Recep ERÇİN
Yıllar evvel Koç Topluluğu şirketlerinden Arçelik’in satın aldığı Arctic beyaz eşya üretim tesisini ziyaret etmek için Romanya’ya gitmiştim. Bundan sonra birkaç kez daha ülkeyi farklı konulardaki basın toplantıları amacıyla ziyaret ettim.
Son ziyaretimizi ise bir grup gazeteci ile birlikte Bimed Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Mertöz’ün daveti üzerine gerçekleştirdik. Bimed Piteşti’de İstanbul’daki fabrikanın küçük kopyasını kurmuş. Romanya’ya tesis kurma düşüncesi ise Almanya başta olmak üzere Avrupalı müşterilerin ‘Üretiminizin bir kısmını daha yakına Avrupa Birliği sınırları içine getirin’ tavsiyesi üzerine olmuş. Nitekim pandemi döneminde bu kararın faydası görülmüş.
Ülkeden ithalat destekleniyor
Piteşti’de sadece Bimed yok. 47 kişinin çalıştığı üretim tesisine yol alırken etrafta birçok tanıdık Türk firması gördük. İşte bunlardan bazıları; Farplas, Opsan, Yıldız Entegre, Martur. Bir de Garanti BBVA var. Bizim firmalar Romanya’da İspanyol sermayeli Türk bankası ile çalışmayı tercih ediyor. Mustafa Mertöz’ün verdiği bilgilere göre ülkedeki en büyük yabancı yatırımcı Türkler. Romanya’nın stratejik bir bölge olduğunu dile getiren Mertöz, “İmalat yapmak büyük bir avantaj. Çünkü Avrupalı büyük ülkeler yeni üyelerden yapılan ithalatı destekliyorlar. O da Türk şirketlerini buraya çekiyor” dedi.
Bankalar sanayicinin yanında
Romanya’da kredi mevduat makası Türkiye’nin aksine mevduat lehine yüksek olduğundan bankaların kredi vermekte daha istekli olduğunu belirten Mustafa Mertöz, “Bankalar iş yapana ciddi destekler sağlıyor. Bankalar sanayicinin yanında. Ciddi bir sanayi kültürü var. Geçmiş dönem performansı olunca bankaların da firmaya bakışı güven anlamında çok değişiyor. Birçok bankada yöneticiler Türk. En büyük bankanın genel müdürü Türk. Burada bankacılar Türkiye’den farklı davranıyorlar, çünkü kültür farklı” ifadelerini kullandı.
Piteşti’deki tesiste ürettikleri kablo rakorlarını başta İngiltere ve Almanya gibi ülkeler olmak üzere Avrupa içlerine ihraç ettiklerini anlatan Mustafa Mertöz, şu bilgileri paylaştı: “Burada asgari ücret 700 dolar. Biz ortalama bin dolar ücret veriyoruz. Türkiye’de de böyle. 3 bin metrekare kapalı alan 20 bin metrekare arsa olmak üzere o dönem 7 milyon euro yatırımla burası kuruldu. 2019’da fabrikayı açtık. Tüm finans ve kalite sistemi Türkiye’den idare ediliyor. Burada çalışanlar iş sadakati konusunda iyiler. Personelde görgü var. Genel müdürümüz kadın. Ciro 2 milyon euro ile başladı. Geçen seneyi 5.3 milyon euro ile kapattık. Bu sene 6 milyon euro olur.”
Doğu Avrupa’da böylesi yok
AB firması olmalarının müşteriler için ciddi güvence sağladığını ve alıcıların Türkiye’deki siparişlerden farklı olarak KDV’yi peşin ödemek zorunda kalmadığını da sözlerine ekleyen Mustafa Mertöz, “Burada 100’e yakın ürün yapılıyor. Genelde elektrik sektörüne çalışıyoruz. Doğu Avrupa’da Bimed benzeri bir firma yok. Enerji altyapısının daha önceden kurulmuş olması sayesinde pazar oturmuş. Avrupalılar pazarda hakim; Almanya, Fransa, İtalya… Makinelerde duruş süresi de burada çok az. Makine yatırımımız 4 milyon euro kadar” diye konuştu.
