Türkiye, 2 yıl önce bugün “asrın felaketi” olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremle sarsıldı. 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde saat 04.17’de 7,7 büyüklüğünde, Elbistan ilçesinde ise 13.24’te 7,6 büyüklüğünde depremler meydana geldi. Yaklaşık 14 milyon kişiyi etkileyen bu felakette, 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti ve 107 bin 213 kişi yaralandı.
Prof. Dr. Naci Görür, felaketin 2. yıl dönümünde önemli açıklamalarda bulundu. NTV’ye konuşan Görür, depreme karşı alınması gereken önlemler ve yapılması gereken hazırlıklarla ilgili önemli uyarılar yaptı.
Görür, “Deprem dirençli kentler oluşturmalıyız” ifadelerini kullanırken Türkiye’nin deprem riskine karşı daha sağlam yapılar inşa edilmesi gerektiğini vurguladı. Deprem tehlikesinin en yakın olduğu bölgelere dikkat çeken Görür, Marmara Bölgesi’ndeki deprem riski hakkında da çarpıcı açıklamalar yaptı.
“30 yıl içinde Marmara’da deprem olasılığı yüzde 47”
Görür, Marmara Denizi’nde 30 yıl içinde büyük bir depremin olma olasılığının yüzde 47 olduğunu belirtti. “2 yılda neler değişti?” sorusuna ise şu şekilde yanıt verdi:
“Yıkılanları tamir etmek için elbetteki çok şeyler yaptık. Eski duruma tekrar dönmek için yaptık. Eski duruma dönmek bizi kurtaran şey değil ki. Bizim yapmak istediğimiz kentimiz depremde yıkılmasın. Günlük yaşam da değişmesin. Bunun için deprem dirençli kentler oluşturmak asıl hedefimiz. 2 yılda yaptığımız yara sarmanın ötesine geçmiyor.”
“Deprem hazırlığı bilim ve teknolojiyle olur”
Yeni yolun deprem gelmeden önce, depremin olası zararlarını minimize etmekten geçtiğine dikkati çeken Görür, Japonya, Tayvan, Çin ve ABD’nin bunu yaptığını söyledi.
Görür, “Bilginin ve teknolojinin geliştiği toplumlar depreme insan kurban vermiyor. Biz 10 binleri heba ediyoruz. Bu stratejiden anlayıştan dönmek gerekiyor. Yaraları sarmak ile depreme hazırlanmak aynı şey değildir. Depreme hazırlık özel bir çalışma, teknolojiler, bilgi, müteahhitlik, planlama ister” şeklinde açıklamada bulundu..
“Bu depremin olacağını biz bekliyorduk”
Naci Görür “Güneydoğu’daki deprem bizim için sürpriz değildi” açıklamasında bulunurken şu şekilde devam etti:
“Bu depremin olacağını biz bekliyorduk ve söylüyorduk. Yerel yönetim, merkezi yönetim halk da dahil herkes biliyordu. Güneydoğu’daki yerel yönetimler burayı depreme hazırlama çalışmalarını yoğun bir şekilde yapsaydı diyelim 99 nere, 2023 nere? Bu kadar insanımız ölür müydü? 3-5 müteahhitin peşine düştük. Hepimiz suçluyuz.”
“Türkiye bir deprem bölgesi”
En sağlıklı yolun Türkiye’yi ‘deprem ülkesi’ olarak kabul etmenin olduğunu söyleyen Görür, “Kendimizi aldatmayalım, burada az deprem var, burada çok var diye bölümlendirip insanların tedbir almasını engellemeye lüzum yok. Türkiye bir deprem bölgesi her an herhangi bir yerde herhangi bir zamanda herhangi bir büyüklükte deprem olabilir. Deprem dirençli kentler, köyler kurmak zorundayız” ifadelerini kullandı.
