ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa Birliği (AB) ile enerji ihracatını ve yatırımları kapsayan, 750 milyar dolarlık enerji ürünü alımı ve 600 milyar dolarlık ülkesine yatırım taahhüdü içeren geniş ölçekli ticaret anlaşması imzaladıklarını duyurdu. AB, enerjide Rusya’dan uzaklaşma politikasını uygulamayı sürdürürken, eksenini ABD’ye kaydırıyor. Hâlihazırda yılda yaklaşık 90-100 milyar dolarlık ABD menşeli enerji ürünü ithal eden AB’nin, gelecek 3 yıl boyunca enerji ithalatına yıllık ortalama 250 milyar dolar harcaması bekleniyor. Böylece AB’nin ABD’den yıllık enerji ithalatı, yaklaşık 2,5 katına çıkmış olacak. Bu rakamlar, AB’nin Rusya’ya olan enerji bağımlılığını azaltma çabaları kapsamında petrol, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve nükleer yakıt ithalatında öngörülen artışları da kapsıyor. Mayıs 2022’de açıklanan “REPowerEU” planı kapsamında AB, yılsonuna kadar Rus doğal gazı ithalatını üçte iki oranında azaltmayı, 2030’dan çok önce ise tam enerji bağımsızlığı sağlamayı hedefliyor. Bu doğrultuda özellikle ABD’den LNG ithalatı artırılırken, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliğine yönelik yatırımlar hız kazandı.
Avrupa, Rus enerjisinden uzaklaştı
Konuyu değerlendiren Moody’s Analytics Başekonomisti Mark Zandi, Rusya-Ukrayna savaşının AB’yi enerji tedarikinde çeşitliliğe yönlendirdiğini belirterek, “Avrupa, büyük ölçüde Rus enerjisinden uzaklaşmış durumda. Ukrayna işgali öncesi AB’nin doğal gaz ithalatında %40’tan fazla paya sahip olan Rusya’nın bu oranı bugün %20’nin altına düştü. ABD’den yapılan ithalatlar bu dönüşümde belirleyici oldu. ABD, şu anda AB’nin toplam doğal gaz ithalatının yaklaşık % 20’sini ve LNG ithalatının yarısını karşılıyor” diye konuştu. Zandi, AB’nin 750 milyar dolarlık enerji ithalat hedefinin gerçekçiliğine dair soru işaretlerini dile getirerek, “2024’te AB, ABD’den sadece 75 milyar dolarlık enerji ürünü ithal etti. Bunun da yalnızca 15 milyar doları LNG. Hedeflere ulaşmak için ciddi artış gerek. AB’nin ABD’ye 600 milyar dolarlık ek yatırım yapacağı yönündeki iddiaların da büyük ölçüde boş bir vaat olduğunu düşünüyoruz” dedi.
ABD LNG’si AB ithalatında baskın hale gelecek
Methinks Enerji Güvenliği Uzmanı John Roberts da anlaşmanın ABD-AB enerji iş birliğinde önemli adım olduğunun altını çizerek, “Eğer Avrupa’yı yalnızca AB olarak tanımlar ve Norveç’i bu hesaplamalara dâhil etmezsek, ABD LNG’si önümüzdeki dönemde AB’nin LNG ithalatında baskın hale gelecek” diye konuştu LNG’de ABD’nin ağırlığının artacağını ancak Avrupa’nın petrol ihtiyacının büyük bölümünü Orta Doğu ve Kuzey Afrika’dan karşılamaya devam edeceğini ifade eden Roberts, “2024’te Norveç, AB’ye ABD’den iki kat fazla gaz ihraç etti. 124,7 milyar metreküpe karşılık 60,7 milyar metreküpe. Cezayir ise 44,9 milyar metreküp sağladı” bilgisini paylaştı. Roberts, transatlantik enerji ilişkilerinin uzun vadeli etkisinin ekonomik gerçekler ve düzenleyici çerçevelere bağlı olduğunu kaydetti.
