Zeki insanların daha başarılı olduğu yönündeki görüş, sadece bir önyargı olmayabilir. University of Bath tarafından yapılan yeni bir araştırma, IQ seviyesi yüksek bireylerin geleceğe dair daha isabetli tahminlerde bulunduğunu ve bu becerinin karar alma süreçlerini doğrudan etkilediğini ortaya koydu.
Üstelik bu fark sadece okul başarısı ya da meslek seçiminde değil; sağlık, finans ve ilişkiler gibi hayatın kritik alanlarında da kendini gösteriyor. Yani aslında, “Kariyer mi, yatırım mı?”, “Bu ilişkiye devam etmeli miyim?” gibi sorulara verilen yanıtlar, IQ seviyenizle düşündüğünüzden çok daha yakından ilişkili olabilir.
IQ seviyeniz kararlarınızı nasıl etkiliyor?
Çalışmada İngiltere’de 50 yaş üstü bireyler üzerinde yapılan çalışmada katılımcılardan, ne kadar yaşayacaklarına dair kendi tahminlerini yapmaları istendi. Bu tahminler resmi istatistiklerle karşılaştırıldığında ise düşük IQ’lu bireylerin hata oranlarının yüksek IQ’lu kişilere göre iki kat fazla olduğu görüldü. Tahmin becerilerindeki bu fark, sadece bilgi eksikliğinden değil; aynı zamanda olaylara olasılık temelli bakma yetisinin farklılığından kaynaklanıyor.
Çalışmada İngiltere’nin resmi yaşam beklentisi tabloları (ONS Life Tables) ile bireylerin kendi öngörüleri karşılaştırıldı. Katılımcıların IQ seviyeleri, çeşitli bilişsel testler ve genetik verilerle belirlendi. Sonuçlara göre IQ seviyesi yüksek bireylerin daha gerçekçi ve tutarlı öngörüler yapabildiği görüldü.
Peki bu çalışma, Türkiye’deki bireyler için nasıl bir anlam ifade ediyor?
Bugüne kadar yapılan pek çok çalışma, Türkiye’de bireylerin içgüdüsel kararlar almaya daha yatkın olduğunu gösteriyordu. “Ne zaman emekli olmalıyım?”, “Bu yatırımı yapmalı mıyım?” gibi sorular çoğu zaman analiz ya da planlama yerine hislerle cevaplanıyor. Bu araştırma, kararlarımızın mutlu sona ulaştırma ihtimalinin IQ seviyemiz ile doğru orantılı olduğunu gösteriyor. Tabii yüksek IQ seviyesinin sonucunda mutlu olacağınız kararlar almak için tek başına yeterli olmadığı da bir gerçek.
Sağlık ve finans bilgilerinin sadece sayılarla değil, olasılık değerleriyle sunulması, özellikle finansal okuryazarlık seviyesi düşük bireylerin doğru kararlar almasına yardımcı olabilir. Yani IQ seviyeniz kadar bilgi birikiminiz de doğru kararlar almanızda oldukça etkili. Hatta Türkiye gibi ekonomik ve siyasal hareketliliğin yüksek olduğu bir ülkede bilgi ve tecrübenin IQ seviyesinden de önemli olduğu söylenebilir. Ancak bu konuda elimizde bilimsel veriler bulunmuyor.
Peki Ya Genetik Faktörler?
Araştırmada, zekâ ile ilişkilendirilen bazı genetik işaretleyicilerin de öngörü becerilerini etkilediği vurgulanıyor. Ancak burada önemli bir nokta var: IQ seviyesi, kader değil. Eğitimle, bilgiye erişimle ve dijital araçlarla geliştirilebilir bir kapasite. Yani yalnış bir karar verdiğinizi fark ettiğinizde IQ seviyenizi suçlamadan önce yeteri kadar bilgiye başvurduğunuzdan emin olmanız gerekiyor. Yani bu araştırma, “Zekiysen kazanırsın” değil, daha çok “Zekiysen, bilgiyi doğru kullanırsın” mesajı veriyor.
Siz Ne Düşünüyorsunuz? Kararlarınızı içgüdüsel mi, yoksa mantıksal analizle mi alıyorsunuz? Geleceği tahmin etme becerinize 10 üzerinden kaç verirsiniz? Yorumlara bekliyoruz.
