ABD‘nin, İsrail-İran arasındaki gerilimin tırmanmasının ardından İran’daki üç nükleer tesise düzenlediği saldırılar dikkatleri bu tesislere çevirdi. Hedef alınan yerler arasında Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer kompleksleri bulunuyor.
Bu kritik tesislerin güvenlik düzeyi, faaliyet kapasitesi ve burada görev yapan personel sayısı gibi detaylar ise yeniden gündeme geldi. Peki bu nükleer tesislerin özellikleri neler, kaç kişi çalışıyor?
Natanz: İran’ın en büyük uranyum zenginleştirme tesisi
Başkent Tahran’ın yaklaşık 250 kilometre güneyindeki Natanz tesisi, İran’ın en geniş kapsamlı uranyum zenginleştirme alanı olarak biliniyor. Burada uranyumun nükleer yakıta dönüştürülmesine yönelik santrifüj sistemleri yer alıyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (UAEA) göre, İran bu tesiste yüzde 60’a kadar uranyum zenginleştirmesi yapıyordu. Uranyumun yüzde 90 oranında zenginleştirilmesi durumunda silah yapımı için yeterli hale geliyor.
Natanz 2003 yılından bu yana faaliyette olan by tesisin bazı bölümleri İsrail’in daha önceki saldırılarında da hedef alınmıştı. ABD’li yetkili önceki saldırılada santrifüjlerin yer aldığı daha düşük düzeylerde elektriğin kesildiğini belirtmişti.
Fordo: Dağların altındaki gizli tesis
Tahran’ın yaklaşık 100 kilometre güneybatısında yer alan ve Kum kenti yakınlarında, dağlık bir bölgede yer alan Fordo nükleer tesisi, İran’ın ‘nükleer kalbi’ olarak da biliniyor. 2007 yılında inşaatı başlayan bu tesis, yerin 80 ila 90 metre altına kuruldu. Tesis yüksek korumalı yapısıyla dikkat çekse de gerçek boyutu ve kapasitesi hakkında net bir bilgiye erişilemiyor.
Yer altındaki bu tesis tesisin hava saldırılarıyla zarar görmesinin ve imha edilmesinin çok zor olduğu belirtilirken ABD’nin sahip olduğu sığınak delici bombaların Fordo’daki tesise ulaşabilecek tek mühimmat olduğu öne sürülüyordu.
UAEA verilerine göre, burada 2.700 civarında santrifüj bulunuyor. Tesisin varlığı ise kurulmasından iki yıl sonra ilk kez 2009 yılında ABD ve Batı ülkelerinin istihbarat kuruluşlarının tesis hakkında bilgi sahibi olmasının ardından İran tarafından açıklanmak zorunda kalınmıştı.
İsfahan: İran’ın nükleer araştırma merkezi
Başkent Tahran’a 350 kilometre mesafede olan İsfahan’da yer alan nükleer araştırma kompleksi, İran’ın nükleer altyapısının merkezlerinden biri olarak kabul ediliyor. 1984 yılında Çin’in desteğiyle kurulan tesis, İran’ın en büyük nükleer araştırma kompleksine ev sahipliği yapıyor.
NTI verilerine göre 3 bin bilim insanının çalıştığı bu tesiste araştırma reaktörleri, dönüştürme ve yakıt üretim tesisleri ile laboratuvarlar yer alıyor.
