Serdar AKSOY
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alındığı 19 Mart’tan bu yana piyasalarda ciddi dalgalanma yaşandı.
İmamoğlu dahil 106 kişi hakkında ‘yolsuzluk’ ve ‘terör’ suçlamasıyla başlatılan soruşturmanın detayları ortaya çıkarken, en ciddi hareket kur ve borsa tarafında yaşandı.
Geçen haftayı 36,57 seviyesinde kapatan dolar, gözaltı haberlerinin ardından 41,53 seviyesine yükselerek tarihi zirvesine yerleşti. Aynı saatlerde Euro ise 45 liranın üzerine fırladı.
Bakan Şimşek’ten mesaj geldi
Piyasadaki dalgalanma sürerken Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 19 Mart saat 11.40’da X (Twitter) hesabından bir mesaj paylaştı.
Bakan Şimşek, “Piyasaların sağlıklı işleyişi için gereken her şey yapılıyor. Uygulamakta olduğumuz ekonomi programı kararlılıkla devam ediyor” ifadelerini kullandı.
Kurda yüzde 10’ı aşan artış gün içinde geri çekildi. Dolar çarşamba günü 38 liranın altına inerken, perşembe ve cuma günleri 39 lira seviyesini zorlasa da haftayı 37,73 liradan kapadı. Yani dolarda ‘İmamoğlu’ artışı yüzde 3,2 civarında kaldı.
Merkez Bankası ne kadar döviz sattı?
Kurdaki artışı sınırlayan ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası‘nın (TCMB) peş peşe adımlar attı. En büyük hamle Merkez’in rezervlerinden yaptığı satışlar oldu.
İngiltere’nin saygın ekonomi yayını Financial Times’a göre; TCMB, 19 Mart’ta 12 milyar dolarlık döviz satışı gerçekleştirdi.
Operasyon günü başlayan satışlar perşembe ve cuma günleri de sürdü. Eski TCMB Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, X hesabından üç günde Merkez’in satışlarına yönelik tahmini bir rakam paylaştı. Prof. Dr. Kara’ya göre; son üç günde yaklaşık 23 milyar dolar satıldı.
Ekonomist Güzem Yılmaz Ertem ise yüzde 50 faizle biriktirilen rezervlerdeki kaybın 25 milyar dolar olduğunu yazdı.
Merkez’den sıkılaşma adımları…
Öte yandan, Merkez Bankası sıkılaşma adımlarıyla da piyasaya müdahalede bulundu. TCMB Para Politikası Kurulu perşembe günü takvim dışı toplandı. Gecelik vadede. borçlanma faiz oranını 200 baz puan artışla yüde 46’ya çekti.
Merkez’den yapılan açıklamada, “Finansal piyasalardaki gelişmelerin enflasyon görünümü açısından oluşturabileceği riskler değerlendirilecek sıkı parasal duruşu destekleyici tedbirler alınmıştır” ifadesine yer verildi.
Merkez Bankası perşembe günü ayrıca döviz kurlarında yaşanabilecek oynakların engellenmesi ve döviz likiditesinin dengelenmesi amacıyla Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemlerine başlanacağını duyurdu. Bu kapsamda üç günde 1.1 milyar dolarlık TL uzlaşmalı vadeli döviz satıldı.
TCMB cuma günü ise likidite senetleri ihraç edileceğini duyurdu. Merkez, döviz alımları nedeniyle piyasada oluşan fazla TL likiditenin çekilmesi amacıyla 91 güne kadar likidite senedi ihracına başladı.
Borsa tarafında durum ne?
19 Mart’ta BIST 100 endeksi gözaltı haberlerinin gölgesinde açıldı. Salı günü 10.802’den kapayan endeks, günü yüzde 8,79 kayıpla 9.853,01 puanda tamamladı.
20 Mart perşembe günü borsadaki düşüş sınırlı kaldı. BIST 100 Endeksi günü 0,47 değer kaybıyla 9.814,41 puanda kapattı.
Borsa’daki ciddi düşüş haftanın son günü olan 21 Mart’ta da devam etti. Gün içinde 9 bin puanın altını test eden BIST 100 Endeksi yüzde 7,81 düşüşle haftayı 9.044,64 puanda tamamladı.
Bu süreçte borsada 19 ve 21 Mart’ta iki kez devre kesici uygulandı.
Bankacılık endeksinde haftalık düşüş ise yüzde 26’yı aşarak son yılların en büyük kayıplarından biri olarak kayda geçti.
Ekonomist Güzem Yılmaz Ertem’in paylaşımına göre; borsada yaşanan üş günlük kayıp 2 trilyon lira.
Türkiye’nin risk primi bir yılın zirvesinde
Yaşanan gelişmeler sonucu Türkiye’nin risk priminde artış meydana geldi. Türkiye’nin beş yıllık CDS oranı 18 Mart’ta 255 seviyesindeydi. Cuma günü ise 328 puana yükseldi.
Bu tablo, Türkiye’nin risk priminin Mart 2024’teki yerel seçimlerden bu yana en yüksek seviyeye çıktığı anlamına geliyor.
