TSKB Genel Müdürü Bilgiç: Reel sektörü kırıp dökmeden enflasyonla uğraş yapılmalı

Nurdoğan A. ERGÜN

Türkiye’de yoğun bir şe­kilde izlenen enflas­yonla mücadele prog­ramının olumlu sonuçlarının alınacağını söyleyen Türk Sı­nai Kalkınma Bankası (TS­KB) Genel Müdürü Murat Bil­giç, ancak programın çok cid­di yan etkileri olduğuna işaret etti. Bu sıkılaşma nedeniyle özellikle reel sektörün kredi­ye erişemediğini söyleyen Bil­giç, “Bu büyüme sıkıntısı da yaratıyor. Bu sene yüzde 3’ler civarında büyüme bekliyoruz. Yüzde 3 büyüyorsa biz aslın­da küçülüyoruz. Finansmana erişiminde yaşanan zorluk­tan dolayı reel sektörde ciddi bir yük birikiyor” dedi. TSKB Genel Müdürü, sıkı para po­litikasının enflasyonla müca­delede etkili olduğunu ancak bunun reel sektör üzerinde ciddi baskı yarattığını vurgu­ladı.

“Yatırımlar durma nok­tasında. Finansmana erişim zayıf. Bu durum sürdürülebi­lir değil” diyen Bilgiç, nitelik­li ve uzun vadeli yatırım kre­dilerinin bu süreçte daha faz­la desteklenmesi gerektiğini ifade etti. Sıkılaşma politika­larının reel sektör üzerindeki etkilerinin daha çok düşünül­mesi gerekilen bir döneme gi­rildiğini söyleyen Bilgiç, “Re­el sektörün ihtiyaçlarını göze­terek ve öncelikleyerek, reel sektörün kalkınmasına yöne­lik kaynakların açılması gere­kiyor” dedi.

Fonlama faizi temmuzda yüzde 46’lara gelir

Bir süre sonra sıkılaşma po­litikalarından sonuç alınıp kredi kısıtlarının açılacağını öngören Bilgiç, “Aslında mart ayının sonundaki dalgalan­malar olmasaydı biz bu süreç­teydik. Faiz indirim sürecine girmiştik. Hem Türkiye’deki olaylar hem de Trump’ın po­litikaları yüzünden biraz ge­cikmeyle gelecek. Temmuz gibi fonlama faizinin politika faizine yakın seviyeye gelece­ğini öngörüyoruz. Yani yüzde 46’lara gelebileceğini düşü­nüyorum. Yani reel sektör zor­da ama tablo henüz çok vahim değil yani. Enflasyonla müca­delenin de sonuç vereceğini, normalleşme olacağını düşü­nüyorum. Çünkü çok ağır bir program uygulanıyor” ifade­lerini kullandı.

TSKB’nin kalkınma banka­sı kimliği sayesinde kredi kı­sıtlamalarından büyük ölçüde muaf kaldığını, bu nedenle de 2024 hedeflerini tutturdukla­rını söyleyen Murat Bilgiç, öte yandan Merkez Bankası’nın yabancı para cinsinden nite­likli kredilere yönelik muafi­yeti büyük ölçüde kaldırması­nın sektörde olumsuz etkiler doğurabileceğine dikkat çek­ti.

Bilgiç, “Bu kredilerin uzun vadeli ve Türkiye’nin cari açı­ğını azaltmaya hizmet eden nitelikte olduğunu düşünüyo­ruz. Bu alanlara sağlanan teş­viklerin devam etmesi gere­kir” dedi. TL kredi faizlerinin çok yüksek olması ve kredi kı­sıtlamaları nedeniyle kurum­sal firmaların yabancı kredi kullanmayı tercih ettiğini ifa­de eden Bilgiç, “Reel sektörün yabancı para açık pozisyonu şu anda 150 milyar dolara gel­miş durumda. Yabancı para krediye erişebilen TL kre­di pozisyonu kapattı.

Bu­nu gören MB, yabancı pa­ra kredilerde de büyüme kısıtlaması getirdi. Bu kı­sıtlamalar bizi çok etkile­miyordu çünkü MB, bizim gibi kuruluşların verdi­ği nitelikli kredileri, yani yatırım kredi­lerini muaf tutu­yordu. Ama o mu­afiyet büyük öl­çüde kaldırıldı. Bu muafiyetin devam etmesi gerekiyor” de­di. Kısıtlama­nın TSKB’nin 2025 büyüme projeksiyo­nunda olum­suz bir etkisi olmayacağı­nı söyleyen Bilgiç, “An­cak iler­leyen yıl­larda bu kısıtlama Türkiye için çok olumlu olma­yacak. Nitelikli yatırımların teşvik edilmesi gerekiyor. Bu konuda adım atılacağını dü­şünüyoruz” diye konuştu.

İlk çeyrekte 600 milyon dolarlık kredi

Bir kredi kuruluşu olarak 2024 yılını son derece başa­rılı geçirdiklerini ve yüzde 10 büyüme hedefine ulaştıkları­nı söyleyen Murat Bilgiç, “Bu yılın ilk üç ayını da hedeflere paralel geçirdik. Kredilerimi­zi Türkiye’nin zayıf kasla­rını güçlen­dirmeye yönelik olarak ve­riyoruz. Bu yıl yüzde 10’a ya­kın kredi büyümesi ve yüzde 30’lar seviyesinde özkaynak karlılığı hedefliyoruz.

