ALİ YILDIRIM
ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni gümrük tarifesi dünya piyasalarını salladı. ABD borsaları sert çakıldı. Trump’ın kurtuluş günü olarak adlandırdığı 2 Nisan’da aldığı kararların küresel talebi baskılayacağı yönündeki beklentileri güçlendirmesinin ardından Brent petrol 3 Nisan’da yüzde 5,4 değer kaybetti ve günü 69,63 dolardan tamamladı. Böylece Brent petrolün varil fiyatı ABD yönetiminin karşılıklı tarife uygulama kararını takip eden gün 4 dolar düşerek Ekim 2023’ten bu yana en büyük günlük kaybını yaşadı. WTI da aynı gün 5,6 değer kaybederek 66,33 seviyesine indi. ABD’nin en büyük 500 şirketini takip eden S&P 500 endeksi yüzde 4,8 düştü. Bu, pandemiden bu yana en büyük düşüş olarak kayıtlara geçti. DAX, Dow Jones ve FTSE 100 endekslerinde sert gerileme devam etti. Nikkei 225 ise paralel seyretti. Türkiye ayağında da Borsa İstanbul ve dolar/TL endeksinde paralel seyir sürdü. Gelişmelerden son işlem gününde çok etkilenmedi.
Borsa paralel dolar/TL yatay seyretti
Borsa İstanbul endeksi günün son işlem gününe 9500 seviyesinden başladı. Gün içinde 9400 seviyelerine kadar inse de paralel seyir devam etti. Perşembe günü endekste sert dalgalanmalar görülmüştü. Dolar/TL tarafında da paralel seyir devam etti. Dolar/TL’de son bir haftalık seyir hemen hemen yerinde saydı. 1 Mart günü 37,94 seviyelerinde olan kur, tarifeler açıklandığında da aynı seviyede işleme devam etti. Dün ise öğleden sonra 38 liranın hafif üzerinde seyretti. Euro/TL’de 41 lira seviyesinde. Uluslararası piyasalarda da öğlen itibarıyla euro/dolar paritesi 1,09 iken dolar/yen paritesi de 146,5 düzeyinde gerçekleşti. Uluslararası piyasalarda saat 13.00 itibarıyla avro/dolar paritesi 1,0980, sterlin/dolar paritesi 1,2990 ve dolar/yen paritesi 146,3 düzeyinde bulunuyor.
Güvenli limana talep arttı
Piyasaların çalkalanmasıyla birlikte güvenli liman altına talep arttı. Özellikle son 1 ayda altın vadeli işlemleri 3 bin doların altındayken, tarife mesajlarıyla yükselişini sürdürdü. HSBC’nin yayımladığı notta, 2025 ve 2026’ya ilişkin ortalama altın fiyat tahmini ons başına sırasıyla 3.015 ve 2.915 dolara yükseltti. Önceki tahminler 2.687 ve 2.615 dolar seviyesindeydi. Yatırım bankası, Ukrayna savaşı ve Ortadoğu çatışmaları gibi jeopolitik risklerin yanı sıra ABD dış politika değişiklikleri ve ekonomik belirsizliğin altın fiyatlarını yukarı çektiğini söyledi. Merkez bankalarının bu yıl ve gelecek yıl altın alımına devam etmesinin olduğunu öngören HSBC, alımların 2022-24 zirve seviyelerinin altına düşebileceği, fiyatların ons başına 3.000 doların üzerine çıkması durumunda yavaşlayabileceği, yaklaşık 2.800 doların altına düşmesi durumunda ise artabileceği konusunda uyardı. Bu dalgalanma gram altın fiyatlarına da yansıdı.
Wall Street 2.4 trilyon dolardan fazla kaybetti
ABD’nin ikinci baharı Trump’un ek vergileri gündeme almasıyla birlikte ABD borsalarında sert kayıplar başladı. Gümrük vergi planıyla birlikte Wall Street hisselerinde kayıp 2.4 trilyon doları geçti. İkinci günde de düşüş devam etti. Yatırımcılar artık Trump’ın bu tavrıyla birlikte büyüme konusunda da endişe duyduklarını dile getirdi. Bankacılık endeksleri yönünü düşüşe çevirdi. 10 yıllık ABD Hazine tahvili faizleri Ekim ayından bu yana en düşük seviyeye geriledi. ABD kredi riski göstergesi bölgesel bankacılık krizinden bu yana en büyük artışı kaydetti. Uzmanlar mevcut tarifelerin devam etmesi halinde en geç üçüncü çeyreğe kadar ayı piyasası ve resesyon ihtimalinin güçleneceğini aktardı. Sadece ABD değil Avrupa endekslerinde de sert kayıplar devam etti. Wall Street’in korku göstergesi olarak bilinen CBOE Volatilite Endeksi, Ağustos 2024’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
Akaryakıta indirim gelebilir
Tarifenin diğer kaybedeni de petrol. Bir hafta önce brent tipi petrolün varili 75 dolar seviyesinden işlem görüyordu. Tarifelerin açıklandığı gün 70 doların altına düşerek, kayıplarını sürdürdü. Brent petrol dün gün içinde 64 dolar seviyesine kadar indi. Bu fiyat 2021’de gerçekleşen pandemi salgınından bu yana en düşük seri olarak değerlendirildi. Aynı zamanda ABD Batı Teksas petrolü 60 dolar seviyesini gördü. İki endeks de son 6 ayın en kötü performansını sergiliyor. Bu kayıp Türkiye’de akaryakıt fiyatlarındaki düşüşe yardımcı olacak. Uzmanlar petrol fiyatlarındaki düşüşün kalıcı olacağını söylüyor. Tahminler 60 dolar ve altı yönünde.
Borsa paralel dolar/TL yatay seyretti
Borsa İstanbul endeksi günün son işlem gününe 9500 seviyesinden başladı. Gün içinde 9400 seviyelerine kadar inse de paralel seyir devam etti. Perşembe günü endekste sert dalgalanmalar görülmüştü. Dolar/TL tarafında da paralel seyir devam etti. Dolar/TL’de son bir haftalık seyir hemen hemen yerinde saydı. 1 Mart günü 37,94 seviyelerinde olan kur, tarifeler açıklandığında da aynı seviyede işleme devam etti. Dün ise öğleden sonra 38 liranın hafif üzerinde seyretti. Euro/TL’de 41 lira seviyesinde. Uluslararası piyasalarda da öğlen itibarıyla euro/dolar paritesi 1,09 iken dolar/yen paritesi de 146,5 düzeyinde gerçekleşti. Uluslararası piyasalarda saat 13.00 itibarıyla avro/dolar paritesi 1,0980, sterlin/ dolar paritesi 1,2990 ve dolar/yen paritesi 146,3 düzeyinde bulunuyor.
