İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu KESTELLİ
Bununla birlikte, güneş ve rüzgar enerjisi kombinasyonundan oluşan hibrit sistemler, enerji ihtiyacının sürekli ve dengeli bir şekilde karşılanmasını sağlıyor. Bu yöntemlerin tümü, tarımda enerji verimliliğini artırırken çevreye olan olumsuz etkilerin azaltılmasına ve daha sürdürülebilir bir üretim modeline geçişin desteklenmesine katkı sunuyor.
Güneşlenme süresi yüksek
Ege Bölgesi, tarım sektörünün Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’daki (GSYH) yaklaşık yüzde 10’luk payı ve ülkenin yenilenebilir enerji üretimine yüzde 20’nin üzerindeki katkısıyla dikkati çekiyor. Güney Ege Kalkınma Ajansı (GEKA) ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) verileri, tarımsal faaliyetlerde temiz enerji entegrasyonunun hem çevresel sürdürülebilirlik hem de ekonomik verimlilik açısından kritik bir rol üstlendiğini net olarak ortaya koyuyor. Ege Bölgesi, yıllık 2 bin 800 saatlik güneşlenme süresiyle Türkiye ortalamasının (2 bin 640 saat) üzerinde bir potansiyele sahip. Özellikle Aydın, Denizli ve Muğla illerinde tarımsal sulama sistemleri ve seralarda güneş enerjisi kullanımı son beş yılda yüzde 40 artış göstererek 150 MW kurulu güce ulaştı.
Tarımsal işletmeler artık temiz enerji kullanıyor
GEKA’nın 2022 yılı verilerine göre, fotovoltaik sistemlerle donatılan 500’ü aşkın tarımsal işletme, enerji maliyetlerinde yıllık ortalama 12 bin TL tasarruf sağlıyor. Ayrıca, Güney Ege’de hayata geçirilen “Tarımda Güneş Enerjisi Destek Programı” kapsamında 45 projeye 18 milyon TL hibe aktarılmış ve 85 çiftçiye teknik eğitim verilmiş durumda. Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) verilerine göre, Ege Bölgesi’nde 2023 itibarıyla bin 850 MW’lık rüzgar enerjisi kurulu gücü bulunurken, bu değer ülke genelinin yüzde 28’ine karşılık geliyor. İzmir, 950 MW kurulu güç ile Türkiye’de rüzgar enerjisinden en fazla faydalanan il özelliğini taşıyor.
Ege Bölgesi’nde ayrıca yıllık 2,5 milyon ton tarımsal atık (zeytin posası, üzüm çekirdeği, pamuk sapı) potansiyeli bulunuyor. GEKA’nın 2021 raporuna göre, Manisa ve İzmir’de faaliyet gösteren 8 biyogaz tesisi, 150 bin ton organik atığı işleyerek yılda 45 GWh elektrik üretiyor. Bu üretim, 15 bin hanenin yıllık enerji ihtiyacını karşılayabilecek kapasiteye denk düşüyor. Türkiye’de jeotermal kaynaklarının yaklaşık yüzde 70’ine ev sahipliği yapan Ege Bölgesi, özellikle Denizli (Germencik) ve Aydın’da (Salavatlı) 35°C-140°C arasındaki kaynaklarla sera ısıtma sistemlerinde öne çıkıyor. Ege Bölgesi’nde tarım sektörünün yenilenebilir enerji kullanım oranı halihazırda yüzde 18 seviyesinde. Ancak, Türkiye Yenilenebilir Enerji Planı (2023- 2035) hedefleri doğrultusunda bu oranın 2030’a kadar yüzde 35’e çıkarılması mümkün. Bunun için öncelikle küçük ölçekli çiftçilerin erişimini kolaylaştıracak mikro kredi mekanizmalarının ve kooperatif modellerinin yaygınlaştırılması gerekiyor.
