Sevilay ÇOBAN
ABD ve Ukrayna arasında ‘ekonomik ortaklık’ anlaşması imzalandığını duyuran ABD Hazine Bakanlığı, nadir element imtiyazının bugüne kadarki askeri ve finansal desteği karşılığında alındığını net bir şekilde ifade etti. Anlaşma ile hem Ukrayna’ya yönelik bugüne kadar sağlanan 175 milyar dolarlık yardıma karşılık ekonomik bir geri dönüş sağlanması hem de Amerikan şirketlerinin bölgedeki varlığının artırılması hedefleniyor.
Hep ortak ama hep güçlü olan taraf
“ABD-Ukrayna Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu” anlaşmasına yönelik açıklamada vurgu yapılan ilk nokta ‘Rusya’nın geniş çaplı işgalinden bu yana ABD halkının Ukrayna’nın savunmasına sağladığı önemli mali ve maddi destek’ oldu. Üstelik açıklamada, “Bu ekonomik ortaklık iki ülkeyi, ortak varlıklarımızın, yeteneklerimizin ve kabiliyetlerimizin Ukrayna’nın ekonomik toparlanmasını hızlandırmasını sağlamak üzere birlikte çalışmak ve yatırım yapmak üzere konumlandırmaktadır” ifadesi yer aldı.
Oysa bundan sadece 2 ay önce Trump, Zelenskiy’i Beyaz Saray’dan ‘Barışa hazır olduğunda geri dön’ diyerek göndermiş ve ikili arasındaki skandal diyalog dünya medyasında yankılanmıştı. Rusya-Ukrayna barışı müzakerelerini yürütürken, iki tarafa yakın duruşunda hep ‘güçlü pozisyon’ almaya özen gösteren Trump, aynı stratejiyi bu anlaşmada da ortaya koydu. ABD Başkanı Trump, anlaşmanın Rusya’yı “engelleyip engellemeyeceği” sorusuna “Evet, engelleyebilir” yanıtını verdi.
‘Rusya’ya yardım eden Ukrayna’ya giremez’
Açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump’ın liderliğinde Hazine Bakanlığı ve ABD Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu’nun (DFC), program yönetimini tamamlamak ve bu önemli ortaklığı ilerletmek için Ukrayna ile çalışacağı aktarıldı. Trump’ın Rusya-Ukrayna arasında kalıcı bir barışın sağlanmasına yönelik çabalarına işaret eden ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, anlaşmayı ‘ABD ile Ukrayna vatandaşları arasındaki ortaklık’ olarak nitelendirdi.
“Bu anlaşma Rusya’ya, Trump yönetiminin uzun vadede özgür, egemen ve müreffeh bir Ukrayna’yı merkeze alan bir barış sürecine bağlı olduğunu açıkça göstermektedir” diyen Bessent, Rusya’nın savaşını finanse eden ya da buna tedarik sağlayan hiçbir devlet ya da kişinin Ukrayna’nın yeniden inşasından faydalanmasına izin verilmeyeceğine vurgu yaptı. Söz konusu anlaşmanın, bugüne kadarki askeri ve finansal desteği karşılığında ABD’ye Ukrayna’nın doğal kaynaklarına erişim imkânı sağlayacağı belirtildi.
Elementini ver silahını al
Nadir elementlere erişim imkânı veren anlaşmadaki imza henüz kurumadan ABD-Ukrayna arasında bu kez bir silah anlaşması yapılacağı açıklandı. ABD Başkanı Donald Trump’un Ukrayna’ya 50 milyon dolar ve daha fazla tutarda savunma amaçlı ürünlerin ihracatına yeşil ışık yaktığı ileri sürüldü.
Ukrayna’nın “Kyiv Post” gazetesinin Trump yönetiminin Kongre’ye gönderdiği bilgilere dayanarak haber verdiği habere göre, önerilen anlaşma çerçevesinde doğrudan ticari satışlar (DCS) aracılığıyla Ukrayna’ya askeri amaçlı ürünler ve bunlarla ilgili teknik bilgilerin gönderilmesi, ayrıca savunma hizmetlerinin sunulması öngörülüyor.
Varlığı gizli tutulan rezervlerin sahibi
Kritik mineral yatakları henüz işlenmemiş Avrupa’daki nadir ülkelerden olan Ukrayna’daki zenginliği kaynağında; televizyonlar ve aydınlatmada kullanılan lantan ve seryum, rüzgâr türbinleri ve elektrikli araç bataryalarında kullanılan neodimyum, nükleer enerji ve lazer teknolojisinde kullanılan ve daha büyük bir kullanım kapasitesine sahip erbiyum ve itriyum gibi nadir toprak elementleri bulunuyor.
Independent’ın haberine göre AB tarafından finanse edilen araştırmalar, Ukrayna’nın ayrıca skandiyum rezervlerine sahip olduğunu gösteriyor, ancak bu veriler gizli tutuluyor.
“Ülkeyi enkaz halinde devraldım”
Çin ile yeni bir ticaret anlaşması yapma ihtimalinin “çok yüksek” olduğunu söyleyen Donald Trump, Pekin yönetiminin “ABD’yi kazıklamanın kralı” olduğunu iddia ederek, Çin’in artık ABD’de iş yapamadığını çünkü kendisinin buna izin vermediğini belirtti. Trump, Çin ile olası bir ticaret anlaşmasının yalnızca “ABD’nin şartlarında” gerçekleşebileceğini vurguladı. Trump, “Çin’de fabrikalar kapanıyor çünkü artık ürünlerini biz almıyoruz. Başkan Xi’yi severim ama adil olmadıkları sürece bu böyle sürecek” ifadelerini kullandı. Trump, Beyaz Saray’daki Kabine toplantısında ekonomi ve yargı sistemine ilişkin de değerlendirmelerde bulunurken, son üç aylık ekonomik verilerin kötü gelmesinden eski Başkan Joe Biden’ı sorumlu tuttu. Trump, “Ülkeyi enkaz halinde devraldım” dedi.
Yakışıksız ‘oyuncak tarifesi”
CBS News’un haberine göre Başkan Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği kabine toplantısında gümrük tarifeleri ve ekonomiyi değerlendirdi. ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e uygulanan gümrük tarifeleri nedeniyle gelen eleştirilere yönelik, “Belki de çocukların otuz yerine iki oyuncak bebeği olacak ve belki de bu iki bebek normalde olduğundan birkaç dolar daha pahalıya mal olacak” ifadesini kullandı. Oyuncak üzerinden yapılan bu tarife benzetmesi de Trump’un yeni eleştirilerin yönelmesine neden oldu.
