2025 yılının daha ilk günlerinde olsak da, dünyanın en zengin yüzde biri, daha şimdiden insan başına düşen ortalama “karbon bütçesini” tüketmiş durumda. Bu sonuca ulaşan Oxfam isimli yardım kuruluşu, bunun başlıca nedenini süper zenginlerin özel jetlere olan bağımlılığına bağlıyor ve özel jetleri “iklim adaletsizliğinin simgesi” olarak niteliyor.
Oxfam’ın Kıdemli İklim Adaleti Politikaları Danışmanı Chiara Liguori, “Gezegenimizin geleceği pamuk ipliğine bağlıyken, süper zenginlerin gösterişli yaşam tarzları ve kirletici yatırımlarıyla insanlığın şansını heba etmeye devam etmesine izin veriliyor” diyor ve devam ediyor: “Hükümetler en zengin kirleticilere yaranmaya son vermeli ve bunun yerine onlara gezegenimize verdikleri zararın adil payını ödetmeliler. Harekete geçmeyen liderler milyarlarca insanın hayatını tehdit eden bir krizde suçludurlar.”
Dünyanın en zengin yüzde 1’ini dünya genelinde 77 milyon kişi oluşturuyor. Bunların arasında milyarderler ve milyonerlerin yanı sıra 140.000 doların üzerinde gelire sahip olanlar da bulunuyor. Oxfam’ın son raporuna göre, süper zenginlerin karbon emisyonları sıradan insanların emisyonlarından çok daha fazla. Yıllık karbon bütçesi kişi başına 2,1 ton CO2 iken, bu zengin grubun emisyonları, CO2 limitini inanılmaz bir hızla geride bırakıyor. Süper zenginler her yıl kişi başına 67 ton CO2 salınımı yapıyor ve bu da onların küresel yıllık karbon bütçesindeki paylarını tüketmelerinin sadece 10 gün sürdüğü anlamına geliyor.
Buna karşılık, dünya nüfusunun en yoksul yüzde 50’sinde yer alan ortalama bir kişi yılda yalnızca 0,7 ton CO2 kullanıyor. Bu da, onların yıllık paylarını tüketmelerinin yaklaşık üç yıl süreceği anlamına geliyor.
Oxfam’ın hesaplarına göre, Paris Anlaşması’nın 1,5°C hedefine uyum sağlamak için süper zenginlerin 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını yüzde 97 oranında azaltmaları gerekiyor. Ancak 2015-2030 yılları arasında en zengin yüzde 1’lik kesimin kişi başına düşen tüketim emisyonlarını yalnızca yüzde 5 oranında azaltması bekleniyor.
Liguori, “Küresel sıcaklıklar tırmanmaya devam ederken, İngiltere’nin artan iklim finansmanı ihtiyaçlarını karşılamak ve eşitsizlikle mücadele etmek için kendi payına düşen yeni ve adil finansmanı nasıl üreteceğini göstermesi gerekiyor” diyor ve ekliyor: “Özel jetler ve süper yatlar gibi çevreyi kirleten lüks araçlara önemli ölçüde daha fazla vergi koymak, hükümetin işe koyulabileceği en iyi noktadır.”
En sık uçanların her biri 2023 yılında 2.400 ton emisyon üretti ve bu, ortalama bir bireyin emisyonundan 500 kat daha fazla. 2023 yılında pop yıldızı Taylor Swift ve Amazon kurucusu Jeff Bezos gibi ultra zengin jet sahipleri, toplam 4.301.561 uçuşta yaklaşık 26.000 saat uçtu. Ancak araştırmacılar, bu yolculukların önemli bir kısmının otomobil veya diğer ulaşım araçlarıyla yapılabileceğini savunuyor.
2023 yılında yapılan özel jet uçuşlarının neredeyse yarısı 500 km’den daha kısa uçuşlardı. Yaklaşık yüzde beşi ise 50 km’den bile daha az yol kat etti.
