Bugün: Temmuz 10, 2025
Temmuz 10, 2025
3 dk. okuma

Buzlar çözülüyor yanardağlar uyanıyor

Küresel ısınma nede­niyle dünya gene­linde buzullar hızla eriyor. Yapılan yeni bir araş­tırma buzullar erirken, al­tındaki yanardağların uya­nıyor olabileceğini gösterdi. ABD’deki Wisconcin-Madi­son Üniversitesi’nde yapılan çalışma ile buzulların, bin­lerce yıldır patlamaları bas­tırarak, yeraltı basıncını ar­tırdığı ortaya konuldu.

Lehigh Üniversitesi, Ka­liforniya Üniversitesi Los Angeles ve Dickinson Col­lege’dan araştırmacılarla iş birliği içinde yürütülen araş­tırmada, buzulların erimesi sonucu ağırlığın kaybolma­sının, özellikle Antarktika gi­bi yerlerde patlama dalgası­nı tetikleyebileceği belirtildi.

Söz konusu durumu ‘vol­kanik tehdit’ olarak tanım­layan araştırmacılar, bu­nun yalnızca bölgesel risk­ler oluşturmadığını, aynı zamanda tehlikeli bir geri besleme döngüsüyle iklim değişikliğini de hızlandırabi­leceğini söyledi.

Prag’daki Goldschmidt Konferansı’nda sunulan araş­tırma; Şili And Dağları’ndaki altı yanardağ üzerinde yapıldı.

Bağlantıyı araştıran ilk araştırma

İzlanda’da geri çekilen bu­zullar ile artan volkanik ak­tivite arasındaki bağlan­tı 1970’lerden beri biliniyor olsa da, Wisconcin-Madi­son Üniversitesi’nde yapılan araştırma kıtasal volkanik sistemlerde bu olguyu araş­tıran ilk çalışmalardan bi­ri olarak kayıtlara geçti. Öte yandan bulguların ise bilim insanlarının buzullarla kaplı bölgelerdeki volkanik aktivi­teyi daha iyi anlamalarına ve tahmin etmelerine yardımcı olabileceği belirtildi.

Ekip, önceki patlamaların tarihini tam olarak belirleye­rek ve püsküren kayalarda­ki kristalleri analiz ederek, buzul buzunun ağırlığının ve basıncının yeraltındaki mag­manın özelliklerini nasıl de­ğiştirdiğini izledi. Son buzul çağının zirvesindeki (yakla­şık 18-26 bin yıl önce) kalın buz örtüsünün patlamaların da hacmini baskıladığı ve yü­zeyin 10-15 km altında silika açısından zengin büyük bir magma rezervuarının birik­mesine izin verdiği bulundu.

Son buzul çağının sonunda buz tabakası hızla eridikçe, ani ağırlık kaybının kabuğun gevşemesine ve magmadaki gazların genişlemesine ne­den olduğu saptandı. Araş­tırmanın detaylarında bu ba­sınç artışının, derin rezer­vuardan patlayıcı volkanik patlamaları tetikleyerek ya­nardağın oluşmasına yol aç­tığı belirtildi.

Antarktika’da yaşanabilir

Çalışmaya ilişkin açıkla­mada bulunan ABD, Wiscon­sin-Madison Üniversitesi’n­den Pablo Moreno-Yaeger, “Buzullar, altlarındaki vol­kanlardan gelen patlamala­rın hacmini baskılama eğili­mindedir. Ancak buzullar ik­lim değişikliği nedeniyle geri çekildikçe, bulgularımız bu volkanların daha sık ve daha patlayıcı bir şekilde patladı­ğını gösteriyor. Artan patla­yıcılığın temel şartı, başlan­gıçta bir magma odasının üzerinde çok kalın bir buzul örtüsünün bulunmasıdır ve tetikleyici nokta, bu buzul­ların geri çekilerek basıncı serbest bırakmaya başlama­sıdır ki bu şu anda Antarkti­ka gibi yerlerde gerçekleşi­yor. Çalışmamız, bu olgunun volkanik aktivitenin arttığı İzlanda ile sınırlı olmadığı­nı, Antarktika’da da meyda­na gelebileceğini gösteriyor. Kuzey Amerika’nın bazı böl­geleri, Yeni Zelanda ve Rus­ya gibi diğer kıta bölgeleri de artık daha yakından bilimsel ilgiyi hak ediyor” dedi.

Küresel ısınma hızlanabilir

Araştırmayla ilgili açıklama yapan Moreno-Yaeger de, “Zaman içinde birden fazla patlamanın kümülatif etkisi, sera gazlarının birikmesi nedeniyle uzun vadeli küresel ısınmaya katkıda bulunabilir. Bu, eriyen buzulların patlamaları tetiklediği ve patlamaların da daha fazla ısınmaya ve erimeye katkıda bulunabileceği bir geri besleme döngüsü yaratır” diye konuştu.

Önceki

Tofaş üretime orta veriyor

Sonraki

Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Ülkemizin ayağına vurulmuş kanlı prangayı söküp atıyoruz”

Son gönderi Blog

Don't Miss

Burhanettin Duran, Bağlantı Başkanlığı’na atandı: Burhanettin duran kimdir, nerelidir, kaç yaşındadır?

10 Temmuz 2025 tarihli Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle İletişim Başkanlığı’na Prof. Dr.

Oruç Reis, 234 günlük vazifenin akabinde Filyos Limanı’na döndü

Milli sismik araştırma gemisi Oruç Reis, Somali açıklarındaki 234 günlük