Nagihan KALSIN
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bakanlığının 2025 yılı bütçesini sundu. 2002’de 184 lira olan asgari ücretin, reel olarak yüzde 254 artırılarak bu yıl net 17 bin 2 lira olarak uygulandığını hatırlatan Bakan Işıkhan, “Aralık ayında, 2025 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek için yine komisyonumuz toplanacaktır. Herkesin mutabık kaldığı bir tutarda uzlaşılacağını ümit ediyoruz” dedi. 2016’da başlattıkları asgari ücret desteğini, 2024 yılı için aylık 700 liraya yükselttiklerine de değinen Işıkhan, “Bu yılın ilk sekiz ayında 1,5 milyon işyerine yaklaşık 34 milyar lira asgari ücret desteği verdik” bilgisini paylaştı.
Emekli maaşlarında iyileştirme hazırlığı
Işıkhan, en düşük emekli aylığı uygulamasına ilişkin olarak, “2002 yılından bu yana en düşük emekli aylıklarında bayram ikramiyeleriyle birlikte reel olarak yüzde 78 ila yüzde 631 oranında artış sağlandı. Yılbaşında sosyal güvenlik sistemimizin aktüeryal dengesini de gözeterek, bütçemiz doğrultusunda emekli maaşlarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalarımızı sürdüreceğiz” açıklamasını yaptı.
Memurlar için reel artış oranı %279
Memur ve emeklilere 2024 yılında yüzde 15 +10 oranında zam verildiğini dile getiren Işıkhan, “Enflasyon farkı ile birlikte ocak ayında yüzde 49,25, temmuz ayında yüzde 19,31 olmak üzere, kümülatif olarak yüzde 78,07 oranında artış yapılmıştır. 2025 yılında ise yüzde 6+5 oranında zam verilmiş olup, enflasyon farkının yüksek olması durumunda aradaki fark da enflasyon farkı olarak verilecektir. Geçtiğimiz Temmuz ayında yapılan zamlarla, en düşük devlet memuru aylığı 39 bin 177 liraya yükseltilmiştir. Böylece 2024’te en düşük memur maaşındaki artış oranı yüzde 77,9 olmuştur. Aralık 2002 ila Temmuz 2024 dönemine baktığımızda ise en düşük memur maaşındaki reel artış yüzde 279’a ulaşmıştır” diye konuştu.
Yabancı çalışan düzenlemesi yolda
“Yeni İş Kanunu” hazırlıkları için çalışmaları titizlikle yürüttüklerini de vurgulayan Bakan Işıkhan, “Bu kanun tasarımı sürecinde, çalışma hayatının tüm paydaşlarının beklentilerini ve ihtiyaçlarını dikkate alarak, işveren ve işçi hakları arasında adil bir denge kurmayı hedefliyoruz” dedi. Işıkhan, yabancı iş gücünden etkin yararlanmak amacıyla yeni düzenlemeler geleceğini de bildirdi. Yerli iş gücünün öncelikli olduğunu vurgulayan Işıkhan, ihtiyaç duyulan sektörlerde yabancı işçilerin tamamlayıcı rol üstleneceğinin altını çizdi.
Mesleki Yeterlilik Belgesi, 216 meslekte zorunlu oldu
Mesleki Yeterlilik Sistemi ile eğitim ve istihdam arasındaki bağı güçlendirmeye devam ettiklerini belirten Işıkhan, “Yürürlükte olan meslek standardı sayısında 914’e, ulusal yeterlilik sayısında 684’e ulaştık. Kasım 2024 itibarıyla toplam ulusal meslek standardı sayısı 1403’e ulaştı. Bu bakımdan, 2024 hedefi olan 1350’yi geçtik. Mesleki Yeterlilik Belgesi’ni 216 meslekte zorunlu hale getirdik. Verilen Mesleki Yeterlilik Belgeleri ile çalışma hayatına 2,8 milyondan fazla belgeli iş gücü kazandırdık” diye konuştu.
