Fidan, Antalya’da düzenlenen NATO Gayriresmi Dışişleri Bakanları Toplantısı öncesi, TRT Haber’e konuştu. Zirvenin önemine ve Türkiye’nin ev sahibi konumunda olduğuna işaret eden Fidan, haziran ayındaki NATO Liderler Zirvesi’nin hazırlıklarının da ele alınacağını söyledi.
Külfet paylaşımındaki oranlar NATO’nun da gündeminde
NATO’nun gündemindeki ana konulardan birinin de ABD’nin uzun süredir itiraz ettiği “külfet paylaşımındaki” oranların belirlenmesi olduğuna dikkat çeken Fidan, özellikle ABD Başkanı Donald Trump’ın hem birinci başkanlık döneminde hem de şimdiki döneminde bu konuya vurgu yaptığını söyledi.
Yeni parametreler belirlendi
Avrupa güvenlik mimarisinin de bundan ciddi şekilde etkilendiğinin altını çizen Fidan, hem Avrupa Birliği’nin hem de NATO’nun geliştirdiği inisiyatifler ve kendi üye ülkelerine belirlediği yeni parametreler olduğunu belirtti.
Fidan, parametrelerin ve savunma harcamaları limitlerinin ne olacağı, müttefiklerin kendi aralarındaki savunma işbirliği konularındaki yaptırımların ve kısıtlamaların kaldırılması ve ihtilaflı alanların çözülmesi konularının önemli gündem başlıkları olduğunu aktardı.
Gazze’deki savaş ve soykırım da masada
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sona erdirilmesi konusunun da gündemde olacağını kaydeden Fidan, “Ayrıca Türkiye olarak biz, mücavir bölgemizde olan, transatlantik güvenliğini de doğrudan etkileyen başta Gazze’deki savaş ve soykırım olmak üzere diğer bütün konuları masa etrafında gayriresmi ve verimli bir şekilde tartışacağız inşallah.” diye konuştu.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile dünkü görüşmesine ilişkin Fidan, Rutte’nin dün Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından da kabul edildiğini ve görüşmede NATO-Türkiye ilişkilerinin stratejik çerçevesinin bir kez daha ortaya konduğunu söyledi.
Fidan, kendisinin de çalışma yemeğinde Rutte ile bir araya geldiğini ve uzun bir görüşme yaptıklarını anlatarak Cumhurbaşkanı Erdoğan ile çerçevesi çizilen stratejinin detaylı şekilde ele alındığını belirtti.
“Çok verimli bir görüşmeydi”
İttifak’ın ortak konularının Türkiye için hassas olan yönlerini, NATO-Türkiye ilişkilerini ve NATO üyesi ülkelerle Türkiye arasındaki ilişkileri görüştüklerini kaydeden Fidan, “NATO Genel Sekreteri’nin farkında olması ve kendisinin müdahale etmesi gereken bazı konular var. Onları teker teker izah etme imkanımız oldu. Onun da görüşlerini, yorumlarını aldık. Daha sonra bu konuları beraber nasıl takip edeceğiz? Hangi lider nezdinde, nasıl konuşacağız? Onunla da ilgili bir genel fikir birliğimiz oluştu. Kısacası gerçekten çok verimli bir görüşmeydi.” diye konuştu.
Rusya-Ukrayna müzakereleri: İnanılmaz yoğun bir diplomasi trafiği var
Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da Rusya-Ukrayna arasında yapılacak barış müzakereleri hakkındaki soruya yanıt veren Fidan, “Şu anda inanılmaz derecede yoğun bir diplomasi trafiği var. Birçok taraf birbiriyle görüşme halinde. Yarın İstanbul’da yapılması planlanan görüşmeler var. Belli olan heyetler var, belli olmakta olan heyetler var. Hala kesin format netleşmiş değil.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin başından beri Ukrayna’daki savaşın bitmesi yönünde çabalar harcadığını hatırlatan Fidan, öte yandan Türkiye’nin Gazze, Afrika ve bölgedeki savaşların ve tüm gerginliklerin bitmesini, daimi ve kalıcı barışın gelmesini istediğini vurguladı.
