Yakın zamanda bir ameliyat olmayı planlıyorsanız, bu çalışmayı öğrendiğinizde ameliyat tarihinizi dikkatle seçmek isteyebilirsiniz. Çalışmaya göre, Cuma günü yapılan ameliyatlar, diğer günlere kıyasla daha yüksek komplikasyon riski ve ölüm oranıyla ilişkilendiriliyor.
Kısa bir süre önce JAMA Network Open’da yayımlanan geniş çaplı bir çalışmaya göre, Cuma günkü cerrahi operasyonlar ölüm, tekrar hastaneye yatma ve komplikasyon gibi istenmeyen etkiler açısından yüzde 5 daha fazla risk taşıyor. Bu “hafta sonu etkisi” özellikle isteğe bağlı operasyonlarda ve birçok cerrahi branşta belirgin şekilde ortaya çıkıyor.
Araştırma, Kanada’nın Ontario bölgesinde 2007 – 2019 yılları arasında Pazartesi ve Cuma günleri gerçekleştirilen 25 farklı cerrahi prosedürü analiz etti ve yaklaşık 430.000 hastanın verilerini inceledi. Bu devasa veri kümesi; doktorların deneyimi, yaşı gibi detayları ve hafta sonu etkisinin kısa (30 gün), orta (90 gün) ve uzun vadeli (1 yıl) sonuçlar üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde ele aldı. Sonuçlar, Cuma gününün diğer günlere göre en riskli ameliyat günü olduğunu doğruladı.
Peki, neden bu kadar büyük bir fark var?
Araştırmacılar, bunun birkaç temel nedenine işaret ediyor. İlk olarak, hafta sonu yaklaştıkça hastanelerdeki klinik personel sayısında ciddi bir azalma yaşanabiliyor; en azından ABD’de durum böyle. Bu eksiklik, komplikasyonların erken tespit edilip müdahale edilmesini zorlaştırıyor. Dahası, yine ABD’de, Cuma günleri ameliyatlarda daha az deneyimli, kıdemsiz cerrahların bulunma ihtimalinin daha yüksek olduğu iddia ediliyor. Üstelik kıdemli meslektaşlara erişim ve danışma olasılığı da hafta sonuna doğru azalıyor. Bu durum, ameliyat sonrası bakımda kritik sorunlara yol açabiliyor.
Hafta sonunda genellikle daha az kaynak, test ve müdahale seçeneği mevcut. Aynı zamanda, hastaların Cumartesi veya Pazar günü taburcu edilmesi de daha düşük bir olasılık. Araştırmacılara göre, yetersiz kadro, yorulmuş personel ve kaynak eksikliği gibi birçok faktör bir araya geldiğinde riskin yükselmesi kaçınılmaz oluyor.
Araştırmanın yazarları, bu bulguların cerrahi planlama süreçlerinin yeniden değerlendirilmesi gerektiğinin altını çiziyor. “Sağlık sistemleri, ameliyatın günü ne olursa olsun tüm hastalar için mükemmel bir bakım sağlanmasını garanti etmelidir” diyorlar.
Çalışma JAMA Network Open’da yayınlandı.
