Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI) tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, iklim değişikliğinin şehirler üzerindeki etkileri ele alındı. “1.5 Derece, 2 Derece ve 3 Derece Küresel Isınma Altında Şehir Düzeyinde İklim Tehlike Göstergeleri” başlıklı çalışmada, 996 şehir incelenerek farklı ısınma senaryolarına dair öngörüler sunuldu.
Araştırma sonuçlarına göre, 1995-2014 yılları arasında küresel ölçekte sıcak hava dalgalarının ortalama süresi 14,2 gün olarak belirlendi. Ancak küresel sıcaklık artışı 1,5 dereceye ulaştığında bu sürenin 16,3 güne, 3 dereceye çıkması durumunda ise 24,5 güne yükseleceği tahmin ediliyor.
Halihazırda ortalama 4,5 sıcak hava dalgası yaşanıyor
İncelenen şehirlerin ortalamasına göre, küresel ısınmanın 1,5 dereceden 3 dereceye çıkması halinde sıcak hava dalgalarının süresinin yüzde 53 oranında artabileceği belirtiliyor. Sıcaklık artışı sadece süreyi değil, sıcak hava dalgalarının sıklığını da etkiliyor. Halihazırda şehirlerde ortalama 4,5 sıcak hava dalgası yaşanırken, 1,5 derecelik bir artış bu sayıyı 5’e, 3 derecelik artış ise 6,5’e yükseltebilir.
Araştırmaya göre, 3 derecelik küresel ısınma senaryosunda sıcak hava dalgalarının sıklığı 1,5 dereceye kıyasla yüzde 29 artış gösterebilir. Bu oran yüksek gelirli ülkelerde yüzde 14 seviyesinde kalırken, düşük gelirli ülkelerde yüzde 45’e kadar çıkabilir.
İklim değişikliğinin etkilerinden biri de aşırı sıcaklara maruz kalan nüfusun artması. Çalışmaya göre, 1,5 derecelik sıcaklık artışı yaşanması durumunda 547 milyon kişi, 3 derecelik artışta ise 701 milyon kişi en az 30 gün boyunca 35 derece ve üzeri sıcaklıklara maruz kalabilir.
Bununla birlikte, küresel sıcaklıkların yükselmesi soğutma ihtiyacını da artırıyor. 1,5 derecelik artış senaryosunda 8,7 milyon insanın soğutma talebinin 1995-2014 ortalamasının iki katına çıkacağı öngörülüyor. Küresel sıcaklık artışı 3 dereceye ulaştığında ise bu sayı 194 milyona kadar çıkabilir.
Avrupa şehirleri incelendi
Çalışmada, Avrupa’dan 89 şehir incelendi ve bu şehirlerden yola çıkarak kıtanın gidişatı için 1,5 ve 3 derece senaryoları kapsamında ayrıca bir değerlendirme yapıldı. Bu senaryolara göre, sıcaklıkların 1,5 derece artması halinde yıllık en uzun ısı dalgası süresinde 15 gün, 3 derecelik senaryoda ise 19,7 gün artış yaşanması bekleniyor.
Soğutma ihtiyacının oluşacağı gün sayısı 1,5 derecelik senaryoda 142 günken, 3 derecelik senaryoda 187,1 gün olarak öngörüldü. 3 derecelik sıcaklık artışında özellikle Güney ve Doğu Avrupa’da sıcaklıkların 35 derecenin üstünde olduğu gün sayısının 30’u aşacağı tahmin edildi.
3 derecelik senaryonun gerçekleşmesi halinde, Avrupa genelinde binaları soğutmak için gereken enerji talebinde, 1,5 derecelik senaryoya göre yüzde 32’lik bir artış olabilir. Artan bu enerji talebinin, Avrupa’nın elektrik altyapısı ve karbondan arınma hedefleri üzerinde daha fazla baskı oluşturacağı düşünülüyor.
Araştırmaya göre, Avrupa’da sıcaklığın 3 derece artması halinde, aşırı sıcaklara bağlı ölümler şu anki seviyelerden üç kat daha fazla olabilir. Mevcut koşullarda, Güney Avrupa’da aşırı sıcaklara bağlı ölümler Kuzey Avrupa’ya göre 6 kat daha sık görülürken sıcaklığın 3 derece arttığı senaryoda bu farkın 9,3 kata çıkacağı öngörülüyor.
2050’ye gelindiğinde, Avrupa’da sıcaktan kaynaklanan ölümlerin daha çok İspanya, İtalya ve Yunanistan ile Fransa’nın önemli bir bölümünde görüleceği tahmin ediliyor.
İstanbul’da durum ne?
Çalışma kapsamında incelenen şehirlerden biri de İstanbul. Rapora göre, şehrin sıcaklığı yoğun trafiğin de etkisiyle kötü durumda ve bu da en sıcak günlerdeki koşulları daha da zorlaştırıyor.
İstanbul’da en uzun sıcak hava dalgasının ortalama süresinin, 1,5 derece senaryosunda ortalama 18 gün, 3 derecelik senaryoda ise 33 gün artması bekleniyor. Yıl içinde, sıcaklığın 29 derecenin üzerinde olduğu gün sayısı 3 derecelik ısınma senaryosunda yüzde 40 artarak 84 güne çıkabilir ve bu koşullar, ihtiyaç duyulan mekanik soğutma talebini de yüzde 44 artırabilir.
Araştırmanın akademisyenlerinden WRI Ross Merkezi Sürdürülebilir Şehirler Programı Araştırma ve Proje Uzmanı Ted Wong, şehirlerin ısınmasında yanlış kentleşmenin önemli bir faktör olduğunu söyledi.
Koyu renkli çatılar fırın etkisi yaratıyor
Wong, “Şehirler, koyu renkli çatılar, sokaklar, tuğla, taş ve beton gibi güneş ışığını çok emen, ısınan ve ısıyı yayarak salan malzemelerden yapılıyor. Bu yüzeyler, fırın duvarları gibi davranarak şehirleri çevresindeki alanlardan çok daha sıcak hale getiriyor” dedi. Araçlardan kaynaklanan ısının da önemli bir faktör olduğunu belirten Wong, ulaşım kaynaklı ısının, insan faaliyetlerinden kaynaklanan toplam ısının neredeyse üçte birini oluşturduğunu bildirdi.
Şehirlerin değişen iklim koşullarına hazırlanmasının hayati olduğunu vurgulayan Wong, “Bazı bölgelerde bu hazırlık, sokaklara ağaç dikmek ve soğutma altyapısına yatırım yapmak olabilirken, başka yerlerde sel etkilerini azaltan bitkiler dikmek şeklinde olabilir. Tüm bu önlemler, hükümetlerin, şirketlerin ve bireylerin büyük bir çaba sarf etmelerini gerektirecek. Ancak bu adımların atılması şart” dedi.
