Mayıs 2025’te açıklanan TÜFE verilerinde özellikle gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yer alan -yüzde 0,71’lik aylık enflasyon oranı kamuoyunda yoğun tartışmalara neden oldu. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) yönelik güvensizliğin giderek arttığını belirten TEPAV Kalkınma Programı Direktörü H. Ekrem Cunedioğlu, bu tablonun hem geçmiş verilerle hem de piyasa fiyatlarıyla uyumlu olup olmadığını inceledi.
TÜİK’in Mayıs 2025 Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verileri, özellikle gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki -yüzde 0,71’lik aylık değişim nedeniyle yeniden tartışma konusu oldu. TÜİK verileriyle diğer veri kaynakları arasında yaşanan tutarsızlık, kamuoyunda “TÜİK’e güven sorunu”nu bir kez daha gündeme getirdi.
TÜİK, Mayıs ayı genel enflasyonunu yüzde 1,53 olarak açıkladı. Ancak gıda grubunun enflasyonu 0,18 puan düşürdüğü görüldü. Bu düşüşün temel nedenleri arasında taze sebzeler, yumurta ve tavuk eti yer aldı. Söz konusu üç kalemin katkısı toplamda -0,639 puan oldu. Öte yandan taze meyveler, şarküteri ürünleri ve kuru yemişler gibi bazı gıda ürünleri enflasyonu yukarı çekti.
“TZOB verileriyle TÜİK arasında fark büyük”
Cunedioğlu, bu düşüşün makul olup olmadığını üç başlıkta inceledi:
İlk olarak, mevsim etkisinin devrede olduğunu ve sebze grubunun son üç yılın her Mayıs ayında enflasyonu düşürdüğünü belirtti.
İkinci olarak, Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) tarafından yayımlanan fiyat verilerinin de sebze grubunda düşüşe işaret ettiğini, ancak bu düşüşün TÜİK’inkinden daha sert olduğunu vurguladı.
TZOB’un altı büyükşehirde topladığı verilere göre, Mayıs 2025’te sebze grubundaki sekiz üründen altısında fiyat düşüşü görüldü. Domates gibi bazı ürünlerde ise fiyat artışı yaşandı. TZOB verileriyle oluşturulan sepetteki sebze grubu aylık enflasyonu -yüzde 21 olarak hesaplandı.
Üçüncü olarak Cunedioğlu, sebzelerin dışında da TÜİK ile TZOB verileri arasında farklılıklar olduğunu kaydetti. Sekiz temel başlığın dördünde TZOB düşüş raporlarken TÜİK artış açıkladı. Sepetteki ağırlıkları dikkate alındığında, TÜİK verilerinin bazı ürünlerde gıda enflasyonunu aşağı çektiği, bazılarında ise yukarı ittiği görüldü.
“TÜİK, veri şeffaflığıyla güveni yeniden inşa etmeli”
Ancak Cunedioğlu’na göre, asıl sorun TÜİK’in şeffaflık eksikliği. Kurumun 2022’den bu yana ortalama fiyat verisi yayımlamayı durdurması, kamuoyunda veri güvenilirliğini ciddi şekilde zedeledi.
“TÜİK’in bu sorunu aşmak için fiyat serilerini yeniden yayımlaması ya da daha detaylı ağırlık verileri açıklaması gerekir” diyen Cunedioğlu, aksi halde alternatif göstergelerin sağlıklı üretilemeyeceğini vurguladı.
