Hazine ve Maliye Ba­kanı Mehmet Şim­şek: Türkiye birkaç yıl içinde cari fazlayı konuşacak

Ferit PARLAK

Hazine ve Maliye Ba­kanı Mehmet Şim­şek, Sermaye Piya­sası Kurulu (SPK) Başka­nı İbrahim Ömer Gönül ile birlikte 22 Mayıs Finansal Okuryazarlık Günü progra­mına katıldı. Finansal Okur­yazarlık Günü kapsamın­da Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenen programında, petrol ve ener­ji üretimindeki hızlanma ve üretimin desteklenmesiy­le gelecek yıllarda cari açığın değil cari fazlanın konuşula­cağını dile getirdi.

Şimşek, “Bu yıl dahi altın hariç bakıl­dığında cari fazla veriyoruz. Altın dahil bakıldığında cari açığın milli gelire oranı yüzde 1’in altına düşerek, yüzde 0.8 olarak gerçekleşti. Program başlangıcında yani 2023’ün mayıs ayında cari açık yüzde 5.5 civarındaydı. Ve dramatik bir şekilde düştü. Dış kaynağa erişimde de bu nedenle hiçbir sorun yaşanmadı” dedi.

Sosyal medyadaki spekülasyonlara dikkat

Manipülatif ve spekülatif hareketlere de değinen Şim­şek, “Geçen sene ilk çeyrek­te sosyal medyada ‘döviz yük­selecek’, “döviz alın” şeklinde spekülatif söylemler artmıştı. O dönem 25 ilde toplantılar yaptım. Vatandaşın tercihi­me saygılıyız. Ancak, ‘Biz bir program uyguluyoruz ve cari açığı azaltacağız’ dedim. ‘Ca­ri açığın azalması, döviz ihti­yacının azalması demektir’ dedim. Ayrıca, enflasyonun yılın ikinci yarısından itiba­ren düşmeye başlayacağını sıklıkla tekrarladım. “Enflas­yonu düşüren ülkelerde yerel para birimi değerlenir’ dedim. Buna rağmen, sosyal medya­daki söylemleri dikkate ala­rak döviz alanlar oldu. Ve bi­reysel olarak zarar gördü” açıklaması yaptı

“Önceliğimiz hayat pahalılığı ile mücadele”

Şimşek, yapılan manipü­lasyonların aksine geçen sene enflasyonun yüzde 75’lerden yüzde 44 civarına gerilediği­ni ve enflasyonun düşmeye devam edeceğini ifade ede­rek, “Uyguladığımız program­la 2025 yılında da enflasyon düşmeye devam edecek. Biz buna inanıyoruz. Düşüş de­vam edecek. Bizim en büyük önceliğimiz hayat pahalılığıy­la mücadeledir. Yani vatan­daşımızın tabii ki alım gücü­nün artması için enflasyonu düşürmek bizim en büyük ön­celiğimiz. Bu çerçevede çalış­malarımıza devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

“Yılda 1.819 dolar kaybettiriyor”

Finansal okuryazarlığın, tüm bireylerin kazanması ge­reken hayati bir beceri oldu­ğunu da dile getiren Şimşek, “Çünkü finansal okuryazar­lık daha çok tasarruf; yatırım­lara daha çok katkı; yatırımla­rın üretken alanlarda olması ve konomideki risklerin azalması demek” diye konuştu.

Şimşek, finansal okurya­zarlık ile ilgili olarak ABD’de yapılan araştırmanın sonuç­larını da vererek, “Finansal okuryazarlık düşük olunca, bireysel ve toplumsal olarak ağır sonuçları oluyor. ABD’de yapılan araştırma gösteriyor ki, finansal okuryazarlık ye­terli değilse, alınan kararlar, kişi başı yıllık ortalama 1.819 dolar kayba neden oluyor” şeklinde konuştu.

Standard and Poor’s (S&P) derecelendirme kuruluşunun 2022 yılında yaptığı finansal okuryazarlık araştırmasını da hatırlatan Şimşek, “S&P’nin yaptığı araştırmaya göre dün­yada finansal okuryazarlık oranı yüzde 33 iken, Türki­ye’de bu oran yüzde 24 seviye­sinde. Sağlıklı bir ekonomi için bu oranı artırmak zorundayız” şeklinde konuştu.

Şimşek, finansal okuryazar­lığın bir günde sınırlı kalmaya­cak kadar hayati öneme sahip olduğunu söyleyerek, “Bugün farkındalık oluşturmak açı­sından tabii ki önemli bir gün. Yani bu bilinci görülür kılmak açısından bir günün olması anlamlı. Ama biz aslında yılın tamamına yayılan bir kültüre dönüşmesini istiyoruz. Aslın­da bence o da yetmez. Bu ha­yat boyu lazım olan bir beceri” açıklamasında bulundu.

“Tasarrufun açığı problemi var”

Finansal okuryazarlık be­cerisinin ekonomiler açısın­dan hayati bir öneme sahip ol­duğunu dile getiren Şimşek, “Aldığımız bütün kararlarda, en ufak karardan emekliliğin planlamasına kadar, finans bilgisi ve becerisi çok değer­li. Birtakım çalışmalar yapıl­mış dünyada bu konuda. Bu çalışmalara baktığımız za­man finansal olarak bilinçli bireylerin çoğunlukta oldu­ğu ülkelerde daha çok tasar­ruf yapıldığını gösteriyor. Ya­tırım yoluyla ülkedeki serma­ye birikimine daha çok katkı oluştuğu görülüyor. Tersi du­rumlarda, yani finansal okur­yazarlığı düşük olduğu ülke­lerde ise genelde bir tasarruf açığı problemi var” dedi.

“2026 yılı hedefimiz Avrupa’yı geçmek”

Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı İbrahim Ömer Gönül, hazırlanma aşamasında olan 2026 yılı raporu kapsamında; ağırlıklı olarak KOBİ’ler ve girişimciler açısından Türkiye’nin finansal okuryazarlık ilerleme durumunun iletildiğini söyledi. Gönül, “Önceki yıllarda, OECD’nin raporlarının Türkiye bölümlerinde, başlatılıp durdurulan çalışmalardan bahsedilirken; yeni rapor hazırlıkları kapsamında sağlanan verilerde, Türkiye’nin son bir yılda finansal okuryazarlık alanında yaptığı çalışmalarla pek çok ülkeyi geride bıraktığı görülmektedir.

Finansal okuryazarlık konusunda yakaladığı bu başarıyla Türkiye, yapacağı diğer yapısal güçlendirmelerle birlikte potansiyelini, Avrupa ülkelerinin yakaladığı seviyenin üstüne taşıyabileceğini göstermiştir” dedi. Yeni başladıkları proje ile üniversite ve lise öğrencileri arasında finansal okuryazarlığın yaygınlaştırmasına yönelik bilgi paylaşımları da yapacaklarını kaydeden Gönül, “Gençlerimizi hedefleyen ‘Finansal Gelecek Atölyeleri’ projemiz ile 81 ilde on binlerce öğrenciye ulaşmayı hedefliyoruz. “0- 6” yaş grubuna finansal okuryazarlık eğitiminin de temellerinin atıldı” şeklinde konuştu.