Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), ticaret politikası ve küresel ticaret verilerinin analiz edildiği Küresel Ticaret Güncellemesi raporunu yayımladı. Raporda, küresel ticaretin 2024’te yüzde 3,7 (1,2 trilyon dolar) artarak 33 trilyon dolarlık rekor seviyeye ulaştığı belirtildi. UNCTAD’ın raporunda, ticaretin güçlü kalmayı sürdürmesine rağmen 2025’e ilişkin belirsizliklerin olduğuna işaret edildi.
Küresel ticaretteki artışın itici gücünün hizmet ticareti ve gelişmiş ekonomiler olduğu belirtilen raporda, hizmet ticaretinin yıl genelinde yüzde 9 artışla 700 milyar dolarlık katkı sağladığı ve bu rakamın toplam artışın neredeyse yüzde 60’ına denk geldiği bilgisi verildi. Raporda, mal ticaretinin ise geçen yıl yüzde 2 artarak küresel ticaretteki artışa 500 milyar dolarlık katkıda bulunduğu ifade edildi.
Enerji ve giyimde talep zayıflıyor
Avrupa ve Orta Asya hariç çoğu bölgede pozitif büyüme görüldüğü aktarılan raporda, sektörel bazda incelendiğinde, tarım-gıda, iletişim teknolojisi ve ulaşım alanlarında büyüme yaşanırken enerji, giyim ve madencilik gibi sektörlerde talep zayıflığı ve politika değişiklikleri nedeniyle yavaşlama görüldüğü bilgisi verildi.
Raporda, yılın ikinci yarısında ticaretteki ivmenin azaldığına işaret edilerek, dördüncü çeyrekte mal ticaretinin yüzde 0,5’in altında arttığı, hizmet ticaretinin de yalnızca yüzde 1 yükseldiği belirtildi. Ticarete konu mal fiyatlarının 2024’ün son çeyreğinde istikrar kazanmasıyla ticaret enflasyonunun sıfıra yaklaştığı ifade edilen raporda, salgın sonrası yüksek enflasyonun kalıcı etkilerinin sona erdiğinin gözlemlendiği vurgulandı.
Gelişmekte olan ülkeler ticarette gaza bastı
Raporda, 2024’te gelişmekte olan ekonomilerin, ithalat ve ihracatın yıl genelinde yüzde 4 ve dördüncü çeyrekte yüzde 2 artmasıyla gelişmiş ekonomileri geride bıraktığı belirtildi.
Bu artışın büyük ölçüde Doğu ve Güney Asya’dan kaynaklandığı bilgisi verilen raporda, Çin ve Hindistan’ın küresel ticaret ortalamalarının üzerinde performans gösterdiği, Rusya, Güney Afrika ve Brezilya’da ise ticaretin yılın büyük bölümünde durgun seyrettiği, ancak dördüncü çeyrekte kısmi iyileşme gösterdiği kaydedildi. Raporda, gelişmiş ekonomilerin ticaretinin ise durgunlaştığı, ithalat ve ihracatın yıl genelinde yatay seyrederken son çeyrekte yüzde 2 azaldığı bildirildi.
Geçen yıl küresel ticaret dengesizliklerinin 2022’deki seviyelerine döndüğü belirtilen raporda, ABD’nin Çin ile ticaret açığının dördüncü çeyrekte 14 milyar dolar artarak 355 milyar dolara ulaştığı, Avrupa Birliği (AB) ile olan açığının da 12 milyar dolar artarak 241 milyar dolara yükseldiği ifade edildi. Raporda, Çin’in güçlü ihracatının ülkenin ticaret fazlasını 2022’den bu yana en yüksek seviyeye çıkardığı, AB’nin ise yüksek enerji fiyatlarının da yardımıyla önceki açıklarını tersine çevirerek bu yıl ticaret fazlası verdiği kaydedildi.
Belirsizliklere uyum sağlanmaya çalışılıyor
UNCTAD’ın raporunda, ticaretin 2025’in başlarında istikrarlı seyrettiği, ancak artan jeoekonomik gerilimler, korumacı politikalar ve ticari anlaşmazlıkların gelecek dönemde olası aksamalara işaret ettiği vurgulandı. Düşen navlun endekslerinin imalat ürünleri, girdiler ve emtia talebinde zayıflığa işaret ettiği belirtilen raporda, bu durumun, işletmelerin artan belirsizliklere uyum sağlama çabalarını yansıttığı ifade edildi. Raporda, “2025’teki zorluk, uzun vadeli büyümeyi baltalamadan politika değişikliklerini yönetirken, ülkelerin izole ticaret blokları oluşturduğu küresel parçalanmayı önlemek olacak” değerlendirmesinde bulunuldu.
