Küfle savaşmak çok zor bir iş. Kolayca her yere sızabilir ve üzerinde büyüyebileceği ufacık bir nem ve organik materyal bulursa hızla üremeye başlar. Siz bu mikroskobik canlıları artık görmeye başladığınızda, onlar çoktan her yere yayılmış ve gözle görülebilecek kadar büyük koloniler kurmuş demektir.
Evinizde eğer küf görüyorsanız, muhtemelen soluduğunuz havada da küf sporları vardır ancak bu mikroskobik partikülleri gözle göremezsiniz. Ama ciğerlerinize giren havada artık küf partikülleri olduğuna emin olabilirsiniz.
Küfün neden olduğu sağlık sorunları
Küf maruziyetinin en yaygın yan etkileri burun tıkanıklığı, hırıltı ve gözlerde kaşıntı gibi küçük şeylerdir, ancak kronik maruziyet tehlikeli olabilir. Küf maruziyeti ayrıca astım, solunum yolu rahatsızlıkları, zayıf bağışıklık sistemleri veya belirli alerjileri olan kişilerde tetikleyici olarak hareket ederek onları hasta edebilir. Bu işin sonu ölüme kadar da gidebilir. Dolayısıyla küfle savaş, hayati bir konudur.
Öte yandan küf, tek bir çeşit değildir. Farklı türleri farklı hastalıklara sebep olabilir.
Her küf aynı değil: Farklı küf renkleri ve anlamları
Siyah küf: Nemli evlerde ne yazık ki yaygın görüntüdür. Ancak siyah görünebilen birkaç tür vardır, bazıları diğerlerinden daha zehirlidir. En sevimsizlerinden biri ise yüksek selüloz içeriğine sahip ortamlarda büyümeyi seven bir tür olan Stachybotrys‘dir. Banyoda gördüğümüz siyah küfün ismi ise Aureobasidium‘dur. Yüksek seviyelerde, aşırı hassasiyete ve alerjilere neden olabilir ve evinizde çok fazla olduğunda solunum semptomlarına neden olabilir. Seyreltilmiş bir çamaşır suyu karışımıyla bunları silebilirsiniz ama tamamen yok olması çok zordur. Hala havada kalabilir ve sağa sola yapışıp yeniden üreyecektir.
Mavi küf: Eğer evde mavi küf buluyorsanız, bunlar temizlenirken duman gibi etrafa yayılır. Toz zerreciklerine dönüşür. Bu küf türü aslında penisilin geliştirmek için kullanılan faydalı bir küf türüdür ama elbette meyvelerin üzerinde veya evinizde bulduğunuz mavi küfü yemek hayati risk oluşturur. Tıp endüstrisinin küfü zararlı etkilerinden arındırarak penisiline dönüştürdüğünü unutmayın.
Ayrıca mavi küfü, dünyanın en pahalı “küflü peynirlerinin” içinde de bulabilirsiniz ama bunlar yine özel olarak geliştirilmiş ve insan sağlığını tehdit etmeyen küf kültürleridir. Bonus olarak, bir insan neden küflü peynir yemekten keyif alır diye sormak da isteyebilirsiniz, cevabı çok basit: Çünkü çok lezzetliler ve orta vadede bağışıklığa ve sağlığa faydası olduğu da biliniyor. Penicillium küfü, mavi peynir yapmak için kullanılan Penicillium roqueforti örneğinde olduğu gibi zararsız olabilir. Ancak, sadece mavi küfe bakarak hangi tür olduğunu veya hangi cins olduğunu bilemezsiniz. O yüzden evdeki mandalinın üzerindeki mavi küfü sakın yemeyin.
Başka bir mavi küf türü ise Aspergillus olarak adlandırılır ve aspergilloz hastalığına neden olabilen bir mantardır. Bu, binlerce yıldır kapalı olan piramitlere giren arkeologlara bulaştığı düşünülen bir küf türüdür ve bu yüzden piramit kazılarında çalışan pek çok insan ve arkeolog ölmüştür. Bazıları ” Firavunun Laneti ” denilen olayın sebebini de bununla açıklar. Hem Penicillium hem de Aspergillus zararlı mikotoksinler üreten türlere sahiptir, bu nedenle mavi küf de hızla ortadan kaldırılması gereken bir küftür.
Yeşil küf: Evde yeşil küf görüyorsanız üç temel şüpheli vardır. Daha önce karşılaştığımız Penicillium ve Aspergillus ve ardından zeytin rengi Cladosporium türleri… ABD’nin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre, bunlar birlikte görülen en yaygın iç mekan küflerini oluşturuyor. Cladosporium türleri dünya çapında bol miktarda bulunur ve evde genellikle yumuşak döşemelerde, ahşapta ve hatta musluklarda kamp kurarlar. Maruz kalma durumunda eb yaygın semptomlar arasında tıkanıklık, burun akıntısı ve hapşırma, öksürme ve hırıltı gibi solunum sorunları ve sulu, kaşıntılı gözler, boğazda kaşıntı ve kuru cilt bulunur. Ancak maruz kaldığınız küf ne tür olursa olsun, uzun süreli maruziyetlerde kansere kadar giden ölümcül hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu yüzden evinizde küf görüyorsanız derhal önlem alma zamanı gelmiş demektir.
