Son dönemde yaşanan küresel borsa çalkantılarının ardından kripto para piyasaları önemli bir toparlanma sürecine girerek Bitcoin gibi önde gelen dijital varlıkların yeniden rekor seviyelere doğru tırmanışına tanıklık ediyor. Kripto para birimlerinin piyasa oynaklığına karşı bir “güvenli liman” veya koruma sağlaması beklentisi devam ederken, Bitcoin’in fiyatı yükselmeye devam ediyor.
Ancak bu olumlu fiyat hareketi, ekosistemin temel taşı olan Bitcoin madenciliği için aynı şeyi ifade etmiyor; büyük operasyonlar dahil olmak üzere madencilik giderek daha az karlı hale geliyor.
CoinShares tarafından yayımlanan güncel verilere göre, Bitcoin madenciliğinin ekonomik görünümü birçok aktör için zorlayıcı bir hal aldı. Rapor, Bitcoin madenciliği yapmak için gereken yüksek elektrik enerjisi ve hesaplama gücü maliyetlerinin, çoğu durumda elde edilen Bitcoin’in güncel piyasa değerini aşmaya başladığını gösteriyor. Bu durum, sektördeki karlılık marjlarını dramatik şekilde daraltıyor.
Dev madencilik şirketleri bile etkileniyor
Piyasanın en büyük madencilik şirketleri dahi bu durumdan kaçamıyor. Örneğin, bir Bitcoin’in piyasa değeri yaklaşık 95.000 dolar seviyelerinde seyrederken, aynı Bitcoin’i üretmenin maliyeti 82.000 doları aşmış durumda. Teknik olarak hala karlı görünse de, bu rakamlar kar marjının ne kadar ince olduğunu ortaya koyuyor. CoinShares raporuna göre, daha yakın zamanda, 2024’ün üçüncü çeyreğinde bir Bitcoin madencilik maliyeti yaklaşık 56.000 dolar civarındaydı. Mevcut 82.000 dolar üzerindeki maliyet, bu kısa süre içinde yaklaşık %47 gibi oldukça yüksek bir artışa işaret ediyor.
Bu maliyet artışının en ağır darbesini ise küçük ölçekte faaliyet gösteren bireysel veya butik madenciler alıyor. Coğrafi konuma ve enerji fiyatlarına bağlı olarak maliyetler büyük farklılıklar gösterse de, örneğin Amerika Birleşik Devletleri’ndeki küçük madenciler için tek bir Bitcoin üretme maliyeti yaklaşık 137.000 dolara kadar çıkabiliyor. Almanya gibi yüksek enerji fiyatlarına sahip ülkelerde ise bu maliyetin 200.000 doları bulabildiği belirtiliyor. Bitcoin’in mevcut 95.000 dolarlık piyasa değeriyle karşılaştırıldığında, bu rakamlar bu tür operasyonlar için ciddi ve sürdürülemez zararlar anlamına geliyor.
Maliyet artışının arkasındaki nedenler
Bitcoin madenciliği maliyetlerindeki bu ani ve büyük sıçramanın arkasında birkaç temel faktör yatıyor:
- Küresel Enerji Maliyetlerindeki Artış: Madenciliğin en büyük gider kalemi olan elektrik maliyetleri, dünya genelinde yükselişte. Küresel enflasyon, ticaret savaşlarının enerji tedarik zincirlerine etkisi ve özellikle yapay zeka gibi enerji yoğun teknolojilere yönelik artan talep, enerji fiyatlarını daha da yukarı çekiyor.
- Ekipman Maliyetleri: Yüksek performanslı ve özel olarak tasarlanmış Bitcoin madencilik donanımlarının (ASIC cihazları) üretim ve tedarik maliyetleri de artış gösteriyor.
- Bitcoin Halving Etkisi: Yaklaşık bir yıl önce gerçekleşen son “halving” (yarılanma) olayı, her bloğun madenciliğinden elde edilen Bitcoin ödülünü yarıya indirdi. Bu durum, piyasaya giren yeni Bitcoin miktarının hızını yavaşlatarak arzı kıtlaştırma amacını taşısa da, doğrudan madencilerin kazancını azaltarak kârlılık üzerindeki baskıyı artırdı.
Bitcoin’in ilk yola çıkış amacı, merkezi olmayan bir yapı sunarak finansal erişim ve ekonomik fırsatlar açısından daha eşit bir ortam yaratmaktı. Ancak, madenciliğin giderek daha az karlı hale gelmesi ve yüksek giriş maliyetleri gerektirmesi, bu temel idealin önünde bir engel teşkil ediyor.
BitInfoCharts gibi kaynaklardan elde edilen veriler, dolaşımdaki toplam Bitcoin miktarının %90’ından fazlasının, en zengin %1’lik cüzdan adresleri diliminde toplandığını gösteriyor. Madencilik bir zamanlar bu eşitsizliği bir miktar dengeleyebilecek bir mekanizma olarak görülse de, mevcut yüksek maliyet ortamı bu durumu tersine çevirmiş durumda. Artık kârlı madencilik yapmak için, zaten büyük bir sermayeye ve sofistike madencilik altyapısına sahip olmak gerekiyor. Bu da, mevcut Bitcoin zenginlerinin, madencilik faaliyetleri yoluyla servetlerini daha da artırarak Bitcoin’in dağılımındaki eşitsizliği derinleştirebileceği anlamına geliyor.
Bitcoin madenciliğinin geleceği
Bitcoin madenciliğinin yükselen piyasa fiyatlarına rağmen artan maliyetler nedeniyle karşı karşıya olduğu zorluklar, ekosistem için kritik soruları beraberinde getiriyor. Bu durumun madencilik faaliyetlerinin geleceğini nasıl etkileyeceği, yeni yatırımları nasıl şekillendireceği ve en önemlisi, Bitcoin’in temel merkeziyetsizlik ve eşitlik prensipleriyle nasıl bağdaşacağı, önümüzdeki dönemde yakından izlenmesi gereken konular arasında yer alıyor. Artan maliyetler, madencilik pazarında daha fazla konsolidasyona yol açarak, Bitcoin’in küresel servet dağılımındaki mevcut eğilimleri pekiştirebilir.