359 milyon liralık eksik alacak ödendi
Işıkhan, ekim ayı sonu itibarıyla; 903 iş müfettişiyle 27 bin 391 işyerinde rehberlik ve teftiş faaliyeti yürüttüklerini anlatıp, 1 milyon 22 bin 184 çalışana ulaştıklarını ifade etti. 349 milyon 8 bin 592 lira tutarında eksik işçilik alacağının işçilere ödendiğini belirten Bakan Vedat Işıkhan, “Kamuya da vergi ve sigorta primi adı altında 131 milyon 609 bin 85 lira aktarılmasını sağladık. Mevzuata aykırılığı devam eden işyerlerine toplam 521 milyon 730 bin 114 lira idari para cezası uyguladık” dedi.
‘Açık İş Kapısı’ kurulacak
Işıkhan, İŞKUR’u bu yıl ocak-ekim döneminde 1 milyon 190 bin 947 kişinin özel sektörde istihdamına aracılık ettiğini de söyledi. İŞKUR’un mobil uygulamasını devreye alacaklarını bildiren Işıkhan, işverenlerin engelli ve eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğünün takibi için kullanılan aylık işgücü çizelgesi verilmesi zorunluluğunu kaldırarak Çalışan Bildirim Sistemi’ni, İŞKUR Eşleştirme Sistemi’ni ve internetten yayınlanan iş ilanlarını tek bir platformda toplayacak “Açık İş Kapısı”nı kuracaklarını sözlerine ekledi.
Deprem bölgesindeki 4 il, 2 ilçede 10 bin ilave TYP verilecek
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından bölgedeki işveren ve çalışanları koruyacak birçok tedbiri hayata geçirdiklerini anımsatan Işıkhan, bu kapsamda 21 milyar liraya ulaşan harcama yaptıklarını kaydetti.
Işıkhan, bölgede ihtiyaç duyulan kamu hizmetlerinin gerçekleştirilmesi için yaklaşık 66 bin kişilik Toplum Yararına Programlar (TYP) ödeneği tahsis ettiklerini hatırlatarak, şöyle devam etti: “Tüm bu çalışmalarımızın neticesinde, depremden en çok etkilenen 11 ilde toplam 4/a (işçi) sigortalı sayısı, deprem öncesinde, 2022 yılı aralık ayı itibarıyla 1 milyon 889 bin iken, son yayınlanan 2024 yılı ağustos ayı verilerine göre 1 milyon 822 bin olarak gerçekleşmiştir.
Böylece istihdam ve iş gücü anlamında bölgedeki toparlanmanın büyük oranda gerçekleştiği, deprem öncesindeki 4/a sigortalı çalışan sayısına büyük oranda ulaşıldığı, hatta bazı şehirlerimizde örneğin Adıyaman’da depremden önceki seviyenin üzerine çıktığı bilgisini de sizlere vermek isterim. 2025 yılı için de deprem bölgesindeki 4 il, 2 ilçede 10 bin ilave TYP verileceğini de buradan duyurmak istiyorum.”
2024 içerisinde 401 ilaç geri ödeme kapsamına alındı
Işıkhan, 2000’li yılların başında bedeli ödenen ilaç sayısı 3 bin 986 iken, 2024 ekim sonu itibarıyla 8 bin 724 ilacın geri ödeme kapsamında olduğunu dile getirerek, şöyle devam etti: “2024 yılı içerisinde 401 adet ilaç geri ödeme kapsamına alınmış olup bunun 44 adedi kanser tedavisinde kullanılan ilaçlardandır. Önümüzdeki dönemde, ilaç kullanımında bilinç oluşturmak ve ilaç ile tedavi masraflarını daha etkin hale getirmek için tedbirler alacağız. Sağlık hizmetlerinin basamaklarının doğru ve verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla teşvik mekanizmalarını geliştireceğiz. Ayrıca, sağlık hizmetlerinin geri ödemelerinde, hizmet sağlayıcılarının davranışları ve risk faktörleri doğrultusunda denetim modellerini güçlendirmeyi sürdüreceğiz.”
