Temmuz ayında imalat sanayinde kapasite gerilerken, reel kesim güveni hafif toparlandı. Merkez Bankası’nın yayınladığı verilere göre, Temmuz 2025’te imalat sanayi kapasite kullanım oranı (mevsim etkilerinden arındırılmış) 0,3 puan azalarak yüzde 74,1’i gördü. Bu oran Ağustos 2020’den (yüzde 73) sonraki en düşük kapasite kullanım oranı olarak kayıtlara geçti.
Arındırılmamış verilerle imalat sanayinde en yüksek kapasite kullanımı yüzde 85,2 ile tütün sektöründe, en düşük kapasite kullanımı ise yüzde 65,7 ile makine ve ekipman sektöründe oluştu. Makine ve ekipman imalatındaki bu oran pandemi dönemi olan Temmuz 2020’deki yüzde 64,1’lik düzeyden sonraki en düşük kapasite kullanımı olarak kaydedildi.
Mal grupları özelinde incelendiğinde yatırım malları imalatında kapasite kullanımı bu ay yüzde 71,1’e düştü. Bu oran Temmuz 2021’deki yüzde 70,2’lik düzeyden sonraki en düşük kapasite kullanımına işaret etti.
Sanayici ‘bekle gör’ pozisyonunda
İmalat kapasitelerindeki bu düşüş şaşırtıcı değil. Merkez Bankası’nın iktisadi yönelim istatistikleri ve reel kesim güven endeksi anket sonuçlarına bakıldığında ‘Temmuz 2025 itibarıyla geçen 12 aylık döneme kıyasla gelecek 12 aylık dönemde sabit sermaye yatırımı artacak’ diyenlerin oranı son beş yılın en düşük seviyelerinde seyrediyor. Buna göre, geçmiş 12 aya kıyasla, gelecek 12 ayda, sabit sermaye yatırım harcamasında artış bekleyenlerin oranı yüzde 20,1 oldu. Bu oran geçen mayıs ayındaki yüzde 19,8’lik seviyenin ardından Eylül 2020’den (yüzde 18,4) beri en düşük düzey olarak kaydedildi.
Yatırımlarda artış bekleyenlerin oranı geçen ay da yüzde 20,2 ile yine son beş yılın en düşük seviyelerindeydi. Temmuzda yatırımlarda azalış bekleyenlerin oranı da 1 puan düşerek yüzde 14,1’e geriledi. ‘Yatırımlar sabit kalacak’ diyenler yüzde 65,8 ile Şubat 2020’den (yüzde 65,9) bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Buna göre reel sektör ağırlıkla “bekle gör” pozisyonunda.
Reel kesim faiz indirimine ısınıyor
2025 yılı Temmuz ayında mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi, bir önceki aya göre 0,5 puan artarak 98,9 seviyesine yükseldi. Gelecek 3 aylık dönemde TL kredi faiz oranlarında artış bekleyenlerin oranı temmuzda 5,7 puan azaldı ve yüzde 9,7’ye düştü. Faizde düşüş bekleyenlerin oranı 10,5 puan artarak yüzde 38,6’ya çıktı. Mart ayında faizde düşüş bekleyenlerin oranı yüzde 53,8’e kadar yükselmişti.
Dalgakıran: Rekabet gücümüzü kaybettik
Makine ve ekipman sektörünün en düşük kapasite düzeyine inmesini DÜNYA’ya değerlendiren Türkiye Makine Federasyonu (MAKFED) Başkanı Adnan Dalgakıran, “Bu sefer geçmişteki durumlara benzemiyor. Türkiye, dünya rekabet gücü endeksinde aşağı düştü. Uzak Doğu, Çin rekabet gücünü yukarı taşırken, biz aşağı indik. Beş yıl önceki durumdan daha kötü olduğumuz konu rekabet gücümüzün düşmesi” dedi. Dalgakıran, yatırım beklentilerindeki zayıflığa ilişkin ise, “Bu rekabet gücü ile sanayici rekabet edemeyeceğini görüyor. Çoğu üretici bu rekabet gücü verilerini bilmediği için bekleme pozisyonunda. Enflasyonun düşmesi için acı reçetenin faturası sanayiciye kesiliyor. Yatırım düşünmek ihracatçı firmalar için çok normal değil” diye konuştu
