Suudi Arabistan’da üs kurdu Vietnam’a havadan kapı açtı

Recep ERÇİN

İş insanı İbrahim Çeçen’in yönetimindeki IC Holding bünyesinde yer alan IC İç­taş İnşaat’ın Suudi Arabis­tan’da inşasını gerçekleştirdiği projeleri yerinde görmek üze­re şirketin davetlisi olarak Ri­yad’a gittik. King Khalid Ulus­lararası Havalimanı’na iniş yaptık. İndiğimiz liman yıllar önce inşa edilmiş ancak geniş­leme ve yenileme ihtiyacı or­taya çıkınca ihaleyi alan Al­manlar işi bitirememiş. Bunun üzerine daha önce İzmir ve An­talya havalimanları inşası ile bu alanda tecrübe kazanan IC İçtaş İnşaat’a iş düşmüş.

Bu noktada sözü IC İçtaş İnşa­at İcra Kurulu Üyesi İlker Ök­süz’e bırakıyorum: “Fraport ile Antalya’daki iş birliği, havacı­lık konusunda tecrübe kazan­mamızı sağladı. Fraport, Suudi Arabistan’a danışmanlık veri­yordu. Onlar sayesinde ihaleye girdik. Almanlar kazandı ama ‘iş yapmıyorlar’ denilerek bi­ze teklif ettiler. Üçüncü ve dör­düncü terminalleri yenileye­rek 2022’de teslim ettik. Daha sonra 1 ve 2 gündeme geldi. Bi­rinci tamamlandı. İkincisi bit­mek üzere. Toplam dört termi­nalin taahhüt bedeli yaklaşık 1.4 milyar dolar.”

Salman ile 1.5 milyar dolar daha cepte

İnşaatı devam eden ve bavul testleri yapılan King Khalid havalimanı ikinci terminalin­de sorularımızı yanıtlayan İl­ker Öksüz, 35 milyon kişi kapa­siteli havalimanının 1. ve 2. ter­minaller devreye alındığında 50 milyona çıkacağını fakat ül­kenin dışa açılmasıyla hedefle­nen 120 milyon yolcu dikkate alındığında yetersiz kalacağı­nı bildirdi.

İlave altı terminal daha yapılacağını ve limanın adının ‘Kral Salman’ olacağını kaydeden Öksüz, kendilerinin de değeri en az 1.5-2 milyar do­lar olması öngörülen bir termi­nalin taahhüt işini almak iste­diklerini söyledi. Riyad’daki 1 ve 2. terminallerin inşasında, Al-Rashid Trading & Contra­cting Company (RTCC) ile or­taklık yaptıklarını anlatan Ök­süz, “Son 20 yıl dikkate alındı­ğında S. Arabistan’a giren ilk firma değiliz ama en büyük iş yapan ve seçkin işler yapan ilk büyük firmayız. S. Arabistan’a üs kurduk diyebiliriz. Siyasi ilişkiler kötü iken de burada ta­ahhüt işlerimizi sorunsuz yap­tık” bilgilerini paylaştı.

Sorumuz üzerine S. Arabis­tan’ın fütüristik projelerini anımsatan Öksüz, şunları söy­ledi: “Finans bakanlığından parası hazır olmayan hiçbir iş ihaleye çıkmıyor. Hedefleri büyük, her yerden mantar gi­bi proje çıkıyor. Trilyon dola­rı bulacak. Daha önce Libya ve Irak’ta açılanlara benziyor; ül­keyi dönüştüren bir durum. Riyad ana kapı olduğu için gü­zelleştirmek istiyorlar. Birçok bölgede yatırımlar oluyor. Ço­ğu fütüristik yapılar. Tebük’te bir ihale var, buradan oraya ge­çeceğim. S. Arabistan 35 mil­yon kişinin yaşadığı bir yer. Hem altyapı hem enerji tara­fında işler var. Ülkede Güney Koreliler nükleer santral inşa etti. Dört ünite yapıldı. İki saha belirlediler, 2+2 ünite daha ya­pılacak. Teknoloji seçecekler.”

İşletme işine İtalyan güneşi ile başlayacak

Türkiye’de Yavuz Sultan Se­lim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu, Akkuyu Nükleer Sant­rali, Antalya Havalimanı gibi pek çok yapıda imzası bulunan IC İçtaş İnşaat; St. Petersburg Yüksek Hızlı Batı Çevreyolu, Pulkovo Havalimanı, Bulgaris­tan Varna ve Burgas’taki ulus­lararası havalimanlarının mo­dernizasyonu ve genişletilme­si, New York Türkevi gibi simge yapılara da adını yazdırdı. Pro­je taahhüt işleri devam eder­ken proje işletme tarafında da ilerlemek istediklerini anlatan Öksüz, “İşletmesini yurt dışın­da yaptığımız bir proje yok. Ama İtalya’da bir güneş enerjisi sant­rali projesi alıp işleteceğiz. O ilk olacak. Azerbaycan’da da desa­nilasyon yani deniz suyunu arıt­ma işine girip bunun işletmesi­ni yapmak istiyoruz” dedi.

