Güneş DOĞDU SOYLU
Türkiye’nin en çok un ihracatı gerçekleştirdiği Irak’ta, uygulanan ülke içi geçiş krizi nedeniyle ihracatçılar zorlu bir dönemden geçiyor.
Un ihracatının üçte birinin Irak’a yapıldığını anlatan Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu’nun (TUSAF) yeni Başkanı Mesut Çakmak DÜNYA’ya yaptığı açıklamada Kuzey kısımdaki Irak Yönetimi ve Güney kısımdaki Merkezi Irak Yönetimi arasındaki gerilimden dolayı ülke içi Musul Kontrol Noktasından geçişin yapılamadığı ve 15 gündür Güney Irak tarafına ihracat gerçekleştirilemediğini söyledi.
Kuzey bölgeden Güney bölgeye sadece inşaat malzemeleri ve devlet alımları konusunda geçişlerin gerçekleştiği bilgisini veren Çakmak, bugünlerde Ankara’ya gelmesi beklenen Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin ziyaretinin önemli bir fırsat olduğunu ve Türk ihracatçısının yaşadığı sorunların anlatılarak biran önce çözüm bulunmasını beklediklerini ifade etti.
Şu anki yapı nedeniyle Güney Irak’a ihracatta İran ve Suriye alternatiflerini de devreye alamadıklarını altını çizen Çakmak, “Irak merkezi hükümeti bir süre önce, gümrüklerde yeni düzenlemelere gitti.
Irak’a giriş yapan ve nihai varış noktası Güney Irak olan ürünlerin, sınır geçişinden itibaren en geç 72 saat içerisinde yeni bir manifesto düzenlenerek Güney’e ulaştırılması zorunlu hale geldi. Ayrıca daha önce taşıt başına tek bir manifesto yeterli olurken, Kuzey Irak’ta farklı araçlara yüklenen her taşıt ve hatta her mal kalemi için ayrı manifesto düzenlenmesi zorunlu oldu. Un sektöründe de ton başına unda 120-123 dolar vergi veriyoruz.
Zor ve maliyetli olmasına rağmen son kararlara da uyup bir şekilde ihracat yapıyorduk. Ama şuanda Güney tarafına ürünlerimizi Musul kapısı kapatıldığından gönderemiyoruz. Güney Irak’a ürün ihracatı için alternatif yollar arıyoruz. Ama İran üzeri göndermek çok maliyetli oluyor, Suriye tarafı da hem güvenlik hem de kapıların aktif olmaması nedeniyle şuan için mümkün görünmüyor. Irak’ın iç gümrük prosedürlerinden kaynaklanan bu değişiklikler un sektörü başta olmak üzere ülke ihracatını sekteye uğratıyor” diye konuştu.
Irak’ta Kuzey bölgeden Güney Bölgeye ürün gönderiminde Musul Kontrol Noktasının kapanması konusunun önemini hem Bakanlığına, hem de Tarım Bakanlığı yetkililerine anlattıklarını ve rapor sunduklarını bildiren Mesut Çakmak, bugünlerde çeşitli temaslarda bulunmak üzere ülkemize gelecek olarak Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’ye yaşanan sıkıntıların anlatılıp, acilen çözülerek ihracatçılara müjde verilmesini beklediklerini vurguladı.
“Filler tepişir, çimenler ezilir”
TUSAF Başkanı Mesut Çakmak, Kuzey Irak Yönetimi ve Irak Merkezi Hükümeti arasında yaşanan sıkıntılar konusuna “Filler tepişir, çimenler ezilir” yorumu yaparak şunları söyledi; “2024 yılında 3 milyon tonun üzerinde ihracat gerçekleştiren Türk uncuları buğday ithalatına uygulanan kota başta olmak üzere bir önceki yıla göre yüzde 17’lik düşüşe rağmen 1 milyar 160 milyon dolarlık ihracat yaptı.
Bu yılda geçen yıla göre ihracatta düşüşler yaşanıyor. İç piyasa talebinin sınırlı olması nedeniyle ihracatın devamlılığı hayati önem taşıyor. Uzun yıllardır un sektöründe dünya lideri olan Türkiye’nin bu konumunu koruyabilmesi için ihracat olmazsa olmazımızdır. Irak’ta en önemli pazarımız. İhracatımızın üçte birini Irak’a yapıyoruz.
Geçen yıl Irak’a 1 milyon ton un gönderdik. Şuan mallarımız Kuzey Irak’ta depolarda bekliyor. Güney tarafa geçiremiyoruz. Kuzey tarafın nüfusu 6,5 milyon, Güney tarafın nüfusu yaklaşık 40 milyon, bizim için önemli olan pazar Güney tarafı. Irak’ta un çeşitliliği ve kalitesi bizim unlarımız gibi değil. Şuan Irak halkı hem çeşit olarak hem de kaliteli una ulaşamıyor. Irak’ta Kuzey ve Güney yönetimleri arasındaki gerginlikten dolayı hem Irak halkı hem de Türk ihracatçıları mağdur. Resmen filler tepişiyor, çimenler eziliyor” dedi.
