Norveç’in en büyük emeklilik fonu KLP, İsrail ordusuna silah sattıkları gerekçesiyle ABD merkezli Oshkosh Corporation ve Almanya merkezli ThyssenKrupp şirketlerine yatırım yapmayacağını duyurdu.
KLP’den yapılan açıklamada, Haziran 2024’te bazı şirketlerin İsrail Savunma Kuvvetlerine (IDF) silah veya ekipman tedarik ettiklerinin ve bu silahların Gazze’de kullanıldığına dair Birleşmiş Milletler (BM) raporlarından haberdar olunduğu bildirildi.
BM raporunun ardından şirketlerle görüşmeler yapıldığı belirtilen açıklamada, “Oshkosh ve ThyssenKrupp şirketlerinin sorumlu yatırım ilkelerimize aykırı davrandıkları sonucuna vardık. Bu nedenle bu şirketleri yatırım portföyümüzden çıkarmaya karar verdik” ifadeleri yer aldı.
114 milyar dolarlık varlığı yöneten KLP’nin açıklamasında, yatırım yapmama kararındaki önemli etkenlerden birinin de ABD’li Oshkosh Corporation ve Alman ThyssenKrupp şirketlerinin insancıl hukuk ihlallerine karışmış olabileceklerine ilişkin gerekli özeni gösterdiklerini belgelememeleri olduğu kaydedildi.
Açıklamada bu şirketlerin IDF ile uzun süredir işbirliğine ve Gazze’deki İsrail saldırılarının başlamasından sonra da silah sevkiyatına devam ettikleri vurgulandı.
Toplam 2,9 milyar dolar hisseye sahipti
Norveçli fonun çevre, sosyal ve yönetişimden sorumlu Başkanı Kiran Aziz, şirketlerin, temel insan hakları ve insancıl hukuk ihlallerine suç ortaklığı yapmaktan kaçınmak için gerekli özeni gösterme konusunda “bağımsız görevleri”nin olduğunu belirtti.
KLP’nin süren ya da gelecekte ortaya çıkması muhtemel kabul edilemez koşullarla ilişkisini azaltmak için şirketleri yatırım portföylerinden çıkardığını vurgulayan Aziz, “Bizim burada yaptığımız da bu” değerlendirmesinde bulundu.
Açıklamada, KLP’nin 16 Haziran’da Oshkosh’ta 19 milyon Norveç kronu (yaklaşık 1,9 milyon dolar) ve ThyssenKrupp’ta yaklaşık 10 milyon Norveç kronu (yaklaşık 1 milyon dolar) değerinde hisseye sahip olduğu bilgisine yer verildi.
Karar, boykot çağrılarının ardından geldi
KLP’nin bu kararının, insan hakları savunucularının ve bazı siyasilerin tüketicileri İsrail’le bağlantılı şirketleri boykot etmeye çağıran kampanyalarından sonra gelmesi dikkati çekti.
Norveçli fon, 2021 yılında da İsrail, Avrupa ve ABD merkezli 16 şirketi, Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi yerleşimleriyle bağlantıları nedeniyle portföyünden çıkarmıştı.
Fon, Haziran 2024’te ise “Buldozerlerin insan haklarına aykırı kullanılması riski nedeni” ile ABD merkezli Caterpillar’a yatırım yapmayacağını duyurmuştu.
Bu arada, dünyanın önde gelen devlet varlık fonlarından 1,9 trilyon dolarlık Norveç Varlık Fonu da 2021’de Batı Şeria’da yasa dışı İsrail yerleşimlerinin inşasında yer alan 2 İsrailli şirketi “Uluslararası hukuku ihlal ettikleri” gerekçesiyle yatırım portföyünden çıkardığını duyurmuştu.