“Deprem işini bilim ve teknoloji yoluyla halledelim”
Görür, Tayvan’da bir deprem olduğunda 3-5 kişinin tesadüfen öldüğünü açıklarken “Bizde on binler, elli binler gidiyor. 150 bine yakın insanımızı gömdük. Artık kendimize gelelim. Kenetlenelim. Deprem işini bilim ve teknoloji yoluyla halledelim. Çok para da istemiyor. Devletin mevcut organlarını harekete geçirmekle depreme hazırlanmamız mümkün. Yeni genel müdürlükler daireler kurmak gerekmiyor” ifadelerini kullandı.
Doğru malzemenin kullanılmasının ve halkın depreme aykırı, kaçak bina yapmaması gerektiğini söyleyen Naci Görür, “Bunun için eğitmem lazım. O ilin milli eğitim müdürlüğü vasıtasıyla okullara, köylülere ulaşabilirim. Ne paraya ne pula ihitiyaç var. Birlikte hareket etmeye ihtiyaç var” dedi.
“En yakın tehlike nerede?”
Deprem uzmanı Prof. Dr. Naci Görür, “En yakın tehlike nerede?” sorusuna verdiği yanıtta, Erzincan ve Bingöl arasındaki Yedisu fayının bulunduğu bölgeyi işaret etti. Görür, “Erzincan ile Bingöl Karlıova arasında Yedisu fayının bulunduğu yer… Yani Bingöl Karlıova aynı zamanda Tunceli yöresi ve Erzincan’ın doğu kesimleri deprem ön gördüğümüz yerlerden biri. Çünkü burada en son deprem 1790’larda olmuş. 250 senede bir deprem üretiyor bu fay 250 sene de dolmuş. Yani 2030’lara falan geliyor. Burası deprem ürettiği zaman Erzincan, Bingöl Pülümür zarar görür”ifadelerini kullandı.
Bingöl Karlıova ile Bingöl Göynük arasındaki bölgeye dikkat çeken Görür, bu alanda 1860’lar civarında bir deprem olduğunu, ancak bu bölgenin henüz kırılmadığını belirtti. “Arap levhası son büyük depremlerde 10 metreye yakın savrulmayla kuzeye doğru hareket etti. Doğu Anadolu fayı kırıldı. Fakat Bitlis Zagros kenet kuşağı deprem üretmedi. Adıyaman, Siirt, Diyarbakır, Hakkari sıkışık hale geldi. Depremi öne çekilmiş olabilir. Eğer deprem bekleyen bir yer düşünürsek burayı da gözardı etmemeliyiz” şeklinde konuştu.
Marmara’da deprem olması bekleniyor
Marmara Bölgesi’nde bir deprem olasılığının yüksek olduğunu vurgulayan Görür, şunları söyledi:
“Onu hiç tartışmıyoruz bile. Bütün veriler Marmara Denizi’nde 7’den büyük deprem olacağını gösteriyor. ABD’li Parsons ve arkadaşları çalışma yaptılar deprem ne zaman olabilir diye tarihi depremleri inceledi ve 99’dan itibaren her an olmak kaydıyla Marmara’da 7’den büyük deprem olma olasılığı önce yüzde 64 dediler geçen sene revize ettiler yüzde 47. Demek ki bu bölgede depremin olma olasılığı 30 yıl içerisinde yüzde 47. Bu çok büyük olasılık. Bu işin şakası yok. Bu bölgeyi derhal depreme hazırlıyor olmamız lazım” ifadelerini kullandı.
“20 senede bütün Türkiye’yi depreme dirençli yaparız”
Görür, bölgede yapı stoğunun yüzde 60’tan fazlasının deprem direncine sahip olmadığını belirterek, “Bu bölge çökerse Türkiye’nin yüzde 60’a yakın gayri safi milli hasılasını sağlayan yer çökerse bütün Türkiye diz üstü çöker. Ne ekonomik ne siyasi bağımsızlık kalır gerçek beka meselesi budur. Depremi unutmayın. 24 saat durmadan tercihen bir bakanlık kurarak depreme hazırlanırsak ve deprem bölgelerinden işe başlarsak 20 senede bütün Türkiye’yi depreme dirençli yaparız. Az yol köprü yaparız ama konsantre olarak deprem hazırlığına insanlarımızın can güvenliğine yöneliriz” şeklinde konuştu.
