İstanbul Ticaret Odası, bu yılın başından itibaren açıklamaya başladığı İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’nde geri dönük revizyon yaptı.
Aylık rakamlardaki değişimlerin özellikle nisan ve mayıs aylarında belirgin olduğu kaydedilirken değişikliklerin ortalamaya yansımasının sınırlı kaldığını ve genel enlasyon eğilimi üzerinde anlamlı bir etki oluşturmadığı açıklandı.
Güncelleme sonucunda nisan ayı enflasyonu yukarı yönlü, mayıs ayı verileri ise aşağı yönlü değiştirildi.
Bu yılın başından itibaren yayınlanan indeksin önceki seriden daha geniş bir ürün sepeti ve daha fazla sayıda mal ve hizmet grubundan oluştuğu belirtilen açıklamada, “Bu süreçte Akademik Bilim Kurulu, normalizasyon (önceki yılın Aralık ayı referans alınarak gerçekleştirilen 100’leştirme – ‘unchaining’) ve zincirleme yöntemleri/işlemleri özelinde kalibrasyon ve güncelleme yapılması ihtiyacının ortaya çıktığını tespit etmiştir” ifadelerine yer verildi.
İTO açıklamasında iki nedenle kalibrasyon ve güncelleme yapıldığı belirtildi. Nedenler şöyle açıklandı:
“İlk olarak, kayısı, kiraz ve şeftali gibi mevsimsel özellikler gösteren ürün kalemlerinin baz yıl ile indekslenmesi sürecine ilişkin indeksin yazılım ayağında bazı iyileştirmeler yapılması gerektiği anlaşılmıştır. Ikinci olarak ise, indeksi oluşturan kalemlerin geçmiş değerleri arasında yüksek seyreden ve farklılaşan enlasyon eğilimlerinin, bazı kalemlerin indeks hesaplamalarında diğer kalemleri belli oranda baskılamasına neden olduğu ve bunun düşük de olsa belli etkilere yol açtığı görülmüştür.
Eski tüketim sepetine kıyasla yenilenen sepette mevsimselliğe konu olan mal sayısının artması ve ülkemizde bahar aylarında yaşanan don felaketlerinden kaynaklı olarak aydan aya yüksek fiyat geçişlerinin oluşması, mevsimsellik ve normalizasyona ilişkin kalibrasyon ve güncelleme ihtiyacının ortaya çıkması noktasında belirgin bir rol oynamıştır.”
Nisan ve mayıs enflasyonları revize edildi
Söz konusu çalışmaların ardından, en çok değişimin yaşandığı nisan ayı verileri yukarı yönlü, mayıs ayı verileri ise aşağı yönlü olarak revize edildi.
Nisan ayı verisi ise yüzde 3,21’den yüzde 4,4’e çıkarılırken, Mayıs ayı İTO enflasyonu verisi yüzde 2,8’den yüzde 1,6’ya revize edildi.
İndekste ocak ayında yüzde 5,2 olan oran yüzde 5,7 olarak güncellenirken, aynı oran şubatta yüzde 3,2’den yüzde 2,5’e, martta yüzde 3,8’den yüzde 3,1’e indirildi.
Yapılan bu düzeltmelerin ardından, Ocak 2024 – Mayıs 2025 döneminde aylık ortalama enflasyon oranı yüzde 3,49’dan yüzde 3,47’ye, yıllık ortalama enflasyon oranı ise yüzde 58,55’ten yüzde 60,11’e güncellendi.
Açıklamada, “Kurumsal sorumluluk gereği olarak söz konusu kalibrasyon ve güncelleme işlemlerinin vakit kaybedilmeden yapılması ve kamuoyu ile paylaşılması uygun görülmüştür” denildi.
