Yazılım ürünleri için yerli malı belgesi verilmesinin şartları, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yarafından hazırlanan yeni ‘Yerli Malı Tebliği’ ile Resmi Gazete’de yayımlandı.
Yerli malı belgesi almak için başvurusu yapılan ürünün yerli malı olduğunun belirlenmesi ve belgelendirilmesine ilişkin usul ve esasları belirleyen tebliğ, idarelerin Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alımları ile Bakanlığın yerli malına ilişkin diğer düzenlemelerini kapsıyor.
Yerli katkı oranı
Eski tebliğ sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aranan şartları düzenlerken yeni tebliğle uygulamaya yazılım ürünleri de dahil edildi. Buna göre, yazılım ürününün yerli malı sayılabilmesi için yerli katkı oranının en az yüzde 51 olması gerekecek. Söz konusu ürün için Bakanlğın verdiği Teknolojik Ürün Belgesi sahipliği zorunlu olacak.
Sanayi ürünlerini oluşturan girdiler için “zorunlu yerli girdi listesine” göre yerlilik şartı aranacak. Girdinin başvuru sahibi üretici tarafından üretilmesi durumunda yerli malı belgesi aranmamakla birlikte en az yüzde 51 yerli katkı oranına sahip olması, başka bir üreticiden temin edilmesi durumunda ise bu girdinin yerli malı belgesinin olması gerekecek.
Gıda, tarım ve hayvanlık ürünleri için yerli malı şartları
Gıda, tarım ve hayvanlık ürünleri için yerli malı şartlarına ilişkin de düzenleme yapıldı. Bu kapsamda Kapalı Ortamda Bitkisel Üretim Kayıt Sistemi Yönetmeliği kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı’nca belgelendirilen üreticilerce üretilen ürünler yerli malı sayılacak.
Orman Genel Müdürlüğü’ne bağlı orman fidanlıklarında ve gerçek veya tüzel kişiler tarafından işletilen özel fidanlıklarda, üretimi ve satışı gerçekleştirilen tohumlukların, yetkili birim tarafından kaydının tutulması ve orman bitki pasaportuna sahip olması gerekecek. Hayvansal ürünlerin, Tarım ve Orman Bakanlığı kayıt sistemlerine kayıtlı olan ve Türkiye’de doğan veya yetiştirilen canlı hayvanlar ve bu hayvanlardan elde edilen ürünler yerli malı olarak kabul edilecek.
Ürünün tamamen Türkiye’de üretilmesi, yetiştirilmesi, elde edilmesi veya üretim sürecinin önemli aşamalarının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olması yerlilik şartları arasında yer alacak.
Toplayıcılık faaliyeti kapsamında bitkisel ve hayvansal kaynaklı ürünlerin Türkiye’de toplanılması, avcılık faaliyeti kapsamında hayvansal ürünlerin Türkiye’de veya Türk kıta sahanlığında avlanılması gerekecek.
Ayrıca, Türkiye’de çıkarılan madenler ve madencilik ürünlerinin yerli malı sayılabilmesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca veya yetkili kurumlarca ruhsatlandırılmış işletmelerce Türkiye’de ve kıta sahanlığında çıkarılması veya üretilmesi şartı aranacak.
Sınıflandırma oranları
Tebliğle “yerli katkı oranı”nın hesaplanma yöntemi belirlenirken, “yerli malı belgesi sınıfı” da oluşturuldu. Buna göre, yerli katkı oranı yüzde 91-100 olanlar A, yüzde 81-90 olanlar B, yüzde 71-80 olanlar C, yüzde 61-70 olanlar D ve yüzde 51-60 olanlar E sınıfında yer alacak.
TOBB ve TESK
Yerli malı belgesi almak isteyen üretici, üretim hesabındaki bilgilere uygun şekilde “yerli katkı oranı hesap cetvelini” düzenleyecek. Üretici, cetvel ile üretim hesabı belgelerinin mali uzman tarafından kontrol edilmesini ve onaylanmasını sağlayacak.
Başvurular, yerli malı belgesini düzenleyecek ilgili oda veya borsaya, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından kurulan çevrim içi sistem üzerinden gerçekleştirilecek. İlgili sisteme e-Devlet kapısı üzerinden giriş yapılacak.
Tebliğin yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2026 tarihinden önce TOBB veya TESK’e bağlı oda veya borsa tarafından düzenlenen yerli malı belgeleri, geçerlilik süresinin sonuna kadar kullanılabilecek. Bu tarihten önce “eksper” olarak görevlendirilen kişilerin yetkisi yürürlük tarihinde sona erecek.
Öte yandan 13 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yerli Malı Tebliği (SGM 2014/35) yürürlükten kaldırıldı.
