Çin ekonomisi mayıs ayında, ABD ile karşılıklı tarife artışlarıyla tırmanan ticaret geriliminin yol açtığı belirsizlikten etkilendi.
Ulusal İstatistik Bürosu (UİB), Ocak-Mayıs 2025 dönemine ait sanayi üretimi, perakende satışlar, sabit sermaye yatırımları ve işsizlik rakamlarından oluşan veri setini açıkladı.
Nisanda perakende satışlar yıllık bazda yüzde 6,4, sanayi üretimi yüzde 5,8 artarken, sabit sermaye yatırımları ilk 5 ayda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,4 yükseldi.
Üretim ve yatırımların ivmesi önceki aya kıyasla azalırken, tüketimde artış olduğu gözlendi.
İç talebi canlandırmaya yönelik politikalar öncelikli
Yıllık cirosu 20 milyon yuanın (yaklaşık 2,78 milyon dolar) üzerindeki sanayi işletmelerinin üretim çıktılarının hesaplandığı sanayi üretimi mayısta geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,8 arttı. Sanayi üretimindeki artış, nisandaki yüzde 6,1’lik artışın gerisinde kaldı.
Sanayi üretimi ocak ve şubat aylarında yüzde 5,9, martta yüzde 7,7, nisanda ise yüzde 6,1 artış kaydetmişti.
Tüketimin ölçüsü kabul edilen perakende satışlar ise nisandaki yüzde 5,1’lik artışın ardından mayısta yüzde 6,4 artışla güçlü bir ivme yakaladı.
Perakende satışlar da ocak ve şubat aylarında yüzde 4, martta yüzde 5,9 ve nisanda yüzde 5,1 artmıştı.
Çin hükümeti, tarife artışlarıyla engellenen dış talebi dengelemek amacıyla iç talebi canlandırmaya yönelik politikalara öncelik veriyor. Tüketimin ivmesinde görülen artışta merkezi ve yerel hükümetlerin tüketici ürünleri için uyguladığı takas teşvik programlarının etkisi oldu.
Çin Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre otomobil, beyaz eşya, elektronik ürünlerinde eskisini yenisiyle değiştirenlere teşvik ödemesi yapılan takas teşvik programları, mayıs sonu itibarıyla 1,1 trilyon yuan (153 milyar dolar) satış yarattı.
Gayrimenkul sektöründe düşüş sürüyor
Öte yandan altyapı, taşınmazlar, makine ve donanım harcamalarını içeren sabit sermaye yatırımları, ilk 5 ayda yıllık yüzde 3,4 artarken, ilk 4 aydaki yüzde 4’lük artışın gerisinde kaldı.
Ocak-mayıs döneminde altyapı yatırımları yüzde 5,6, imalat yatırımları yüzde 8,5 arttı.
Öte yandan gayrimenkul sektöründe son 3 yıldır süregelen düşüşün etkisi mayısta da devam etti. İlk 5 ayda yüzde 10,7 düşüş kaydeden gayrimenkul yatırımları, ilk 4 aydaki yüzde 10,3’lük düşüşten daha hızlı geriledi.
Gayrimenkul yatırımları hariç tutulduğunda sabit sermaye yatırımları ilk 5 ayda yüzde 7,7 arttı.
Ülkede nisanda yüzde 5,1 olan kentlerdeki genel işsizlik oranı mayıs sonu itibarıyla yüzde 5’e geriledi.
ABD ile Çin arasındaki tarife restleşmesi
ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan’da aralarında Çin’in de olduğu ticaret ortaklarına ek gümrük vergileri açıklamış, Çin’in karşılık vermesiyle iki ülke arasında başlayan tarife restleşmesi sonunda ABD, Çin’e uyguladığı gümrük tarifesini yüzde 145’e kadar çıkarmış, Çin de ABD’ye yüzde 125 gümrük tarifesi getirmişti.
Tırmanan ticari gerilim sonrasında ABD’li ve Çinli yetkililer, 10-11 Mayıs’ta tarife müzakereleri için İsviçre’nin Cenevre kentinde bir araya gelmiş ve karşılıklı gümrük vergilerini 90 gün boyunca düşürme kararı almıştı.
Görüşmenin ardından 14 Mayıs itibarıyla ABD’nin, Çin mallarına uyguladığı gümrük vergisini 90 gün için yüzde 145’ten yüzde 30’a, Çin’in de ABD mallarına uyguladığı vergiyi yüzde 125’ten yüzde 10’a düşürmesi kararlaştırılmıştı.
Trump, 30 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Çin’i Cenevre’de varılan anlaşmanın büyük bölümünü ihlal etmekle suçlamış, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bunu konuşacağını ve sorunun çözülmesini umduğunu belirtmişti.
ABD ve Çin liderleri, 5 Haziran’da ticaret geriliminin ardından ilk kez telefonda görüşmüş, görüşmede tarafların, iki ülkeden heyetlerin Cenevre’de varılan mutabakatın uygulanması için çalışmayı sürdürmesi konusunda anlaştığı bildirilmişti.
İki ülke heyetleri müzakerelerin yeni turu için 9-10 Haziran’da İngiltere’nin başkenti Londra’da bir araya gelmiş ve önceki görüşmelerde varılan mutabakatın uygulanmasına yönelik tedbirlerin çerçevesi konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu. Trump, görüşmenin ardından ABD’nin yüzde 55, Çin’in yüzde 10 tarife uygulayacağını bildirirken, Çin tarafı bunu doğrulamamıştı.
