Türkiye’nin şubat ihracatı dondu!

Nagihan KALSIN

Türkiye’nin ihracatı şu­batta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.5 azalarak yaklaşık 20 mil­yar 800 milyon dolar olarak gerçekleşti. İlk iki aylık ihra­cat 41.9 milyar dolara, 12 aylık ihracat ise 262.7 milyar dola­ra ulaştı. En çok ihracat yapan sektörler sıralamasında oto­motiv, 3 milyar dolarla şubat ayında da liderliğini korudu. Otomotivi 2.5 milyar dolar­la kimyevi maddeler, 1 milyar 360 milyon dolarla hazır gi­yim ve konfeksiyon izledi.

Dış ticaret açığı 8,2 milyar dolara çıktı

Ticaret Bakanı Ömer Bo­lat, yaptığı açıklamada, “Şubat ayı ihracatı 20 milyar 800 mil­yon dolar oldu. İthalat, yüzde 3.8 artış ile 28.9 milyar dolara yükseldi. Şubat ayında dış ti­caret açığı geçen yılın aynı ayı­na göre yüzde 20.5 oranında artış ile 8.2 milyar dolar olarak gerçekleşti.

2024 yılının şu­bat ayında dış ticaret açığı 6.8 milyar dolar olmuştu. Bu dö­nemde ihracatın ithalatı kar­şılama oranı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3.9 puanlık bir azalışla yüzde 71.8 olarak gerçekleşti” dedi. ABD yöneti­minin Çin’e yönelik uyguladı­ğı ilave gümrük vergisini yüz­de 10’dan yüzde 20’ye çıkarma kararı aldıktan sonra dünya ti­careti açısından ciddi bir be­lirsizlik ortamı oluştuğunu ve küresel ticaretin seyri konu­sunda gri bir dönemin başlan­gıcı olduğunu ifade eden Bolat, “Şubat ayı zor bir aydı.

Ciddi bir kar, don, buz ve karayolla­rı kapanması söz konusu oldu ama önemli olan takvim etki­siydi. Geçen yıl şubat ayı 29 çekmişti. Bu yıl ise 28 gün. İh­racatın geçen yılın şubat ayın­da 21 milyar 91 milyon dolar olduğunu düşündüğümüzde yaklaşık 316 milyon dolarlık bir kaybımız söz konusu oldu. Bu da yüzde 1.5’e tekabül edi­yor” açıklamasında bulundu.

“Türkiye 4 buçuk yıldır büyüyor”

Özellikle aralık ayında sa­nayi üretimindeki artış ve ocak ayında devam etmesi yi­ne yatırımlardaki artışların sevindirici olduğunu dile geti­ren Bolat, “Tabii ihracatımız, yatırımlar ve ana halkı nihai tüketimiyle beraber ekono­mik büyümemizin motoru ol­maya devam etmektedir.

So­nuçta Türkiye pandeminin başladığı 2020 yılının ikinci ve üçüncü çeyreğinden sonra tam 18 çeyrektir üst üste eko­nomik büyümesini devam et­tirmektedir. Yani 4 buçuk yıl­dır ekonomimiz büyümekte­dir ve 2002 yılında iktidara geldiğimizde 238 milyar do­larla başladığımız gayrisafi yurt içi hasıla rakamı 2023 yı­lında ilk defa 1 trilyon do­lar değerini aşmıştır. 2023’ü 1 trilyon 130 milyar dolardan kaparken 2024 yılında da 1 trilyon 322 milyar dolara yük­seldi” diye konuştu.

“Ekonomide yeniden hızlanma eğilimi”

Ekonomideki makro gös­tergelerle ilgili çok sayıda ve­rinin TÜİK tarafından pay­laşıldığını hatırlatan Bakan Bolat, kararlılıkla uygulanan ekonomik programın olum­lu sonuçlarının alındığını be­lirterek, “Covid-19 dönemin­de de yüzde 1.9 ile dünyada en hızlı büyüyen 3 ülkeden biri olan Türkiye’miz, 2024 yılın­da da yüzde 3.2 oranında eko­nomik büyüme gerçekleştir­meyi başarmıştır. Özellikle yılın son çeyreği, dördüncü çeyrekte yüzde 3 oranındaki büyüme ekonomimizde yeni­den hızlanma eğilimini gös­termektedir” dedi.

“Faizdeki düşüşle yatırımlar hızlanacak”

4 yılda Türkiye’nin milli ge­lirinin 505 milyar dolar art­tığını belirten Bolat, “Biz dış ticaretten sorumlu bakan­lık olarak ayrıca seviniyoruz ki yüzde 3.2’lik 2024 yılı bü­yüme oranını özellikle dış ti­caretin net mal ve hizmet ih­racatının katkısı 1.1 puan olmuştur. Yani 3.2’lik büyü­menin 1.1 puanlık katkısı diş ticaret ailesinden gelmiştir. Burada özellikle yatırımlar­dan

büyük puanlık büyü­me gelmesi ayrıca sevindiri­ci ve yatırımların da artmak­ta olduğunu göstermektedir. Faiz oranlarındaki gerileme ile yatırımların yeniden daha da hızlanacağına inanıyoruz” değerlendirmesini yaptı.

