Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2024 yılına ilişkin küresel askeri harcama raporunu yayımladı. Buna göre, dünya genelinde savunma harcamaları geçen yıla göre yüzde 9,4 artarak 2,7 trilyon dolara yükseldi. Bu oran, 1988 yılından bu yana kaydedilen en büyük yıllık artış olarak kayda geçti.
Zirvede ABD var
Raporda, birçok ülkenin savunma bütçesini artırmaya devam ettiği ve bu eğilimin önümüzdeki yıllarda da süreceği ifade edildi. Listenin başında yer alan ABD, yaklaşık 1 trilyon dolarlık harcama ile en çok askeri bütçeye sahip ülke oldu. En büyük harcama kalemleri arasında F-35 savaş uçakları, donanma için yeni gemiler, nükleer cephaneliğin modernizasyonu ve füze savunma sistemleri yer aldı.
Washington’un Ukrayna’ya 48,4 milyar dolar, İsrail’e ise 10,6 milyar dolar ek askeri yardım sağladığı belirtildi. ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı bu yardımın, Kiev’in 64,8 milyar dolarlık savunma bütçesinin büyük bir kısmını oluşturduğu kaydedildi.
Çin ve Avrupa’da da artış var
ABD’nin ardından en büyük savunma bütçesine sahip ülke 314 milyar dolar ile Çin oldu. Raporda, Çin’in nükleer kapasitesini de hızla artırdığına dikkat çekildi. ABD ve Çin’in birlikte, dünya genelindeki askeri harcamaların neredeyse yarısını oluşturduğu ifade edildi.
Öte yandan, 2024 yılında Gazze’de başlattığı kara operasyonunun etkisiyle İsrail’in savunma bütçesini yüzde 65 artırdığı belirtildi. Rusya’nın askeri harcamalarında ise en az yüzde 38’lik bir artış olduğu tahmin ediliyor.
Avrupa’da özellikle NATO üyesi ülkelerde dikkat çeken artışlar yaşandı. Almanya yüzde 28, Romanya yüzde 43, Hollanda yüzde 35, İsveç yüzde 34, Çekya yüzde 32, Polonya yüzde 31 ve Türkiye yüzde 12 oranında askeri bütçesini artırarak ilk 40 ülke arasında yer aldı. Uzmanlar bu artışların, Rusya’nın saldırgan tutumu ve ABD’nin NATO’daki rolüne dair endişelerle bağlantılı olduğunu belirtti.
Asya-Pasifik ve diğer bölgeler
Asya-Pasifik bölgesinde de harcamalar artış gösterdi. Japonya, yüzde 21 artışla 1952’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Filipinler yüzde 19, Myanmar ise yüzde 66’lık artışla GSYH’sinin yüzde 6,8’ini savunmaya ayırdı. Güney Kore, harcamalarını sadece yüzde 1,4 artırmasına rağmen GSYH’ye oranla en yüksek askeri yükü taşıyan ülke oldu.
Hindistan‘ın 2023’e göre askeri harcamalardaki artışının sadece yüzde 1.6 olduğu, ancak ülkenin savunma harcamalarını son 10 yılda yüzde 42 arttırdığını ve bunun endişe verici bir eğilim olduğu kaydedildi.
Afrika kıtasında savunma harcamaları genel olarak yüzde 3 oranında artış gösterirken, Cezayir kıtanın en fazla bütçe ayıran ülkesi oldu. Amerika kıtasında ise Meksika yüzde 39’luk artışla dikkat çekerken, bu durumun organize suçla mücadelede askeri önlemlerin artırılmasından kaynaklandığı vurgulandı.
