Irak ile dış ticarette amaç 30 milyar dolara çıkarıldı

Nurdoğan A. ERGÜN

Savaş sonrası süreçte Irak’ın yeniden yapılan­masında aktif rol almak isteyen Türk iş insanları ve mü­teahhitlik firmaları, Bağdat’ın ardından Basra’ya geçerek böl­gedeki iş fırsatlarını inceledi.

Beraberindeki 150 kişilik Türk heyeti ile Irak’taki temasları­nın 2. gününde Basra’da konu­şan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Irak’ın, Türkiye’nin en fazla ih­racat yaptığı 3. ülke olduğunu belirtti. Türkiye’nin ise Irak’ın en fazla ithalat yaptığı ikinci ülke olduğunu belirten Bakan Bolat, 2023 yılı itibarıyla iki ül­ke arasındaki ticaret hacminin yaklaşık 20 milyar dolar oldu­ğunu kaydederek, gerçek po­tansiyelin 30 milyar dolar olduğuna dikkat çekti. Türkiye ve Irak arasın­da karşılıklı ticaret için büyük fırsatlar oldu­ğunu dile getiren Bo­lat, “Basra, Türki­ye’nin Körfez ile ilişki­lerinin başlangıç noktası. Aynı şekilde Türkiye de Irak’ın Av­rupa’ya açılma kapısı” dedi.

Bas­ra’nın Irak’ın ekonomi ve finans merkezi olduğuna işaret eden Bakan, “Irak’ın finansal ve eko­nomik başkenti olarak bilinen Basra’da üretilen GSYİH, ulusal toplamın yaklaşık %60’ını oluş­turuyor. Irak’ın yegâne derin su limanları olan Basra Limanı ve Umm Qasr Limanı, bölgeyi bir ticaret ve lojistik merkezi hali­ne getiriyor. Basra, Kalkınma Yolu’nun başlangıç noktası olan Büyük Faw Limanı’nın da ev sa­hibi” diye konuştu. Bolat, görüş­melerin çok verimli geçtiğini kaydederek, Irak ile ticari iliş­kilerin yalnızca ihracat ve itha­lat ile sınırlı olmadığını söyledi.

Kalkınma Yolu, yatırım ve ticaret fırsatları getirecek

Kalkınma Yolu projesinin her iki ülke arasındaki ilişkiler­de yeni bir dönem başlatacağını ifade eden Bolat, “Ülkemiz ile Irak arasında tahsis edilen stra­tejik ortaklık çerçevesinde ka­zan-kazan ilkesi ile faaliyetle­rimizi sürdürmekteyiz. Irak’ın önemli rol üstlendiği Kalkın­ma Yolu Projesi ile Irak’ın lojis­tik konusunda önemli atılımlar gerçekleştireceğini, üretim ve dış ticaret kapasitesini arttıra­rak dünya pazarındaki yerinin güçleneceğini ve yabancı yatı­rımları artırarak ülkenin istik­rara kavuşmasını sağlayacağını öngörmekteyiz” diye konuştu.

Mobilya ihracatına ivme kazandıracak

Irak’ın yeniden yapılanma sürecinde 1 milyon adet konut yapılacağını hatırlatan Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Ahmet Güleç, bunun da yeni mobilya ihtiyacı doğuracağını belirtti.

Güleç, “Mobilya sektörümüzün lider pazarı Irak. Geçen yıl Irak’a 500 milyon dolarlık mobilya sattık. Bu yılın ilk 10 ayında geçen yıla göre yüzde 23 artışla 484.4 milyon dolara ulaştık. Yılı 500 milyon doların üzerinde kapatırız. 2027 yılına kadar sadece mobilya ihracatımızı ikiye katlayarak 1 milyar doların üzerine taşıyacağız” diye konuştu. Bunun uzak ya da zor bir hedef olmadığını anlatan Güleç, “Biz bu ülkede zorlu koşullara rağmen mağazalar açtık, büyüdük.

