Kurtulmuş: Çok kutuplu bir dünyaya evriliyoru

Ece CEYHUN

Dünyanın yeni bir düze­ne evrildiğini ve uzun­ca bir süredir tek ku­tuplu dünya sisteminin cari olmayacağının belli olduğunu söyleyen TBMM Başkanı Nu­man Kurtulmuş, dünyada ye­ni birtakım güç merkezleri ve güç denklemlerinin ortaya çı­kacağının aşikar olduğunu di­le getirdi.

Numan Kurtulmuş, “Bundan sonraki dönem, Ame­rika’nın hızla Afganistan’dan çekildiği tarihi dikkate alma­nın doğru olduğu kanaatinde­yim. Tek kutuplu bir dünya ol­mayacak, çok kutuplu bir dün­yaya doğru evriliyoruz. Çok kutupluluk aslında kutuplaş­ma, polarizasyon, ayrışma an­lamında değil; yeni birtakım merkezlerin, bölgelerin ortaya çıkması anlamındadır. Çok ku­tupluluk dediğimiz şey aslında çok merkezliliktir” dedi.

Numan Kurtulmuş, medya kuruluşlarının genel yayın yö­netmenleriyle bir araya geldiği iftar sonrasında değerlendir­melerde bulundu. Türkiye’nin de bu merkezlerden biri ola­cağını ifade eden Kurtulmuş, Türkiye gibi 4-5 ülkenin daha gelecek dönemin avantajların­dan istifade edebilecek potan­siyele sahip olduğunu vurgu­ladı. TBMM Başkanı Kurtul­muş, şunları kaydetti:

“Bu süreç nasıl evrilecek, özellikle yeni Amerikan yöne­timiyle birlikte dünyada na­sıl bir küresel denge ortaya çı­kacak, bazı öngörülerimiz var ama bugünden kesin yargıla­ra varmak çok kolay değil. Te­mel ayrışmanın, ‘Dünyadaki sorunlar güçle mi çözülecek, yoksa müzakereyle, karşılık­lı uzlaşmayla, karşılıklı rızay­la mı çözülecek?’ sorusuna verilen cevaplara göre olaca­ğı açıktır.

Bu ayrışma önümüz­deki dönemin akışını belirle­yecek en önemli hususlardan birisi olacaktır. Bir başka iki­lem ise demokrasi ile otokrasi arasındaki çatışma olacaktır. Yani dünyadaki problemlere, sıkıntılara yönelik demokratik çözümler mi üreteceğiz, yoksa otokratik yönetimlere teslim mi olacağız?”

Türkiye bedeli ödenmiş demokrasiye sahiptir

Suriye’nin yeni yönetimiy­le sürekli temas içinde olduk­larını da belirten Kurtulmuş, “Bu süreçte Suriye politikasın­da devre dışı kaldığını hisseden bazı aktörler, bazı provokas­yonlara girişebilirler; bunlara karşı da dikkatli olmak mecbu­riyetindeyiz.

Ümit ediyorum, Suriye söylediğimiz 3 temel prensip çerçevesinde çok kısa süre içerisinde derlenip topar­lanır ve yoluna devam eder. Av­rupalı muhataplarımıza da bu süreç içerisinde hep şunu söy­lüyoruz; Suriye’nin kurumsal yapısının güçlendirilmesi, bu çerçevede devletin bütün ku­rumlarının yeniden gözden ge­çirilmesi ve özellikle ambargo­ların bir an evvel kaldırılarak Suriye’nin yeniden inşası en önemli önceliklerden birisi­dir. Artık ambargonun devam etmemesi gerekir. Yakılmış, yı­kılmış şehirler var, altyapının yeniden oluşturulması var.

Su­riye’nin kurumsal yapısının güçlenmesi için katkıda bulu­nulması lazım” ifadelerini kul­landı. Türkiye’nin bu süreçte Suriye’ye demokratik rehber­lik de yapabileceğini kayde­den Kurtulmuş, “Türkiye bede­li ödenmiş çok güçlü, olgun bir demokrasiye sahiptir” dedi.

Bir el silahta bir el sandıkta olamaz

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Terörsüz Türkiye hedefine ilişkin sorular üzeri­ne de “40 yıldır başımıza bela olan, 40 bini aşkın insanımızın hayattan koparılmasına ne­den olan terör belasının Tür­kiye’nin gündeminden kaldı­rılması, hatta Orta Doğu’nun gündeminden kaldırılması ve Türkiye’de birliğin, beraber­liğin, iç kalenin tahkim edil­mesiyle birlikte geniş coğraf­yamızda da birlik ve beraber­liğin sağlanması zorunludur, akıl bunu gerektirir” görüşü­nü paylaştı.

Bir elin silahta, bir elin sandıkta olamayaca­ğına dikkati çeken Kurtulmuş, “Terörle irtibatlı bir siyasete, dünyanın hiçbir yerinde mü­saade edilmez. Terörsüz Tür­kiye istikametindeki adımlar atıldı, İmralı’dan çağrı da geldi. PKK’yla irtibatlı, iltisaklı diğer örgütlerin de tamamen silah bırakmasıyla birlikte Türkiye bu belayı tarihin çöplüğüne at­mış olacak” dedi.

Türkiye’nin sorunlarının çözüm yeri Meclis’tir

TBMM Başkanı Kurtulmuş, “terörsüz Türkiye konusun­da inisiyatif alıp Meclis’i giz­li oturuma davet edip etme­yeceğine” ilişkin bir soru üze­rine, İmralı’ya giden heyetin, genişleyerek gittiğini hatır­lattı.

Kurtulmuş, “Bu görüş­meleri yaptıktan sonra önce Meclis Başkanı olarak beni zi­yaret ederek başladılar; ne ya­pacaklarını, ne konuşacakla­rını, nasıl bir yol haritası izle­yeceklerini anlattılar. Biz de onlara bu konuyla ilgili genel çerçevemizi anlattık. Ondan sonra partileri ziyaret ettiler. Şimdi bu hafta içerisinde tek­rar partileri ziyaret edecekler.

Dolayısıyla İmralı’da ne ko­nuşuldu, neler oldu, bu süreci anlatacaklar. Tabi ki Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türki­ye’nin bütün sorunlarının çö­züm yeridir. Dolayısıyla mese­le TBMM’deki siyasi partilerin ortak tavrıyla çözümlenecek­tir. Gerektiğinde gerektiği za­man biz de devreye girerek bu konuyla ilgili meselenin şef­faf, açık, samimi bir şekilde yü­rütülmesini sağlayacağız. So­nuçta Meclis de üzerine düşen sorumluluğu yerine getirecek” ifadesini kullandı.

İmralı ile anayasa çalışmaları ayrı konulardır

Kurtulmuş, “Meclis Başka­nı olarak, terörsüz Türkiye gö­rüşmelerinin sonlandırılma­sıyla beraber gerçekten sivil bir anayasaya ulaşılabileceği­ni düşünüp düşünmediği” yö­nündeki soruyu yanıtlarken, zamanlamada erteleme oldu­ğunu hatırlattı ve şöyle devam etti: “Türkiye’nin bir anayasa değiştirme ihtiyacı var ki par­tiler bunu millete teklif ettiler.

Anayasanın önce niteliğiyle sonra içeriğiyle ilgili tartışma­lar yapılacaktır. Nihayetinde de TBMM’de ortak bir yöntem geliştirilecektir. Hatta partile­re şunu da teklif ettik: ‘Yöntemi ben belirlemeyeyim, sizler yön­tem teklif edin, bu teklif ettiği­niz yöntemler içinde en uygun olan yöntemi bularak Meclis’te müzakereyi öyle başlatalım’. Bu görüşmelere tekrar başlarız ve ümit ederim ki Türkiye bir ana­yasa yapma sürecine girer.

Is­rarla vurgulamak istediğim şey şudur. Özellikle İmralı süre­ciyle yeni anayasa çalışmaları­nın birbiriyle bağlantısı yoktur. Daha İmralı sürecinin ilk adımı dahi atılmamışken, ondan bir sene, hatta 1,5 sene evvel ana­yasa meselesini Meclis’in 28. Dönemi’nin açıldığı ilk günden itibaren gündeme getirmeye başladık, dolayısıyla ikisi birbi­rinden ayrı konulardır, ikisini karıştırmamak lazım.”

Trump el yükseltiyor ama tek kutuplu düzen geride kaldı

ABD Başkanı Donald Trump’ın açıklamalarının sorulması üzerine de TBMM Başkanı Kurtulmuş, “Trump’la ilgili bugün bunları konuşuyoruz. Allah ömür verirse bir sene sonra bir araya geldiğimizde bugün konuştuğumuz konuların birçoğu belki hiç konuşulmayacaktır. Yani kanaatimce Sayın Trump, el yükseltiyor. Grönland meselesi, Kanada meselesi, Meksika Körfezi meselesi, işte Rusya’ya, Ukrayna’ya karşı yaptıkları şeyler…

Bunların hepsi el yükseltme, kendi sınırlarını test etmeye çalışıyor. Ama ben yeni bir dünyanın kurulması derken artık tek bir devletin hegemonyasına bağlı bir dünya sisteminin çok geride kaldığını ifade etmeye çalışıyorum. Önümüzdeki günlerde çok daha net göreceğiz ne iki kutuplu dünya ne ondan sonra kurulan tek kutuplu düzen, bunların ikisi de artık geride kaldı, bundan sonra çok kutupluluk-çok merkezlilik olacak. Dünyada yeni güç merkezleri ortaya çıkacak. ‘Ben yaptım oldu’ devri bitti artık.”

Yeni anayasa, partilerin değil milletin anayasası olacak

Kurtulmuş, yeni anayasa çalışmaları konusunda değerlendirmelerde bulunurken, partilerin değil milletlerin anayasası olacağını ve bu tartışmaların topluma yayılması gerektiğini dile getirerek, “Bu nihayetinde bir siyasi iklim meselesidir.

Siyasi iklim oluşursa insanlar farklı fikirlerde olmakla birlikte aynı masanın etrafına gelirse, bu siyasi iklimin ben olumlu tartışmaları gündeme getireceğini ve nihayetinde de bir matematik işi, 400’ün üstünde bir oyla da Meclis’ten geçeceğini düşünüyorum. Yani ben bugüne kadar hiç anayasanın içeriğiyle ilgili konuşmadım pozisyonum dolayısıyla benim de hayatım boyunca anayasayla ilgili birikimim, çalışmalarımız var, partide yaptığımız çalışmalar var.

Türkiye’nin burada yani bir kere çoğulcu, kapsayıcı, demokrat, sivil, toplumun bütün kesimlerinin kendisini işin içerisinde gördüğü, güçler ayrımı prensibini tam manasıyla benimsemiş ve bu anlamda da hukukun üstünlüğü prensibini gerçekten yerleştirmiş kapsamlı bir anayasaya ihtiyacı var” dedi.