Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez, kişisel blogunda yayımladığı son yazısında Türkiye’nin dış ticaret durumunu analiz etti. Eğilmez, dış ticaret hesaplamalarının ihracatta fob (taşıma aracına teslim edilene kadarki giderler dâhil) ithalatta ise cif (maliyet + sigorta ve taşıma dâhil) olarak yapıldığını belirterek, Türkiye’nin genel olarak dış ticaret açığı veren bir ülke olduğunu vurguladı.
Son yıllarda dış ticaret dengesinde yaşanan değişimlere dikkat çeken Eğilmez, 2016-2021 döneminde açığın daraldığını ancak daha sonraki yıllarda yeniden yükselişe geçtiğini ifade etti. 2023 ve 2024 yıllarında ise büyümenin potansiyel seviyenin altında kalmasıyla ithalatın azaldığını ve bu durumun dış ticaret açığında daralmaya yol açtığını belirtti.
Dış ticaret hadleri türkiye aleyhine
Dış ticaret hadleri kavramına da değinen Eğilmez, ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine oranlanmasıyla elde edilen bu göstergenin Türkiye açısından olumsuz seyrettiğini belirtti. Eğilmez, “İhraç mallarımıza aldığımız fiyatlar, ithal mallarına ödediğimiz fiyatların altında kalıyor” ifadeleriyle Türkiye’nin dış ticaret hadlerinin aleyhimize çalıştığını vurguladı.
İhracatta artış var ama birim fiyatlar sabit kaldı
Dr. Eğilmez, 2013-2025 dönemine ilişkin miktar ve birim değer endekslerini karşılaştırarak ihracat miktarının yüzde 66,4 oranında arttığını ancak ihracat birim değerlerinin sadece yüzde 1,1 yükseldiğini belirtti. Öte yandan ithalat miktarının yüzde 21,9 arttığı bu dönemde ithalat birim değerlerinin yüzde 6,4 oranında artış gösterdiğini aktardı.
Dr. Eğilmez, “Son 13 yılda yurt dışına daha çok mal satmışız ama bu dönemde birim fiyatlarımız pek değişmemiş. Buna karşılık yurt dışından daha çok mal almışız ve bu dönemde satın aldığımız malların birim fiyatları nispeten daha hızlı artmış” değerlendirmesinde bulundu.
Eğilmez, ortaya çıkan bu durumun temel nedenlerinden birinin Türkiye’nin ihraç mallarının genellikle orta ve düşük teknolojiye sahip ürünlerden oluşması olduğunu ifade etti. İthal edilen malların ise daha yüksek teknoloji içerikli ve dünyaca tanınan markalar tarafından üretilen ürünler olduğuna dikkat çekti.
