Türkiye’de 1987 yılından bu yana Sağlık Bakanlığı tarafından sürdürülen Yenidoğan Tarama Programı ile bebeklerde bazı genetik hastalıkların erken tanısı ve tedavisi hedefleniyor.
Halen yürürlükte olan program kapsamında, fenilketonüri (FKU), konjenital hipotiroidi (KHT), biyotinidaz eksikliği (BE), kistik fibrozis (KF), konjenital adrenal hiperplazi (KAH) ve spinal musküler atrofi (SMA) gibi altı farklı hastalık taranıyor. Bu hastalıklar, gelişim geriliği, zeka sorunları ve kalıcı hasarlara yol açabiliyor.
Hastalıkların erken teşhisi mümkün oluyor
Yeni doğan bebeklerden özel filtre kağıtlarıyla alınan birkaç damla kan sayesinde bu hastalıkların erken teşhisi mümkün oluyor. Erken müdahale ile ölüm ve kalıcı sakatlık gibi ciddi sonuçların önüne geçilebiliyor.
Yenidoğan Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ahmet Yağmur Baş, topuk kanı testinin önemine dikkat çekerek, bazı ailelerin bu testi reddetmesinin bebekler açısından büyük bir risk oluşturduğunu söyledi. Baş, “Bebeklerde topuk kanı, doğuştan gelen bazı hastalıkların erken tanısını ve müdahale edilmesini çok olası kılan yöntemdir. İleride kalıcı hastalıkların ya da tedavi edilemeyen engelliliklerin önüne geçen uygulama. Hem K vitamini uygulaması hem de topuk kanı, ileriye yönelik ölüm ve ağır engellilikleri önleyen bir yöntem” dedi.
Topuk kanı testinin bazı söylentiler nedeniyle reddedildiğini belirten Baş, bu tür söylemlerin sanal ortamlar yoluyla yayılmasının önüne geçilmesi gerektiğini ifade etti.
“Yok olmuş hastalıklar hortlayabilir”
Prof. Dr. Baş ayrıca, aşılama konusuna da değinerek, aşılara yönelik olumsuz yaklaşımların tehlike oluşturduğunu vurguladı. “Aşı oranları düşerse, daha önce kontrol altına alınmış hastalıklar yeniden ortaya çıkabilir” diyen Baş, çocuk felci ve tetanos gibi hastalıkların aşılama sayesinde ortadan kalktığını hatırlattı.
Türk Neonatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Esin Koç ise yenidoğan dönemindeki aşı reddi konusunda uyarılarda bulundu. Kovid-19 döneminde aşılarla ilgili yanlış bilgilerin yayılmasının, toplumda aşılara yönelik olumsuz bir algı oluşturduğunu dile getiren Koç, “Aşı oranları düşerse yok olmuş hastalıklar hortlayabilir. Bu da hepimizin sağlığını tehdit eder, ilk başta kendi çocuklarının. Ayrıca ailelerin çocuklarının ileriye yönelik sağlıklı bir yaşama kavuşmaları için bu tür uygulamalara farklı anlamlar yüklememeleri gerekir. Bunların ne kadar elzem olduğunu bilmeleri, tavsiye ettiğimiz uygulamalar açısından bizlere güvenmeleri gerekir” ifadelerini kullandı.
Koç, Sağlık Bakanlığı başta olmak üzere ilgili tüm kurum ve uzmanların, bu konuda toplumu bilinçlendirmek adına çalışmalarını sürdürdüğünü kaydetti.
