ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan 2025’te açıkladığı yeni gümrük vergileri, küresel ticaret gündeminde geniş yankı uyandırdı. Türkiye’ye ithalatta yüzde 10 oranında ilave gümrük vergisi getirilmesi kararlaştırılırken, bu oran diğer birçok ülkeye uygulanan tarifelere kıyasla daha düşük kaldı. Kararın ardından Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, X (Twitter) hesabı üzerinden bir açıklama yayımladı. Bakanlık yapılan düzenlemeyi “ülkemiz, ABD tarafından en düşük gümrük vergisi uygulanan ülkeler arasında yer aldı” ifadeleriyle değerlendirdi.
Yeni uygulamayla birlikte Çin’e yüzde 34, Avrupa Birliği’ne yüzde 20, Vietnam’a yüzde 46, Japonya’ya yüzde 24 gibi daha yüksek oranlarda vergiler getirildi. Türkiye’nin yüzde 10’luk tarife diliminde yer alması, Bakan Bolat tarafından “kötünün iyisi” olarak yorumlandı.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, açıklamasında Türkiye’nin ABD’ye ihracatının etkileneceği alanlarda sektör bazlı hazırlıkların yapılacağını belirtti. Yeni dönemde ABD ile ticari ilişkilerin “kazan-kazan” ilkesi çerçevesinde daha güçlü ve dengeli bir yapıya kavuşturulması hedefleniyor. Türkiye’nin ayrıca tekstil, hazır giyim ve makine gibi alanlarda yeni stratejiler geliştirmeye hazırlandığı ifade edildi.
ABD, Türkiye ihracatında ikinci sırada
2024 yılında ABD ile ticaret hacminin yüzde 4,7 artarak 35,2 milyar dolara ulaştığını belirten Bakanlık, ABD’nin Türkiye’nin ihracatında yüzde 6,2 payla ikinci sırada yer aldığını vurguladı. Ayrıca, iki ülke arasındaki ticarette ABD lehine 2,4 milyar dolarlık bir fazla bulunduğu da hatırlatıldı.
Bu bağlamda Türkiye tarafı, ABD’ye ihraç edilen ürünlerde uygulanan yüzde 10’luk verginin kaldırılması için Ticaret Bakanlığı ve ABD Ticaret Temsilciliği nezdinde temaslara başlayacaklarını duyurdu. Görüşmelere açık olunduğu, ABD tarafının da bu konuda müzakereye hazır olduğunun daha önce belirtildiği ifade edildi.
100 milyar dolarlık ticaret hedefi masada
ABD ile ekonomik ilişkilerin artırılması adına sektörlerle yakın iş birliği yapılacağı, ticaret hacminin 100 milyar dolar hedefi doğrultusunda büyütülmesi için çalışmaların aralıksız süreceği kaydedildi. Ticaret Bakanlığı, bu süreçte dengeyi korumayı ve Türkiye’nin küresel tedarik zincirindeki yerini güçlendirmeyi hedeflediklerini belirtti.
Yeni tarifelerin ilk etkileri neler oldu?
ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da duyurduğu yeni gümrük tarifeleri, küresel finans piyasalarında tedirginliğe yol açtı. Açıklamanın ardından ABD borsalarında sert satışlar yaşandı. Dow Jones endeksi 1.100 puandan fazla düşerken, S&P 500 ve Nasdaq da sırasıyla yüzde 3,3 ve yüzde 4,5 oranında değer kaybetti. Dolar endeksi yüzde 2’den fazla gerileyerek son iki yılın en kötü günlük performansını sergiledi.
Ons altında tarihi seviye
Piyasaların güvenli liman arayışında altına yönelmesiyle, ons altın 3.167 doların üzerine çıkarak tarihi bir seviyeye ulaştı. Brent petrol ise artan ticaret savaşı endişeleriyle 70 doların altına geriledi. ABD’nin büyük ticaret ortaklarından Çin ve Avrupa Birliği’nin karşı misilleme açıklamaları da küresel risk algısını artırdı.
Güçlü şirketlerde ciddi düşüşler
Teknoloji ve tedarik zinciri ağı güçlü şirketlerin hisselerinde de ciddi kayıplar görüldü. Apple hisseleri yaklaşık yüzde 8, Nike ise yüzde 10 düşüş yaşadı. Fed’in para politikası açısından bu gelişmelerin sarsıcı olabileceği değerlendirmeleri yapılırken, analistler küresel ekonomide resesyon riski ihtimaline dikkat çekti.
Türkiye’de ise Borsa İstanbul günü dalgalı geçirirken, dolar/TL kuru büyük ölçüde stabil kaldı. Altın ve enerji piyasalarında ise belirsizliklere bağlı oynaklıklar gözlendi.
Sektör temsilcilerinden değerlendirme
Öte yandan, Türkiye’ye uygulanan yüzde 10’luk tarifenin birçok ülkeye kıyasla daha düşük kalması iş dünyasında göreceli bir avantaj olarak yorumlandı. OSD ve TAYSAD gibi sektör temsilcileri, bu durumun Türk üreticiler açısından ABD pazarında rekabet gücünü koruma fırsatı sunduğunu belirtti. DEİK Başkanı Nail Olpak ise Türkiye’nin, yüksek tarifeye maruz kalan Asyalı şirketler için bir üretim ve ihracat üssü haline gelebileceğini ifade etti. Kimya ve demir-çelik gibi sektörlerde riskler olsa da, uzun vadede Türkiye için yeni fırsatlar doğabileceği değerlendirmeleri öne çıkıyor.
