İşte bu bozuklukların engellenmesi de tıpkı bizlerde olduğu gibi “kayropraktik” tedavi ile mümkün hâle gelebiliyor.
“İyi de kamyonlarda böyle bir tedavi olmaz ki!” demeden önce içeriğimizi okumanızı tavsiye ediyoruz. Hazırsak, başlayalım.
Aslında bu tedaviyi mekanik kayropraktik olarak adlandırabiliriz.
Bu yöntem, tıpkı insan iskeletinin tedavi edilmesinde olduğu gibi kamyonların da iskelet sisteminin fabrika ayarlarına döndürerek performansını ilk günkü hâle getirmeyi amaçlıyor. Bir çeşit hizalama olarak da düşünebiliriz.
Hizalamanın önemi, aracın tüm bileşenlerinin uyum içinde çalışmasına dayanıyor. Bir milimetrelik bir hiza kayması bile lastiklerde düzensiz aşınmaya, direksiyonun sağa veya sola çekmesine, hatta yakıt tüketiminde %5’e varan artışa yol açabiliyor.
Özellikle ağır yük taşıyan kamyonlarda şasi ve aksların doğru açılarda konumlanmaması, süspansiyon sisteminin aşırı yük altında deforme olmasına neden oluyor. Bu yüzden hizalama, lastiklerden ziyade tüm mekanik sistemin ömrü için kritik bir bakımdır.
Peki bir kamyonun hizalamasının bozuk olduğu nasıl anlaşılır?
Bunun en yaygın işaret, lastik dişlerinde görülen asimetrik aşınmalardır. İç veya dış kenarların balonlaşması, dişlerde dalgalı desenler oluşması, tekerleklerin yola doğru açıyla temas etmediğini gösteriyor.
Direksiyon simidinin düz yolda ortalanmaması, aracın tek yöne çekmesi veya sürüş sırasında titreşim hissi de hizalamanın acil müdahale gerektirdiğine işaret ediyor. Özellikle virajlarda lastiklerden gelen cızırtı sesleri, tekerleklerin yolu “sürükleyerek” ilerlediğini ve açının bozuk olduğunu ele veriyor.
Bu sorunun tespiti için lazer tabanlı sistem ve 3D kameralı ölçüm cihazları kullanılıyor.
3D teknolojisi, tekerleklere takılan yansıtıcı plakaları milimetrik hassasiyetle analiz ederek caster (dik açı), camber (yatay eğim) ve toe (içe/dışa dönüklük) değerlerini anlık olarak ölçebiliyor. Bu cihazlar, ölçüm sonuçlarını üreticinin belirlediği toleranslarla karşılaştırıp teknisyene hangi ayarların düzeltilmesi gerektiğini gösteriyor.
Hizalama işlemine gelecek olursak bu tedavi, süspansiyon ve direksiyon bileşenlerinin kontrolüyle başlıyor. Rot başları, U-boltlar ve yay bağlantıları gibi parçalarda gevşeklik veya aşınma varsa bunlar gideriliyor. Ardından tekerleklere sensörler takılarak ölçüm yapılıyor.
Sapma tespit edilen açılar, mekanik müdahalelerle düzeltiliyor.
Toe ayarı için rot kolları sıkılıp gevşetiliyor, camber ayarı için şasiye kamalar ekleniyor. Arka aksların paralelliği, dingillerin milimetrik kaydırılmasıyla sağlanıyor. Son olarak test sürüşüyle aracın dengesi ve direksiyon tepkisi kontrol ediliyor.
Bakım periyodu ise kamyonun kullanım koşullarına göre değişiklik gösteriyor. Düzgün yollarda ve hafif yüklerle çalışan bir kamyon için yılda bir hizalama yeterli olurken, çukurlu yollarda veya ağır tonajla çalışan araçlarda bu süre 6 aya kadar düşebiliyor.
Tıpkı insanlar gibi, araçların da mekanik sağlığını düşünmek zorundayız. Servis bakımlarını yaptırırken, bu tür aksamaların giderilmesi de, aracın uzun ömürlü kullanımı için oldukça önem arz ediyor.
