İthalatta Gözetim Önlemlerine İlişkin Tebliğler kapsamında yer alan ürün sayısının neredeyse onbini bulduğu düşünüldüğünde, pek çok sektörü etkileyen önemli bir sıkıntı ile karşı karşıya kalındığını belirten Mentor Gümrük Müşavirliği CEO’su Dr. Hakan Çınar, “Ürünleri ithal eden firmalar açısından gözetim belgesi ibraz edilmeden gözetim kıymeti ilave edilse dahi ithaline izin verilebileceği ve bir sakınca oluşturmayacağı şifai olarak idarelerce söylenilse dahi, ileride nasıl bir sorunla karşı karşıya kalınacağına dair önemli bir belirsizlik söz konusu” diye konuştu.
Tebliğde yer alan şekliyle gözetim belgesi başvurusu yapılması halinde, azami sayıda bilgi ve belge isteniliyor olmasının da zaten gözetim belgesi almayı neredeyse imkansız hale getirmiş durumda olduğuna dikkat çeken Çınar, “Dolayısı ile çözümün kısa vadede gözetim belgesi alımı olmadığını, uygulama devam edecekse, sorunun gümrük işlemleri esnasında bir yeknesaklık ve yeni bir mevzuat değişikliği ile ancak çözüme kavuşabileceğini söyleyebilirim. Durum böyle olunca, bir tarafta alınması neredeyse imkansız olan bir belge, diğer yanda ise henüz resmi bir açıklama ve düzenleme olmaması şu anda ithalatçıların kafasını bir hayli karıştırmakta. Ürünler gümrüklü sahalarda veya antrepolarda beklemekte, ardiye rakamları artmakta firmaların ticaretleri de durma noktasına gelmiş durumda. Doğal olarak firmalar biz gümrük müşavirlerine nasıl bir yol izleyelim diye sorular yöneltiyor olsalar da, sorunun çözümünün ancak yapılması muhtemel yeni bir düzenleme ile olacağını söyleyebilirim” şeklinde konuştu.
Mentor Gümrük Müşavirliği CEO’su Dr. Hakan Çınar sözlerini şöyle sürdürdü:
“Genelgenin iptal edilmesi ile firmalar ithalat yapamaz noktaya geldiklerinden, bahse konu gözetim farkının yurtdışı gider kalemi üzerinden beyan edilmesi yönünde bir yol izlenilmeye başlandı. Oysa ki Danıştay kararı ile genelgenin iptali sonrası, gözetim belgesinin ibraz edilmemesi nedeniyle Gümrük Kanunu’nun 235/1-c bendi hükmüne göre gümrüklenmiş değerinin iki katı ceza uygulanabilir. Bu firmalar açısından çok ciddi bir mali yük getireceği gibi aynı zamanda ithalat işlemine de izin verilmez ve eşyalarını da gümrüğe terk etmek zorunda kalırlar. İthalatın şifai olarak yapılan açıklamalar doğrultusunda tamamlanması ve ilgili gümrük idaresinin bu cezayı uygulamadan işlemleri sürdürmüş olması da problemi ortadan kaldırmıyor. Zira ilerleyen dönemde müfettiş incelemelerinde veya sonradan kontrollerde böyle bir karara hükmedilebilir ve cezalar geriye dönük olarak uygulanabilir.”
Çözüme ilişkin olarak İthalat Genel Müdürlüğü’nün belge düzenlenmesi sürecini kısaltacağı ve aynı zamanda basit hale getireceği bir yol izleyebileceğini söyleyen Çınar, “Zira gözetim belgesinin amacı ithalatın ve uygulanması düşünülen önlemler için veri teminine yönelik gözlenmesine dair bir idari uygulama olup, Gümrük Kanunu’na göre ceza uygulanmasının da yasal dayanağı bulunmamakta. Öte yandan Danıştay kararında her ne kadar Dünya Ticaret Örgütü Mal Ticaretine İlişkin Anlaşmalarda Gözetim ve Korunma Önlemi varmış gibi değerlendirilmişsede, 1995/6525 sayılı karar ile onaylanmış DTÖ Anlaşması 1/A ekini oluşturan anlaşmalarda “Korunma Tedbirleri Anlaşması” olup, bu anlaşmanın “Bazı Tedbirlerin Yasaklanması ve Kaldırılması” başlıklı 11’inci maddesi ile ithalat ve ihracatta gözetim önlemi ve benzeri ithalat ihracat kısıtlamalarının yasaklanmış olduğunun da göz önünde bulundurulması gerektiğini de unutmamak gerekir” dedi.
