Sevilay ÇOBAN
Perakende Günleri 2025, perakendeciler, AVM’ler, tedarikçilerle teknoloji, e-ticaret ve lojistik firmalarını Haliç Kongre Merkezi’nde bir araya getirdi. Toplantıda konuşan Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı, Türkiye’de ilerleyen dönemde de risk ortamına rağmen dezenflasyon sürecinin devam etmesini beklediklerine işaret ederek, “2024’te elde edilen cirolar ve kârlar, 2005’in sonuna kadar markaları götürecek. Ancak 2026’da ekonomik anlamda ciddi sorunların yaşanabileceğini öngörüyoruz.
AVM’lerin ziyaretçi sayılarında %10 düşüş söz konusu. Bu bir felaket senaryosu değil ama tablo nasıl iyileşir ona bakmalıyız. Vergi avantajı ve finansman kolaylığı gibi konuların kamu tarafından tekrar ele alınması gerekiyor. Turizm tarafında ziyaretçi sayısı artsa da kişi başı alışveriş oranı miktarında bir gerileme var. Bir önceki yılın aynı dönemine göre işlemlerin TL bazında %40 düştüğünü görüyoruz. Yerli ve yabancı turist için Türkiye pahalı bir ülke oldu. Çözüm önerilerimiz; öncelikle finansmana erişimin kolaylaştırılması, kamu tarafından bu konunun desteklenmesi, kampanyalarla sektörün canlanmasına katkı sağlanması yönünde” dedi.
“Taklit oranın pazar payı yüzde 70’e çıktı”
“Maliyetleri düşürme konusunda ortak akla ihtiyacımız var. Perakendenin dar koridorundan 2025 sonunda çıkacağımızı tahmin ediyorum” diyen Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, ‘Kârdan arındırılmış ciro’ kavramının ortaya çıktığına işaret ederek, tasarrufun en önemli gündem maddesi olduğunu vurguladı. Perakendecilerin ortak akılla bu koridordan 2025’in sonunda çıkacağını umduğunu kaydeden Öncel, “Sahte ve taklit konusunda başta tatil yöreleri olmak üzere artık iş marjinallikten çıkıp, perakende pazar payının %70’lerine varan bir noktaya geldi. Artık aleni bir şekilde dünya markaları sahte olarak çok rahat satılabiliyor. Aynı şekilde güney sahillerimizde de çok hızlı bir şekilde büyüyor” ifadelerini kullandı.
“Zirai don meyveyi vurdu”
Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Yönetim Kurulu Başkanı Alp Önder Özpamukçu, “Tarımsal üretici fiyat endeksinde geçen yıl %60,7, bu yıl %27,5 yıllık artışlar yaşadık. Bununla bağlantılı olarak gıda enflasyonu genel enflasyon üzerinde baskı yaratmaya devam etti” derken, gıda fiyatlarındaki artışı frenleme konusunun perakendecilerin yönetiminden çıktığını aktardı. Özpamukçu, sadece üretimle değil doğru planlamayla bu sorunun çözülebileceğini kaydetti. Online gıda alışverişinin %92 büyüdüğünü ve oradaki pazarın 144,3 milyar TL’ye ulaştığını söyleyen Özpamukçu, zirai donun özellikle meyve tarafında fiyat artışına sebep olduğunu ifade etti.
“Perakendenin ayağa kalkması ara zamma bağlı”
Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Yönetim Kurulu Başkanı Serhan Tınastepe, , “Tüketici makul bir maliyetle borçlanamadığı için harcama yapmıyor. İç talebi, perakende sektöründe işleri artırabilmemiz için aslında bir ara zamma ihtiyaç var. Türkiye’de ücretler arttığı zaman harcama artıyor. Dolayısıyla güçlü bir ara zammın yılın ikinci yarısında perakende sektörünü büyütebileceğini düşünüyoruz” dedi. Tınastepe, “Faiz indirimine hızlı hızlı adımlarla girmeliyiz. Yüksek faiz uzun vadede enflasyonun nedeni oluyor” ifadelerini kullandı.
Bu kez polemiğin adı: Reklam “AVM’lerin ortağı değiliz”
Tınaztepe’nin AVM’lerdeki reklam harcamalarının düşmesi eleştirilerine cevap veren Nuri Şapkacı, “Evet haklı, AVM’lerde reklam yapılmıyor. Markaların talebiyle kira içindeki payı iptal edildi. Öncesinde zaten markaların verdiği reklam parasının %50’si kadar da biz üzerine koyup reklamları yapmaya devam ediyorduk. Ancak bu kısıtlamaya gidildikten sonra reklam konusunun dinamiği etkilendi. Bu konuay tekrar mevzuatla çözüm bulunabilir. Çünkü bu durum herkesi vurur hale geldi “ dedi. Sözü alan Sinan öncel ise “AVM’lerin ortağı değiliz kiracısıyız. Değerin ortağı değiliz neden reklam yatırımı yapalım.
BMD üyeleri yanlış diye düşündüler bakanlığa müracaat ettik. Zaten mahkemesi devam eden bir konu. AYD yine o yüzde 50’yi verip reklam yapmaya devam edebilir. Bunun önünde engel olmadığını düşünüyorum” şeklinde yanıt verdi. Toplantı sonrasında bir araya gelen Öncel ve Şapkacı, AVM kiralarına ilişkini tartışmaları konuşmak ve reklam harcamalarını da ele almak üzere ortak bir paydada buluşmak üzere bir araya gelme konusunda mutabık kaldıklarını belirtti.
“Kur yerinde kaldı, girdiler artt,
Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) Yönetim Kurulu Başkanı Melih Şahinöz, artan maliyetler nedeniyle sektörün adaptasyon kabiliyetini kaybetmeye başladığını ifade ederek, “Kur yerinde kaldığı için girdiler artmaya devam edince her şey pahalı olmuş gibi göründü. Bir paradoks içindeyiz. Ne ücreti alan ne ücreti veren ne de tüketici bu durumdan memnun. Sancılı geçecek bir iki yıl sonra normalize olmaya başlarız. 2025 yılında turizmin yine sektöre etki etmesini bekliyoruz. Bu arada ucuz pahalı tartışmaları da devam ediyor. Ancak şunu belirtmek gerekir ki bazı Avrupa ülkelerini nüfusu kadar bu ülkede zengin var” dedi.
