Vücut ağırlığı ve metabolizma hızı arasındaki birtakım ilişkiler var ve sonuç pek de sandığınız gibi değil.
Hatta şaşıracağınız bazı açıklamalarımız da var. Eğer zayıfsanız metabolizmanıza aldanmayın, kilolu iseniz de zayıf metabolizmam var diye üzülmeyin.
Metabolizma hızı ve beden ağırlığı ilişkisi
Metabolizma aslında vücudun enerji üretme ve bunu kullanma hızı demek. Yemek yediğimizde besinleri enerjiye dönüştürmek için gereken kimyasal reaksiyonlar ise metabolizmanın hızına bağlı olarak değişiyor.
Bu noktada “hızlı” ya da “yavaş” metabolizma kavramları genellikle birbirine karışıyor. Metabolizma hızı düşündüğümüz gibi sadece kiloya değil yaşa, cinsiyete, kas kütlesine ve genetik faktörler gibi birçok etkene göre değişiyor.
Bilmeniz gereken ise şu: Aslında vücutta fazla yağ veya kas bulunduran insanların dinlenme hâlindeki metabolizma hızları (RMR) daha yüksek. Bu yüzden daha zayıf insanların düşük RMR’ye sahip olma olasılığı da yüksek. Peki, bu nasıl oluyor?
Zayıf insanların genellikle daha düşük kas kütlesine sahip olmaları metabolizma hızlarını doğrudan etkileyebiliyor.
Kaslar, yağlara oranla daha fazla enerji harcıyor yani kas kütlesi fazla olan bir kişinin metabolizması dinlenme sırasında bile daha aktif çalışıyor.
Buna göre de kas kütlesi yüksek kişiler daha fazla kalori yakıyor ve böylelikle genellikle daha yüksek metabolizma hızına sahip oluyorlar. Ancak zayıf insanlar vücut yağ oranı düşük olmalarına rağmen kas kütlesi de az olduğunda, aslında daha yavaş bir metabolizma hızına sahipler.
Metabolizma hızımız, vücudumuzun enerjiye duyduğu ihtiyaç doğrultusunda şekilleniyor.
Zayıf insanların aldıkları kaloriyi daha hızlı şekilde yaktıklarından dolayı metabolizmalarının hızlı olduğu algısında bir diğer bilinmesi gereken de vücudun uzun süre düşük kalorili diyetlere veya düşük kilo seviyelerine alıştığında metabolizmayı yavaşlatması. Böylece aslında vücut, daha az kaloriye ihtiyaç duyuyor ve enerjiyi daha ekonomik kullanıyor.
Bu duruma da “metabolik adaptasyon” deniyor. Vücut kilo kaybettiğinde daha az enerji tüketmeye başladığından da düşük kilolu insanların her daim yüksek hızda bir metabolizmaya sahip olmadığı görülüyor.
Genetik yapı da metabolizma hızında oldukça önemli.
Bazı insanlar genetik olarak daha hızlı bir bazal metabolizma hızına sahip ve bu, dinlenme anında bile daha fazla kalori yakabilecekleri anlamına geliyor.
Genetik faktör, zayıf bazı insanların metabolizmasının doğal olarak daha hızlı çalışmasına neden olabiliyor. Fakat bu durum her zayıf insanda geçerli değil. Bu nedenle, zayıf insanların hepsinin hızlı bir metabolizmaya sahip olduğunu söylemek de yanlış olur.
Zayıf olmanın dezavantajları da var mı?
Zayıf insanlara genelde imrensek de bazen küçük de olsa bazı dezavantajları olabiliyor. Çok düşük yağ oranı olan bazı insanlar, soğuk havalarda daha çabuk üşüyebiliyor veya enerji ihtiyacını karşılamakta zorlanabiliyor.
Düşük kas kütlesi nedeniyle metabolizması yavaş zayıf bireyler, kilo almamış olsalar bile enerjik hissetmeyebilirler. Ayrıca düşük vücut ağırlığının bağışıklık sistemini de olumsuz etkileyebileceğini, vücudu hastalıklara karşı savunmasız bırakabileceği de durumlar da olabiliyor.
Ama yine de kilonun bunların yanında iyi bir şey olmadığını da hepimiz biliyoruz. Bu yüzden sağlıklı beslenme ve vücut kitle indeksimize göre belirli bir kiloda olmaya özen göstermekte fayda var.
Son olarak her kişinin metabolizmasının kendine özgü olduğunu unutmayalım.
Bunlar da dikkatinizi çekebilir:
