16 Mayıs’ta başlayan çay sezonu, Çay İşletmeleri (ÇAYKUR) Genel Müdürlüğü’nün kontenjan sınırlaması ile açmaza girdi. Çayın makas yerine makinelerle toplanması, çay alım yerleri ve fabrikalarda izdihama yol açtı.
ÇAYKUR’da kontenjan dekar başına 25 kilogramlara kadar düşürülürken, özel sektörde durumu fırsat bilenler fiyatı, tabanının altına çekti.
Makineli tarımla hızlı hasat sektörü tıkadı
Rize Ziraat Odası Başkanı Bünyamin Arslan, çay makineleri sayesinde yabancı işçilerin Rize’ye gelmesinin önüne geçildiğini ancak bu kez de fabrikaların yoğun hasat nedeniyle sıkıştığını ifade ederek şöyle konuştu:
“Çayda makineli tarım, işçi sorununu en aza indirdi, ücretin yurt dışına çıkmasını da engelledik. Fakat makineli tarımla hızlı hasat, sektörü tıkadı.
ÇAYKUR’un günlük 9 bin 200 ton olan işleme kapasitesi, özel sektörle birlikte 16 bin tona ulaşsa da üreticilerimiz tarafından toplanan 25 bin tonun üzerindeki yaş çay işlenemez hale gelmiştir.
Yoğunluk, fiyatı tabanın altına çekti
Bu da özel sektör kapılarında yığılmalara neden olmuş, taban fiyatın altında ciddi fiyat düşüşleri yaşanmıştır. Üreticilerimizin yoğun hasat yapması sonucu oluşan bu problemi fırsata çeviren özel sektörün taban fiyatın altında alımlar yaptığını görmekteyiz. Buradan özel sektör firma sahiplerine seslenmek istiyorum. Eğer işleyemiyorsak o gün çay satın almayalım.”
“Üretici hasada ara versin”
Çay üreticilerine hasada ara verme çağrısında bulunan Arslan, “Üretici hasada ara versin yoksa hem kalitesiz çay üreteceğiz hem de sektör tıkanma noktasına gelecek. ÇAYKUR, tüm çayı alacağına dair açıklama yaptı. Kendi planlamamızı kendimiz yapmadığımız sürece fırsatçılara zemin hazırlamış oluruz” ifadelerini kullandı.
Çiftçilerin hasadı Kurban Bayramı’na kadar bitirmek istediğini ancak bu düşüncenin yanlış olduğunu belirten Arslan, konuşmasına şöyle devam etti:
“Bu kadar sürede bu kadar yoğun hasadı işlememiz mümkün değil. İşleyemediğimiz için hem taban fiyatın altında alımlardan üretici zarar görecek hem de kuru çay kalitesi düşecektir. Burada herkesin sorumluluğu var; ÇAYKUR’un, bölge muhtarlıklarının ve ziraat odalarının.
Acil eylem planı çağrısı
Don nedeniyle rekoltede düşüş olmasına rağmen bugün bu yığılmayı yaşıyorsak, ikinci ve üçüncü sürgün dönemlerinde çok daha büyük problemler yaşayacağız. İkinci sürgün öncesi muhtarlar, ÇAYKUR, ziraat odaları, borsa ve özel sektör hep birlikte bir eylem planı hazırlamalıyız. Bu eylem planı için herkes masaya oturmak zorundadır. Oturmayanlar, özel sektörü ezmek isteyen fırsatçılardır.
Dalında bekleterek hasat dönemini uzatmak zorundayız
Şu an yaşadığımız yoğunluk sürecini yalnızca tek bir şekilde atlatabiliriz. Çayı en iyi saklama koşulu dalında saklamaktır. Rizeli hemşehrilerim, değerli çiftçiler lütfen bir iki gün hasada ara verelim. Eskisi gibi taban fiyat üzerinde alımların gerçekleştiğini hep birlikte göreceğiz. Bu planlamayı ilk olarak biz üreticiler yapmalıyız. Hasat dönemini dalında bekleterek süreyi uzatmak zorundayız. Aksi takdirde fırsatçılar elimizden ekmeğimizi alacaktır.”
