KPMG ile Enerji Enstitüsü’nün ortaklaşa hazırladığı 2024 Dünya Enerji İstatistik Raporu’na göre, küresel enerji talebi geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 2’nin biraz üzerinde artarak tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı.
Elektrik talebi ise yüzde 4’ten fazla yükselerek enerji tüketimindeki artışın da önüne geçti. Elektrifikasyonun ivme kazanması, bu hızlı yükselişte belirleyici oldu. Elektrik ve enerji talebindeki artış, karbon emisyonlarına da yansıdı. Küresel CO2 emisyonları 2024’te yüzde 1 oranında yükselerek art arda dördüncü kez rekor seviyeye ulaştı. Bu durum, iklim hedeflerine ulaşma konusunda küresel çapta zorlukların sürdüğüne işaret ediyor.
Türkiye enerji arzında Avrupa’nın en hızlısı
Raporda Türkiye’nin enerji arzındaki yükselişine de işaret edilirken, Türkiye’nin toplam enerji arzının 2024 yılında 7,02 exajoule seviyesine ulaşarak yüzde 5,1 oranında büyüdüğü ifade edildi.
Bu artış oranıyla Türkiye, Avrupa’da enerji arzı en hızlı artan ülke konumuna gelirken, yüzde 1,2’lik payla Almanya ve Fransa’nın ardından üçüncü sırada yer aldı. Türkiye, 2014-2024 döneminde yıllık ortalama yüzde 3,5 büyüme oranı ile Avrupa’nın en hızlı büyüyen enerji tedarikçisi oldu.
Küresel sistemde karşıt dinamikler etkili
KPMG Türkiye Enerji Sektörü Lideri Hakan Demirelli, mevcut enerji dinamiklerini “karşıt güçlerin yön verdiği bir küresel enerji sistemi” olarak tanımladı. Demirelli, “Elektrifikasyon hızla artıyor ancak fosil yakıt kullanımı da aynı şekilde yükseliyor. Yenilenebilir kaynaklar gelişiyor fakat iklim hedeflerine ulaşmakta hâlâ gerideyiz. Türkiye’nin enerji arzındaki güçlü artışı, enerji güvenliğini güçlendirme ve ekonomik büyümeye katkı açısından önemli bir kazanım” değerlendirmesinde bulundu.
Temiz enerji yatırımları hızla artsa da fosil yakıtlar hâlâ küresel enerji denkleminde önemli bir yer tutuyor. 2024 yılında küresel petrol üretimi yüzde 0,6 artışla günlük 97 milyon varile yükseldi. Üretimin üçte ikisinden fazlası OPEC dışındaki ülkelerden sağlandı. ABD, tarihinde ilk kez günlük 20 milyon varilin üzerinde üretim yaparak Suudi Arabistan ve Rusya’yı geride bıraktı.
Yenilenebilir enerjide dünya lideri Çin
2024 yılı itibarıyla Çin, yenilenebilir enerji kapasitesinde ABD, Avrupa ve Hindistan’ın toplamını geride bırakarak liderliğini pekiştirdi. Avrupa’da ise yatırımlar yüksek faiz oranları ve tedarik zinciri sorunları nedeniyle yavaşladı.
Rüzgâr ve güneş enerjisi üretimi, 2024’te yüzde 16’dan fazla artarak toplam enerji talebi artış hızını neredeyse dokuz kat aştı. Ancak altyapı ve yatırım eksikliği nedeniyle bu kaynaklar, özellikle gelişmekte olan bölgelerde artan talebi karşılamakta yetersiz kalıyor.
Gelişmekte olan piyasalar dönüşümde öne çıkıyor
Son on yılda OECD dışındaki ülkeler, yenilenebilir enerji yatırımlarını OECD ülkelerinin iki katı hızla artırdı. Enerji talebi ve sermaye, giderek bu büyüyen piyasalara yöneliyor. Bu durum, küresel enerji dönüşümünün merkezinin artık gelişmekte olan ülkelere kaydığını ortaya koyuyor.