“İşsizlik 2013’ten beri en düşük oranda”

Özellikle ikinci bir sevin­dirici haber de istihdam cep­hesinde geldiğini vurgulayan Bolat, sözlerini şöyle sürdür­dü: “2024 yılını yüzde 8.7’lik ortalama ile kapattıktan sonra 2025 yılı ocak ayında bizim iş­sizlik oranımız yüzde 8.4’e ge­rilemiştir.

Bu da üst 2013’ten bu yana en düşük oranı oluş­turmaktadır. Son 21 aylık iş­sizlik oranı tek haneli rakam­da kalmaya devam etmiştir. Son bir yılda 501 bin yeni is­tihdam artışı sağlanmıştır. Toplam istihdamda 32.5 mil­yona yükselmiştir. 2002’de toplam istihdam sadece 20.5 milyon kişiydi. 2002’den bu yana istihdam hanemize 12 milyon kişi katıldı. Bu yüzde 50’den fazla bir artıştı.

Halbu­ki aynı dönemde nüfusumuz 63 milyondan 85.8 milyona yükselmiştir. Yaklaşık üçte birlik bir artış olmuştur nüfus artışında. Yine dün sevindiri­ci bir rakam daha geldi. Enf­lasyon rakamı. Burada da se­viniyoruz ki gerçekten yüzde 40’ın altına enflasyonu tekrar getirdik. Son 20 ayın en düşük rakamı TÜFE’de yüzde 39.05 ile sağlandı.

Burada özellikle başta gıda ürünleri, alkolsüz içecekler sektörü olmak üze­re yapılan yoğun denetimler ve yanlış uygulamalara karşı cezai uygulamalar neticesin­de de son 3 yılın en düşük gı­da enflasyon oranı gerçekleş­miştir. TÜFE yüzde 39.05’e gerilerken gıda da yüzde 35’e gerileyen bir enflasyon bulun­maktadır. Bunları inşallah da­ha da aşağı çekeceğiz.”

En çok ihracat Almanya, ABD ve Birleşik Krallık’a

Mustafa Gültepe, geçen ay en çok ihracat yapılan ülkelerin Almanya, ABD, Birleşik Krallık, İtalya ve Irak şeklinde sıralandığını bildirdi. 44 ülkede yüzde 50’nin, 77 ülkede yüzde 10’un üzerinde artış kaydettiklerini belirten Gültepe, “Genel tabloda ise 104 ülkeye ihracatımızı artırdık. Ürdün, Portekiz ve Malezya’ya ihracatta en yüksek aylık değerlere ulaştık” dedi.

“Pazar çeşitliliğini artırmak için çalışıyoruz”

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, 2025’te 280 milyar dolarlık hedefe ulaşabilmek için ihracatı en az yüzde 7 artırmaları gerektiğini belirtti. Gültepe, “İlk iki ayda hedefin gerisinde kalmakla birlikte asla karamsarlığa kapılmıyoruz.

Pazar çeşitliliğimizi artırmak ve katma değerli ihracatımızı güçlendirmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi. Gültepe, rekabetçilikte yaşanan sorunlar nedeniyle ihracatta dalgalı seyrin bu yıl da devam ettiğini söyledi. Ocak ayını yüzde 5,8 artıda kapattıklarını hatırlatan Gültepe, şubatta ise ibrenin eksiye döndüğünü dile getirdi.

Gültepe, şunları söyledi: “Büyümede sanayinin payı son dört yıldır azalıyor. 2023’te yüzde 19.3 olan bu pay, geçen yıl yüzde 18.8’e geriledi. Net ihracat geçen yıl büyümeye 1.1 puan pozitif katkı verdi. Biz en sağlıklı büyümenin üretim ve ihracatla olduğuna inanıyoruz. Ancak yılın son çeyreğinde net ihracatın büyümeye katkısı negatif oldu. Bu durum, küresel talep dalgalanmalarına ve rekabetçilikteki gerilemeye işaret ediyor.

Sanayicimizin yatırım iştahının yüksek olmasına rağmen, dış talepteki daralma ve rekabet gücündeki kayıplar ihracatımızı olumsuz etkiliyor. Bu tabloyu iyi okumamız gerekiyor. 2024, ihracatımızın rekabetçilikle sınandığı bir yıl oldu. Bu sorunu aşabilirsek ihracatı yeniden büyümenin dinamosu haline getireceğimize inanıyoruz.”

İki aylık parite kaybı 808 milyon $

En çok ihracat yapan 5 il İstanbul, Kocaeli, Bursa, Ankara ve İzmir şeklinde sıralandı. Niğde ve Erzincan, tarihlerinin en yüksek ihracat değerlerine ulaştı. TİM Başkanı Gültepe, “Rekabetçiliğimizin zayıflamasına bağlı olarak ihracata ilgi ne yazık ki azalıyor. Bu durumu ihracatımızın geleceği açısından bir risk olarak değerlendiriyoruz. Birim ihracat değerimiz Şubat’ta 1,49 dolara yükseldi. Parite geçen ay ihracatımızı 323,9 milyon dolar negatif etkiledi. İki ayda parite kaynaklı kaybımız yaklaşık 808 milyon dolar” dedi.