“Şirket araçlarını Togg’a çeviriyoruz”

IC İçtaş İnşaat İcra Kurulu Üye­si İlker Öksüz ile Riyad’daki ha­vacılık fuarını da ziyaret ettik. Ülke bu alanda da iddialı. IC İçtaş, bu fuara ülkede iş birliği yaptığı şirketler sayesinde gir­miş. Hem fuar hem havalimanı hem de köprü ziyaretimiz sıra­sında sohbet ettiğimiz Öksüz, şirket olarak bu yıl 25 projeye teklif verdiklerini ayrıca şirket araçlarını Togg’a çevirdikleri­ni söyledi.

İş yaptıkları bütün ülkeler içinde en az milliyetçi olanın Türkler olduğunu ifade eden Öksüz, “Kendi ülkeleri­nin ürünlerini, firmalarını ter­cih etme noktasında bizden daha milliyetçiler. Herkes ken­di firmalarını destekliyor. Tica­ret savaşları arttıkça gümrük duvarları yükseliyor. Herkes kendi içine dönüyor. Bizim özellikle yerlileştirme konu­sunda tedarik zincirinde daha fazla firma ile yer almamız ge­rekiyor” bilgilerini paylaştı.

Akkuyu inşaatının gecikmedi­ğini pandemi nedeniyle olan sarkmanın bu büyüklükte bir santral için normal olduğunu ifade eden Öksüz, fiziki olarak 2025’te bitecek santralin bun­dan sonra Uluslararası Atom Enerjisi’nin onayını bekleyece­ğini aktardı.

El Salvador gibi ülkelerden de ihaleye katılma teklifleri al­dıklarını belirten Öksüz, Suudi Arabistan’da personel sorunu yaşamadıklarını 120 kişi ile ül­kede çalıştıklarını ve inşaatın zirve yaptığı dönem 3 bin kişi­ye çıktıklarını belirtti.

Türkiye’de nitelikli personel sıkıntısı yaşandığını anım­satan Öksüz, Endüstri 4.0 ile daha fazla nitelikli insana ihti­yaç olacağını anlattı. İbrahim Çeçen Vakfı’nın burs verdiği öğrenci sayısının 20 bini bul­duğunu kaydeden Öksüz, Tür­kiye’nin ulaştırma anlamında çok yol kat ettiğini bildirdi.

Wadi Laban Köprüsü’nü Türkler genişletecek

Riyad yakınlarındaki Wadi Laban Köprüsü’nün inşaatına da Türkler talip oldu. IC İçtaş İnşaat İcra Kurulu Üyesi Öksüz, 30 yıl önce inşa edilen mevcut Wadi Laban Köprüsü’nün yanına, yüksek teknoloji ve mühendislik gerektiren iki yeni köprü ve bağlantı yollarının yapılacağını söyledi. Her biri 763 metre uzunluğunda, 167 metre yüksekliğinde ve 36 metre genişliğinde olacak bu köprüler, geliş-gidiş olarak altı şeritli trafik akışına hizmet edecek. Öksüz, projeyi 36 ay gibi kısa bir sürede tamamlayarak hizmete sunmayı hedeflediklerini bildirdi.

“Ticaret savaşları sayesinde Asya pazarı öne çıkıyor“

IC İçtaş İnşaat liderliğindeki VIE­TUR Konsorsiyumu tarafından üstlenilen Long Thanh Ulusla­rarası Havalimanı hakkında da bilgi veren IC İçtaş İnşaat İcra Kurulu Üyesi İlker Öksüz, top­lam 14,9 milyar dolarlık yatırım gerektiren ve hizmete girdiğin­de yıllık 100 milyondan fazla yol­cuya hizmet vermesi planlanan Long Thanh Uluslararası Havali­manı’nın, 5 Aralık 2026 tarihinde tamamlanmasını öngördükle­rini bildirdi. Öksüz, “Bu proje ile 100 milyonluk ülkeye kapı açmış olduk. Bizden önce Hayat Kimya gitmişti ama kapıyı biz açmış ol­duk. Ticaret savaşları sayesinde Asya pazarı çok öne çıkıyor. Biz oradan da devam etmek istiyo­ruz. Vietnam sıfırdan İGA gibi bir proje. Orada bizi seçtiler, son işimiz olmaz diye düşünüyoruz” diye konuştu.

Neom’daki havalimanına Türkler talip oldu

Arabistan’da Riyad çevresi bile şantiye alanı gibi. Şehir için­de ve etrafında ayrı yerleşim yerleri kuruluyor. Neom ise en popüler proje. Tebük’te kurulan kentin havalimanı, yapı işlerine hizmet ediyor. Şehir tamam­landığında işlevi değişecek. Bu noktada Türk şirketler de proje­ye talip. 3-4 şirketin Neom’daki havalimanı için istekli olduğu­nu duyduklarını aktaran İlker Öksüz, kendilerinin de istekli olduğunu belirtti. Proje en az 10 milyar dolar değerinde olacak. Halihazırda Neom’da 2029 Kış Olimpiyatları’na hizmet edecek kayak tesisinin ihalesine talip olan IC İçtaş İnşaat, S. Arabis­tan’daki özelleştirmelerden de pay almak istiyor. Şirketin İcra Kurulu Üyesi İlker Öksüz, “Sonraki hedef, işletmelere de girmek. Her şey devlete ait. Özelleştirmeleri takipteyiz. Ri­yad ve Cidde havalimanlarının işletmesine talibiz. Buraların da operasyonu söz konusu olacak. Önce havacılık sonra limanlar ve otoyollar geçecektir diye dü­şünüyoruz” dedi.