AB Konseyinden yapılan yazılı açıklamada “Avrupa Güvenlik Eylem Planı”nı (SAFE) kuran yönetmeliğin kabul edildiği duyuruldu.
Avrupa’nın savunma kapasitesinin güçlendirilmesi amacıyla oluşturulan yeni mali araç aracılığıyla AB, talep üzerine ve ulusal planlar doğrultusunda ilgili üye ülkelere dağıtılmak üzere 150 milyar euroya kadar kredi sağlayacak.
Bundan yararlanmak isteyen üye ülkelerin, kredilere hak kazanabilmeleri için prensip olarak en az iki katılımcı ülkeyi kapsayan ortak satın alımlar gerçekleştirmeleri gerekecek. Mevcut jeopolitik duruma ve savunma ekipmanlarına büyük miktarda yatırım yapılmasına duyulan acil ihtiyaç nedeniyle SAFE, yalnızca bir üye ülkeyi kapsayan tedariklere de sınırlı bir süre için izin verecek.
Üçüncü ülkelerin dahli
Ukrayna ve Avrupa Ekonomik Bölgesi’ne dahil Norveç, Lihtenştayn ile İzlanda, AB’ye üye ülkelerle aynı şartlarda muamele görecek. Hem ortak tedariklere katılabilecekler hem de onların kendi endüstrilerinden satın alımlar da mümkün olacak.
SAFE ayrıca, AB’ye aday ülkeler, potansiyel aday ülkeler ve İngiltere gibi AB ile Güvenlik ve Savunma Ortaklıkları imzalayan ülkelerin ortak tedariklere katılmalarına izin verecek.
Hangi savunma ürünleri öncelikli?
SAFE aracılığıyla finanse edilecek ürünler, “mühimmat ve füzeler; derin hassas vuruş kabiliyetleri de dahil olmak üzere topçu sistemleri, asker ekipmanı ve piyade silahları da dahil olmak üzere kara muharebe kabiliyetleri ve destek sistemleri; kritik altyapı koruması; siber; karşı hareketlilik de dahil olmak üzere askeri hareketlilik, hava ve füze savunma sistemleri, deniz yüzeyi ve su altı kabiliyetleri, insansız hava araçları (İHA) ve İHA karşıtı sistemler, stratejik hava taşımacılığı, havadan havaya yakıt ikmali ve C4ISTAR sistemleri gibi stratejik kolaylaştırıcılar, uzay varlıkları ve hizmetleri; uzay varlıklarının korunması; yapay zeka ve elektronik savaş” olarak listelendi.
“Yüzde 35’e 65” kuralı
Tedarik sözleşmeleri, nihai ürünün bileşenlerinin tahmini maliyetinin yüzde 35’inden fazlasının AB ülkeleri, Ukrayna, Norveç, Lihtenştayn ile İzlanda’nın dışındaki ülkelerden satın alınmamasını garanti etmek zorunda.
Dolayısıyla bir savunma ürününün toplam tahmini değerinin yüzde 65’i adı geçen ülkeler içerisinden satın alınmalı.
SAFE, AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanmasının ardından 29 Mayıs’ta yürürlüğe girecek.
