ABD Başkanı Donald Trump ikinci başkanlık dönemine küresel ekonomide yeni krizlerin kapısını aralayacak tarifelerle başlarken, tarifelerin hedefinde Çin ve Kanada’nın yanı sıra pek çok ülke bulunuyor.
Yeni gümrük tarifelerine aynı oranda karşılık veren Çin’den ise son dönemlerin en sert çıkışlarından biri geldi. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Çin’in küresel sistemi savunacağı ve dünya için istikrar kaynağı olacağını söyledi.
‘Dünya değişken ve çalkantılı bir döneme girdi’
Pekin’de “Çin’in Dış Politikası ve Dış İlişkileri” başlıklı basın toplantısı düzenleyen Vang Yi, dünyanın değişken ve çalkantılı bir döneme girdiği, ülkelerin, özellikle büyük ülkelerin yapacağı tercihlerin zamanın doğrultusunu ve dünyanın geleceğini biçimlendireceğini belirterek, “Çin diplomasisi tarihin doğru tarafında yer alacak ve insanlığın ilerlemesinden yana olacak. Belirsizliklerle dolu dünyaya istikrar sağlayacağız.” dedi.
”Küresel Güney’in güç kazandığı yeni bir sayfa açacağız’
Çinli Bakan, ülkesinin dünya barışı için çalışan adil bir güç olacağını, eşitlik, açıklık ve işbirliği anlayışı içinde küresel ortaklıklarını geliştirerek krizlerin çözümüne Çin’in katkısını sunacağını, “Küresel Güney” ülkelerinin birlik içinde güç kazandığı yeni bir sayfayı açacağını kaydetti.
ABD’nin küresel arenadan çekilmesi Çin için fırsat mı?
Vang, ABD Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşü ve “Önce Amerika” diye adlandırdığı politika çerçevesinde attığı adımların, uluslararası örgütlerinden ve anlaşmalardan çekilmesi, yabancı ülkelere yardımları kesmesi ve geleneksel müttefikleriyle yaşadığı çatışmaların, Çin’in uluslararası ilişkilerde küresel düzeni şekillendirebileceği daha büyük bir rol oynaması için stratejik bir fırsat sunup sunmadığına ilişkin soruya yanıt olarak şunları söyledi:
“Dünyada 190’dan fazla ülke var. Bunların tümü benim ülkem öncelikli dese ve güçlü olma takıntısına girse ne olur? Orman kanunu dünyaya yeniden hakim olur. Bunun bedelini önce küçük ve zayıf ülkeler öder, uluslararası normlar ve düzen temelinden sarsılır. Büyük bir ülke önce kendi uluslararası yükümlülüklerini ve sorumluluklarını yerine getirmeli. Bencil çıkarları ilkelerin önüne koymamalı, gücünü zayıf olana zorbalık yapmak için kullanmamalı.”
ABD, tarife ve ticaret savaşlarından ne kazandı?
Trump yönetiminin fentanil kaçakçılığını gerekçe göstererek Çin’e yönelik gümrük tarifelerini artırmasının kabul edilmeyeceğini vurgulayan Vang, “Hiçbir ülke hem Çin’i bastırmaya çalışıp hem de iyi ilişkiler kuracağı fantezisini kurmamalı. Bu iki yüzlü eylemler ikili ilişkilerin istikrarı ve karşılıklı güven inşasına zarar veriyor.” ifadelerini kullandı.
Vang, ABD’nin keyfi tarife politikasına geri dönmemesi gerektiğini belirterek, “ABD, tarife ve ticaret savaşlarından ne kazandı diye kendine sormalı. Ticaret açığı arttı mı azaldı mı? İmalat sanayi daha fazla mı yoksa daha az mı rekabetçi hale geldi? Enflasyon yükseldi mi düştü mü? Halkının yaşamı daha iyi mi gitti kötüye mi?” diye konuştu.
Küresel Güney
“Küresel Güney” olarak adlandırılan gelişmekte olan ülkelerin bugün küresel gayrı safi hasılanın yüzde 40’ını temsil ettiğini, küresel ekonomik büyümenin yüzde 80’ine katkı sağladığına dikkati çeken Vang, “Küresel Güney, dünyanın barışı, kalkınması ve küresel yönetimin geliştirilmesi için kilit güç konumunda. Küresel Güney ülkeleri istikrarın ve dünyayı daha iyi bir yer yapmanın anahtarını elinde tutuyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Vang, BRICS Topluluğunun bu yıl Endonezya’nın üyeliği ve 9 ülkenin de ortak olarak katılımıyla giderek büyüdüğünü, Küresel Güney’in işbirliğinin belkemiği ve büyümesinin motoru olma yolunda olduğuna işaret etti.
Rusya-Ukrayna Savaşı
ABD ve Rusya arasında Ukrayna’daki savaşın sonlandırılması için başlatılan müzakerelerin, Çin-Rusya ilişkilerini nasıl etkileyeceğine dair soruya yanıt veren Vang, Çin’in başından bu yana tarafsız ve objektif olduğunu, krizin siyasi çözümüne yönelik çabaları desteklediğini belirterek,”Güvenlik eşit ve karşılıklı olmalıdır. Hiçbir ülke kendi güvenliğini diğerinin güvensizliği üzerine kurmamalı.” ifadesini kullandı.
Gazze, Güney Çin Denizi ve Tayvan
Vang Yi, ABD Başkanı Trump’ın Gazze’yi “devralma” ve bölgede yaşayan Filistinlileri komşu ülkelere yerleştirme planına karşı çıktıklarını bildirdi.
Çin ile Filipinler arasında Güney Çin Denizi’nde yaşanan gerilimlerden bölge dışı güçleri sorumlu tutan Vang, “Filipinler’in denizdeki her hamlesinin gerisinde dış güçler tarafından yazılan bir senaryo var. Bu senaryo Batı medyası tarafından canlı yayınlanıyor ve olay örgüsü daima Çin’i karalamaya yönelik oluyor.” dedi.
Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan sorununa değinen Vang, bir kez daha Tayvan’ın bir ülke olmadığını, İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda Japon işgalinden kurtarılan Tayvan’ın Çin topraklarına iade edildiğini ve Çin’in ayrılmaz parçası olduğunu vurguladı.Vang, Tayvan’ın bağımsızlığına destek vermenin Tayvan Boğazı’nda istikrarsızlığa yol açacağını, Çin’i çevrelemek için Tayvan’ı kullanmanın boş bir çaba olduğunu savundu.