İlk çey­rekte 600 milyon dolar kredi verdik. Bilançomuz dolar ba­zında yüzde 5.4 büyüdü. Yı­lın genelinde ulaşmak istedi­ğimiz tutar ise 2 milyar dolar. 2030 yılına kadar 4 milyar do­lar iklim bağlantılı 10 milyar dolar da sürdürülebilir kal­kınma amaçları ile bağlantı­lı kredi verme taahhütümüz var” dedi. Bilgiç, “TSKB ola­rak 2025 hedeflerimizi revi­ze etmedik. Yabancı para kı­sıtlamasının 2026’da devam etmeyeceği beklentimiz var. 2026’da programdan istediği­miz sonuçları alamazsak, poli­tikalar devam ederse, 2026’yı daha kısıtlı bütçelemek du­rumunda kalabiliriz” dedi.

Yatırım iştahına bakıldığında son dönemde yenilenebilir enerji yatırımlarının ön pla­na çıktığını söyleyen Bilgiç, “Yenilenebilir enerji tara­fında hala iştah var. Çünkü bakanlığın 60 bin MW’lık yenilenebilir enerji kapa­sitesinin, 2030’a kadar 120 bin MW’a çıkarma hedefi var. Bu da her sene 5 milyar dolar civarında bir yatırım demek” değerlendirmesini yaptı. TSKB’nin portföyü­nün yüzde 33’ünün yenile­nebilir enerji kaynaklarını desteklemeye yönelik kredi­lerden oluştuğunu belirten Bilgiç, geçen yıl Dünya Ban­kası ile 300 milyon dolarlık bir güneş santrallerinin geliş­tirilmesine yönelik anlaşma imzaladıklarını aktardı. Bilgiç, sınırda karbon vergisinden en fazla etkilenecek demir-çelik sektöründen de benzer talep­lerin geldiğini belirtti.

Toplam portföyün yüzde 40’a yakını­nın iklimle ilgili olduğunu kay­deden Bilgiç, “2030’a kadar 4 milyar dolarlık iklim bağlantılı kredi verme hedefimiz var. Yi­ne 2021’de koyduğumuz top­lamda 2030’a kadar 10 milyar dolarlık sürdürülebilir kalkın­ma amaçlarıyla bağlantılı kre­di verme taahhüdümüz var” dedi. TSKB’nin büyük ölçek­li işletmelere kredi verdiğini söyleyen Bilgiç, “KOBİ’lere de ticari bankalar vasıtasıyla kre­di sağlıyoruz. Portföyümüzün yüzde 10’unu apex bankacılığı oluşturuyor” dedi.

11 şehirde 11 kütüphane bitti, ana sınıfı desteği başladı

TSKB, sürdürülebilir bir gelecek için çok yönlü kalkınma vizyonuyla, 75’inci kuruluş yıl dönümünü kutladığı 2025 yılında eğitime kalıcı katkılar sağlayan sosyal sorumluluk projeleriyle bu alandaki desteğini sürdürüyor. 6 Şubat depremleri sonrasında, afetten etkilenen bölgelerde “11 İlde 11 Kütüphane” projesini Eylül 2023’te başlatan TSKB, proje kapsamındaki 11’inci kütüphanesini Elâzığ Karşıyaka Ortaokulu’nda hizmete açtı. Okullarda zenginleştirilmiş kütüphaneler kurarak nitelikli eğitime destek veren banka, 75’inci yaşını kutladığı 2025 yılında çocukların sağlıklı gelişimine verdiği desteği eğitimin temel basamağı olan ana sınıflarına da taşıdı. Banka, yeni projesi olan “TSKB 75. Yıl Ana Sınıfı” ile ihtiyaç duyulan kentlerdeki okul öncesi eğitimi güçlendirmek için harekete geçti. TSKB bugüne kadar Gaziantep, Kahramanmaraş, Adana, Osmaniye, Şanlıurfa, Diyarbakır, Hatay, Kilis, Malatya açtığı kütüphanelerle 7 binin üzerinde öğrenciye 50 bine yakın kitabın yanı sıra çeşitli akıl oyunları ve eğitim destek ekipmanları ulaştırdı.

Kadın istihdamlı projelere öncelik

TSKB’nin sadece ekonomik kalkınmaya değil, sosyal kalkınmaya da önem verdiğini vurgulayan Murat Bilgiç, kadın istihdamını desteklemeye yönelik özel kredi programları uyguladıklarını belirtti. Bu amaçla yurt dışından sağladıkları kaynakları, kadın istihdamını teşvik eden ve çalışan kadınların şartlarını iyileştiren projelere aktardıklarını ifade eden Bilgiç, Dünya Bankası Grubu üyesi IFC’den (Uluslararası Finans Kurumu) sağladıkları 100 milyon dolarlık kaynağın tamamının kadın istihdamını artırmaya yönelik yatırım yapan işletmelere kullandırıldığını söyledi.

Yeni bir kredi anlaşması imzalanacak

Yurt dışı yatırımcıların Türkiye’ye bakışının olumlu olduğunu belirten Bilgiç, Türkiye’de son dönemde yaşanan olaylara rağmen özellikle uzun vadeli düşünen kalkınma kuruluşlarının ilgisinin devam ettiğini söyledi. 2024’te 1.7 milyar dolarlık dış kaynak sağladıklarını kaydeden Bilgiç, “2025 için de aynı performansı göstereceğimizi düşünüyoruz. Yurt dışı kalkınma kuruluşları uzun vadeli bakıyor ve bizim gibi kurumlara güvenleri yüksek. Yakın zamanda büyük montanlı bir kredi anlaşması imzalayabiliriz” diye konuştu.