Recep ERÇİN
Enflasyonist dönemle birlikte kart limitlerine de bir 0 (sıfır) eklendi. Kredi kartı limitleri son 3,5 yılda yüzde bin 649 oranında arttı. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerine göre, 2021 yılının sonunda 567 milyar lira seviyesinde bulunan kredi kartlarının toplam limiti bu yılın mayıs ayı sonunda 9 trilyon 919 milyar liraya yükseldi.
Bu tutar mayıs ayı sonu itibarıyla 19,1 trilyon lira olan Türk bankacılık sistemindeki toplam kredi hacminin yüzde 51,7’sine denk geliyor. Kredi kartlarına açılan limit bankacılık sistemi tarafından kullandırılan toplam bireysel kredi tutarının ise iki katı seviyesinde. Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre, Mayıs 2025 itibarıyla kredi kartları ile yapılan aylık işlem hacmi 1,77 trilyon lira. Bu tutar 2021 Mayıs ayında 104,7 milyar liraydı.
Kredi kartlarına 9,9 trilyon liralık limit açılması bu limitlerin kullanıldığı anlamına gelmiyor. Risk Merkezi’nin Nisan 2025’te açıklamaya başladığı kredi kartı limiti kullanım oranlarına göre, mayıs sonu itibarıyla kredi kartlarındaki doluluk oranı yüzde 22 seviyesinde. Bu oran 2021 yılı sonunda yüzde 36 düzeyinde idi. Böyle bakıldığında son 3,5 yıllık dönemde kart limitleri yaklaşık 17,5 katına çıkarken, limit kullanım oranı 14 puan geriledi. Kullanılan limitlerin tutarına bakıldığında son 3,5 yılda yüzde 979’luk bir artış söz konusu. Buna göre 2021 yılı sonunda 206 milyar lira olan toplam kredi kartı bakiyesi bu yılın mayıs ayı sonunda 2 trilyon 223 milyar liraya yükseldi. Böylece 3,5 yılda bakiyeler de 11 katına yükseldi.
1 milyon 576 bin kart milyoneri var
Risk Merkezi verilerinde dikkat çeken bir başka değişim ise kart limitlerinin tasnifinde yaşandı. Mart 2025’e kadar bireysel kredi kartı limitleri bin TL altı en düşük ve 100 bin TL üstü en yüksek olmak üzere, bu ikisi arasında kalan belli limit aralıklarına göre sıralanıyordu. Mart 2025 bülteni ile birlikte değişikliğe gidilerek 0-25 bin TL en düşük, 1 milyon TL ve üzerine en yüksek olmak üzere bu ikisi arasındaki limitler uyarınca tasnif yapıldı. Böylece Türkiye’nin kart milyonerlerinin sayısı da kabaca ortaya çıkmış oldu. En güncel veri ile mayıs ayı itibarıyla 39,4 milyon kişinin kredi kartı var. 1 milyon liranın üzerinde kredi kartı limitine sahip kişilerin oranı yüzde 4. Buna göre Türkiye’de 1 milyon 576 bin kart milyoneri var. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre mayıs sonu itibarıyla Türkiye’de yerleşik milyoner mudi sayısı ise 2 milyon 242 bin kişi.
Milyonerler harcarken de bonkör
Kart limitlerinin detaylarına inildiğinde 0-25 bin TL limitli karta sahip kişiler oran itibarıyla yüzde 23 ile ilk sırada yer alıyor. 1 milyon TL ve üzerinde limite sahip kredi kartı taşıyan kişilerin oranı sayı bakımından yüzde 4’te kalsa da limit dağılımında yüzde 30 ile ilk sırada yer aldı. Limit doluluk oranları bakımından incelendiğinde 25 bin TL ve altındaki limite sahip kredi kartlarındaki doluluk yüzde 40 ile ilk sırada yer alıyor. Millyonluk kartların doluluk oranı ise yüzde 26 oldu. Kart milyonerleri limit dağılımdan aslan payını alırken, açılan limiti kullanırken de bonkör davranmış görünüyor.
Gelir 6 katına limit 14 katına yükseldi
Kişiye verilebilecek tüm kredi kartlarının toplam limiti, aylık ortalama net gelirinin ilk yıl için 2, sonraki yıllar için ise 4 katını aşamaz kuralı var. 2024 yılı verilerine göre Türkiye’de kişi başına düşen gelir 507,6 bin lira. Mayıs 2025 itibarıyla kart sahibi kişi sayısı 38,7 milyon. Bu kişilerin 2024 hesabına göre toplam geliri 19,6 trilyon lirayı buluyor. Aylık ise 1,63 trilyon lira eder. Bu hesaptan hareketle kart limitlerinin azami (4 aylık gelir esasına göre) 6,54 trilyon lira olması gerekiyor. Oysa 2024 sonu itibarıyla 7,8 trilyon lira. 3 yıl önce kart sahibi sayısı 29,1 milyondu. O yılki kişi başı gelir de 86,2 bin liraydı. Kart sahiplerinin yıllık geliri 2,5 trilyon lira eder. Aylık ise yaklaşık 210 milyar lira. Yine azami 4 aylık geliri dikkate alırsak bu 29,1 milyona açılan kart limiti 836 milyar lira olmalı. Oysa 567 milyar lirayla sınırlı kalmış. Kart limitleri geçen üç yıllık dönemde yüzde bin 274 artarken kişi başına düşen gelir yüzde 488 artmış durumda.