“Geldiğimiz nokta itibarıyla biraz daha umutluyum”
İstanbul’da yapılacak müzakerelere değinen Fidan, “Amerikan heyeti İstanbul’a geliyor, Rus heyeti İstanbul’a gelecek. Ukrayna Dışişleri Bakanı (Andrii Sybiha) ile bugün sizinle yapacağım görüşmeden sonra tekrar bir araya geleceğim. Yoğun bir trafik var.” ifadelerini kullandı.
Fidan, halihazırda tarafların pozisyonlarını uyumlaştırmaya çalıştığını belirterek “Bunu da anlayışla karşılıyoruz açıkçası. Çünkü herkesin kendi tabanı var, koruması gereken ama bizim için önemli olan stratejik hedef, ateşkesin bir an önce olması ve sistemli barış müzakerelerine başlanması. Bu bölgemiz için çok elzem bir husus.” diye konuştu.
Müzakerelerden umutlu olup olmadıklarının sorulması üzerine Fidan, şunları kaydetti:
“Ben geldiğimiz nokta itibarıyla biraz daha umutluyum. ‘Ben bu savaşı durdurmak istiyorum’ niyeti önemli ama modaliteler var ve güven tesis edilmesi gerekiyor. İki tarafı yalnız bıraktığınız zaman güven tesisi biraz zor. Onun için kredisi yüksek, güvenilebilir aktörlerin devrede olması gerekiyor. Türkiye de bu aktörlerden şüphesiz başta gelenlerinden biri.”
Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırma kararı
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmelerine işaret ederek Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırdığını açıklamasına ilişkin soruyu yanıtlayan Fidan, Türkiye’nin, Suriye’ye yönelik çabalarını yönlendiren bir vizyon olduğunu söyleyerek şunları kaydetti:
“Bu vizyonun içeriğinde, sadece Türkiye’nin değil, bölgedeki bütün paydaşların Suriye’nin meselesinin çözülmesinin içinde olması ve Avrupalıların, Amerikalıların bu konuda olumlu rol oynaması.”
Bölgede başta Suudi Arabistan olmak üzere birçok ülkenin olumlu rol oynadığını ve bu ülkelerle koordineli çalıştıklarını dile getiren Fidan, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani’nin yoğun diplomatik temas içerisinde olduğunu ve yeni yönetimin yürüttüğü diplomasinin dünyada olumlu karşılandığını kaydetti.
Fidan, Suriye’deki halkın geri dönüşünü sağlamak ve ekonomiyi ayağa kaldırmak için devrik Beşşar Esed döneminde konulan yaptırımların kaldırılmasının önemini vurgulayarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile yaptığı görüşmelerde, Gazze’deki savaşa yönelik endişeleri ve Suriye’deki durumun iyileştirilmesi için ortak çalışma konularını gündeme getirdiğini aktardı.
Suriye’de Türkiye’nin rolü: Bu aslında bir güven meselesi
Trump’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talebine olumlu yaklaştığını belirten Fidan, “Suriye’de Türkiye’nin oynadığı yapıcı rolün takdir ediliyor olması önemli. Bu aslında bir güven meselesi. Aynı zamanda bize de uluslararası toplum tarafından da yüklenen bir sorumluluk.” diye konuştu.
Fidan, Türkiye-ABD-Suudi Arabistan-Suriye dörtlü toplantısının olumlu geçtiğini paylaşarak görüşmeyi “tarihi” olarak nitelendirdi.
ABD Dışişleri Bakanı Rubio ve Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani ile yarın NATO Dışişleri Gayriresmi Toplantısı’ndan sonra bir araya geleceklerini açıklayan Fidan, “Liderlerin çerçevesini çizdiği, uzlaştığı o mutabakatın detayını nasıl ilerleteceğiz, onunla ilgili çalışmalarımız olacak.” dedi.
Fidan, yaptırımların bir an önce resmen kaldırılmasıyla Suriye’ye yatırımların artmasını umduklarını söyledi.
