Suriye’de hem rejim hem de ekonomi çökmüş durumda. Esad rejimine ait paralar, halk tarafından artık işe yaramaz görüldüğü için çöpe atılıyor. Suriyeliler günlük alışverişlerinde Türk Lirası’nı tercih ediyor. Türkiye’nin Zeytin Dalı ve Fırat Kalkanı harekatlarıyla kontrol sağladığı bölgelerde bir süredir Türk Lirası ile ticaret yapılırken, bu kullanım şimdi Halep’ten Şam’a kadar uzanan alanlarda da yaygınlaşıyor. 1 doların 27 bin Suriye Lirası’na denk geldiği bu süreçte, Suriyeliler dolarlarını Türk Lirası’na çevirmeye başladı. Haber Global’e konuşan ekonomistler, Türk Lirası’nın sınır ötesinde artan kullanımının Türkiye ekonomisi için olumlu bir adım olduğunu belirtiyor.
“TL dünyanın her yerinde kullanılabiliyor”
İstanbul Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden Prof. Dr. Sefer Şener, Suriye’de TL kullanımının geçici olduğunu belirterek şunları söyledi: “Rejimin düşmesiyle beraber para da dahil bu rejimin kullandığı bütün enstrümanlar ortadan kalktı. Bu geçiş aşamasında, Suriye Lirası’nın dışında Türk Lirası kullanılabilir, dolar ve euro kullanılabilir. Geçerli bütün para birimlerini Suriye’de kullanmak mümkün. Zaten Türk Lirası ‘convertible’ bir para yani dünyanın her yerinde kullanılabiliyor.”
Geçici bir durum
Egemen bir devlet ortaya çıktığında kendi parasını basacağını belirten Prof. Dr. Şener “Ancak şu anda Türk lirası kullanılmasının bir anlamı var. Suriye Devleti oluştuğunda orayla yapılan ticarette değişik para birimleri geçerliliğini sürdürecektir. Türkiye’nin, Hindistan’ın, Rusya’nın, Çin’in de böyle çabaları var. Ülkelerin kendi paralarının kullanılmasıyla ilgili son 10 yıldır girişimler oluyor. Bu durum Türk Lirası açısından son derece olumludur. Kendi paramızın her yerde geçiyor olması ekonomimiz için iyidir. Zaten çok uzun süredir Türkiye’nin destek verdiği kuzey bölgesinde Türk Lirası kullanılıyordu. Şimdi bunun daha da genişlemesi sağlanıyor” dedi.
“Ne kadar çok TL kullanılırsa ekonomimiz o kadar iyi olur”
Bugün Rusya ve Çin’le yaptığımız ticarette belli oranlarda Türk Lirası da kullanıldığını hatırlatan Prof. Dr. Şener: “Rus Rublesi ve Çin Yuanı da kullanılıyor. Bir ülkenin para birimi ne kadar geniş bir coğrafyada kullanılırsa, o ülke için o kadar iyi olur. Dolar bugün dünyada rezerv para olarak kullanılıyor. Bu, ABD’nin gücünü daha yüksek seviyelere çıkarıyor. Şimdi geçiş aşamasında ne kadar çok Türk lirası kullanılırsa bu da ekonomimiz için o kadar iyi olacaktır” diye konuştu.
Ticaret hacmi küçük
Suriye’de hızlı gelişmelerin yaşandığın vurgulayan ekonomist Arda Tunca ise şöyle konuştu:
“Şu anda Suriye’de ekonomi ve siyasette neler olacağı konusunda hiçbir netlik yok. Bu belirsizliğin içerisinde ülkenin ekonomi politikasının aracı olacak bir para da yok. Dolayısıyla şu anda küçük çaplı işletmelerin döndürdüğü ticarette Türk Lirası’nın kullanılması son derece mantıklı. Ama bunun Türkiye ekonomisine etkisini analiz edebileceğimiz büyüklükte bir ticaret yok. Suriye kendi yapısını oluşturduktan sonra kendi parasını basacaktır.”
“Türkler ve Suriyeliler için kötü olur”
“Türk Lirası’na duyulan güven sonrası ticaret bu şekilde devam edebilir. Para güven aracıdır. Yoğun ticaretin olduğu komşu ülkenin parasını kullanmak önemli. Ancak Türk Lirası istikrarını kaybederse bu durum orada ticaret yapan Türkler ve Suriyeliler için kötü olur. Türk parası kullanılması istikrarı korumak şartıyla sevindirici bir gelişme” dedi.