Türk mobilyasına inanılmaz bir kıymet veriliyor. O nedenle yeni konutlarla birlikte bu rakama çok rahat ulaşırız. Burada istikrarın sağlanması ve 1 milyar doları yakalamamızla birlikte markalarımız da ülkeye yatırım yapar. Çünkü artan talep servis ihtiyacını artırır. Bazı yan ürünler için buralarda atölyeler kurulur. Yani yatırıma da sıcak bakıyoruz” diye konuştu.

“Yeni Basra’nın tarihini birlikte yazalım”

Basra’nın yeni yatırımlar için bakir bir toprak olduğunu söyleyen Basra Valisi Esad El- Eydami, “Yeni Basra’nın tarihi yazılacak. Büyük bir yapılaşma ve imar çalışmaları devam ediyor. Basra’yı yatırımlarla daha da ileri götürmek istiyoruz. Biz gerçek bir ortaklık istiyoruz. Türk iş insanları burada kendi evlerindeler. Basra, yatırım için, imar için hazır” dedi.

Türk firmaları Basra’nın imarına hazır

Basra’nın enerji, ticaret ve lojistik merkezi olarak geliştirilmesi sürecinde çalışmaya hazır olduklarını söyleyen Bolat, şöyle devam etti: “Türk firmaları Irak’ın yeniden yapılandırılması çalışmaları kapsamında büyük bir rol üstlendi.

Türk firmaları da tesis ve altyapı inşaatları, hastane, yol, kanalizasyon, su şebekesi, okul ve konut projelerinin inşaatı ve yenileme ve geliştirme gibi projeleri ile Basra’nın imarına katkı sunmaya hazır. Bugün, önde gelen Türk müteahhitlik firmalarıyla birlikte güçlü bir temsille buradayız. 2000’li yılların ortalarından bu yana sektörümüz tüm küresel/ bölgesel sorunlara rağmen yılda ortalama 20 milyar dolarlık yıllık toplam proje bedelini aşıyor.

2023’te 28 milyar dolar değerinde yurt dışı proje sözleşmesine imza atıldı. Irak’ın huzur ve sulha kavuştuğu bu dönemde firmalarımız Irak halkına bugüne kadar elde etmiş olduğu tüm tecrübesi ile fayda sağlamaktan büyük şeref duyacak. Umuyorum ki bu temeller, Türkiye-Irak ilişkilerinde yeni bir dönemi başlatacak ve iki ülkenin de yararına olacak bir kazan-kazan anlayışını güçlendirecek.”

Kiğılı, Güney Irak’ta 3 mağaza açacak

Irak’ta savaş sonrası perakende yatırımlarının hareketlendiğini söyleyen Kiğilı CEO’su Hilal Suerdem, “Türkiye ile Irak arasında yeni bir dönem başlıyor. Biz de bu yeni dönemde yer almak ve yeni bir yapılanma için geldik. Irak’ta tekstil ve hazır giyim pazarının yüzde 40-50’sini alabiliriz. Şu anda yüzde 20’lerdeyiz. Pazarda Çin ürünleri ön plana çıkıyor. Ama biz kalite olarak ön plana çıkıyoruz. Fiyat olarak biraz sıkıntımız var. İmalat maliyetleri anlamında sıkıntı yaşıyoruz ama bunların geçici olduğunu biliyoruz” dedi. Kuzey Irak’ta mağazaları bulunduğunu Güney Irak’ta da olmak istediklerini kaydeden Suerdem, 3 yıl içerisinde Bağdat’ta en az 3 mağaza açma planladıklarını kaydetti.

“Irak, en büyük ihracat pazarımız”

Bağdat’taki görüşmelerin Türk iş insanları için oldukça verimli geçtiğini söyleyen Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe de “Bu yıl 10 aylık süreçte Irak’a ihracatımız yüzde 5,3 artışla 11 milyar dolara yaklaştı. Irak bu coğrafyada en büyük ihracat pazarımız. Hububat, kimyevi maddeler, mobilya, çelik gibi sektörlerde güçlü bir iş birliğimiz var. Ülkenizde Türk ürünlerinin tercih edilmesi, ekonomilerimizin birbirini nasıl tamamladığını gösteriyor” dedi.