Çalışana orta artırım, perakende Perakende dalının nabzını attığı

Sevilay ÇOBAN

Perakende Günleri 2025, perakendeciler, AVM’ler, tedarikçiler­le teknoloji, e-ticaret ve lojistik firmalarını Haliç Kongre Mer­kezi’nde bir araya getirdi. Top­lantıda konuşan Alışveriş Mer­kezleri ve Yatırımcıları (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı, Tür­kiye’de ilerleyen dönemde de risk ortamına rağmen dezenf­lasyon sürecinin devam etme­sini beklediklerine işaret ede­rek, “2024’te elde edilen ciro­lar ve kârlar, 2005’in sonuna kadar markaları götürecek. An­cak 2026’da ekonomik anlam­da ciddi sorunların yaşanabile­ceğini öngörüyoruz.

AVM’lerin ziyaretçi sayılarında %10 dü­şüş söz konusu. Bu bir felaket senaryosu değil ama tablo na­sıl iyileşir ona bakmalıyız. Vergi avantajı ve finansman kolaylı­ğı gibi konuların kamu tarafın­dan tekrar ele alınması gereki­yor. Turizm tarafında ziyaretçi sayısı artsa da kişi başı alışveriş oranı miktarında bir gerileme var. Bir önceki yılın aynı döne­mine göre işlemlerin TL bazın­da %40 düştüğünü görüyoruz. Yerli ve yabancı turist için Tür­kiye pahalı bir ülke oldu. Çözüm önerilerimiz; öncelikle finans­mana erişimin kolaylaştırılma­sı, kamu tarafından bu konunun desteklenmesi, kampanyalarla sektörün canlanmasına katkı sağlanması yönünde” dedi.

“Taklit oranın pazar payı yüzde 70’e çıktı”

“Maliyetleri düşürme konu­sunda ortak akla ihtiyacımız var. Perakendenin dar korido­rundan 2025 sonunda çıkaca­ğımızı tahmin ediyorum” di­yen Birleşmiş Markalar Derne­ği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, ‘Kârdan arındırılmış ciro’ kav­ramının ortaya çıktığına işaret ederek, tasarrufun en önem­li gündem maddesi olduğunu vurguladı. Perakendecilerin or­tak akılla bu koridordan 2025’in sonunda çıkacağını umduğunu kaydeden Öncel, “Sahte ve tak­lit konusunda başta tatil yöre­leri olmak üzere artık iş marji­nallikten çıkıp, perakende pa­zar payının %70’lerine varan bir noktaya geldi. Artık aleni bir şekilde dünya markaları sah­te olarak çok rahat satılabili­yor. Aynı şekilde güney sahille­rimizde de çok hızlı bir şekilde büyüyor” ifadelerini kullandı.

“Zirai don meyveyi vurdu”

Gıda Perakendecileri Der­neği (GPD) Yönetim Kurulu Başkanı Alp Önder Özpamuk­çu, “Tarımsal üretici fiyat en­deksinde geçen yıl %60,7, bu yıl %27,5 yıllık artışlar yaşadık. Bununla bağlantılı olarak gı­da enflasyonu genel enflasyon üzerinde baskı yaratmaya de­vam etti” derken, gıda fiyatla­rındaki artışı frenleme konu­sunun perakendecilerin yö­netiminden çıktığını aktardı. Özpamukçu, sadece üretim­le değil doğru planlamayla bu sorunun çözülebileceğini kay­detti. Online gıda alışverişi­nin %92 büyüdüğünü ve orada­ki pazarın 144,3 milyar TL’ye ulaştığını söyleyen Özpamuk­çu, zirai donun özellikle mey­ve tarafında fiyat artışına sebep olduğunu ifade etti.

“Perakendenin ayağa kalkması ara zamma bağlı”

Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Yönetim Kurulu Başka­nı Serhan Tınastepe, , “Tüketici makul bir maliyetle borçlana­madığı için harcama yapmıyor. İç talebi, perakende sektörün­de işleri artırabilmemiz için as­lında bir ara zamma ihtiyaç var. Türkiye’de ücretler arttığı za­man harcama artıyor. Dolayı­sıyla güçlü bir ara zammın yılın ikinci yarısında perakende sek­törünü büyütebileceğini düşü­nüyoruz” dedi. Tınastepe, “Faiz indirimine hızlı hızlı adımlarla girmeliyiz. Yüksek faiz uzun va­dede enflasyonun nedeni olu­yor” ifadelerini kullandı.

Bu kez polemiğin adı: Reklam “AVM’lerin ortağı değiliz”

Tınaztepe’nin AVM’lerdeki reklam harcamalarının düşmesi eleştirilerine cevap veren Nuri Şapkacı, “Evet haklı, AVM’lerde reklam yapılmıyor. Markaların talebiyle kira içindeki payı iptal edildi. Öncesinde zaten markaların verdiği reklam parasının %50’si kadar da biz üzerine koyup reklamları yapmaya devam ediyorduk. Ancak bu kısıtlamaya gidildikten sonra reklam konusunun dinamiği etkilendi. Bu konuay tekrar mevzuatla çözüm bulunabilir. Çünkü bu durum herkesi vurur hale geldi “ dedi. Sözü alan Sinan öncel ise “AVM’lerin ortağı değiliz kiracısıyız. Değerin ortağı değiliz neden reklam yatırımı yapalım.

BMD üyeleri yanlış diye düşündüler bakanlığa müracaat ettik. Zaten mahkemesi devam eden bir konu. AYD yine o yüzde 50’yi verip reklam yapmaya devam edebilir. Bunun önünde engel olmadığını düşünüyorum” şeklinde yanıt verdi. Toplantı sonrasında bir araya gelen Öncel ve Şapkacı, AVM kiralarına ilişkini tartışmaları konuşmak ve reklam harcamalarını da ele almak üzere ortak bir paydada buluşmak üzere bir araya gelme konusunda mutabık kaldıklarını belirtti.

“Kur yerinde kaldı, girdiler artt,

Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) Yönetim Kurulu Başkanı Melih Şahinöz, artan maliyetler nedeniyle sektörün adaptasyon kabiliyetini kaybetmeye başladığını ifade ederek, “Kur yerinde kaldığı için girdiler artmaya devam edince her şey pahalı olmuş gibi göründü. Bir paradoks içindeyiz. Ne ücreti alan ne ücreti veren ne de tüketici bu durumdan memnun. Sancılı geçecek bir iki yıl sonra normalize olmaya başlarız. 2025 yılında turizmin yine sektöre etki etmesini bekliyoruz. Bu arada ucuz pahalı tartışmaları da devam ediyor. Ancak şunu belirtmek gerekir ki bazı Avrupa ülkelerini nüfusu kadar bu ülkede zengin var” dedi.