TEPAV (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı) tarafından yayımlanan Bütçe İzleme Bülteni’nin beşinci sayısında, merkezi yönetim bütçesiyle ilgili çarpıcı veriler paylaşıldı. 2024 yılında bütçe açığı yüzde 52,6 artarak yükselirken, vergi gelirleri bütçe harcamalarındaki artışı geride bıraksa da bütçe üzerindeki baskıyı hafifletmekte yeterli olmadı.
Bültende, enflasyon ve büyüme hedeflerinden sapmaların bütçe gerçekleşmelerine olumsuz etkide bulunduğu vurgulandı. Özellikle vergi gelirlerinin bütçe ve Orta Vadeli Program (OVP) hedeflerinin altında kaldığı, 2024 yılının son 20 yılın en düşük vergi performansına sahip yılı olduğu ifade edildi.
Bütçe açığı yükseldi, 2025’te daha güçlü mali duruş gerekiyor
2024 yılında GSYH’ye oranla yüzde 4,8 olarak gerçekleşen bütçe açığının, maliye politikasının enflasyonla mücadeleye yeterince destek vermediğini gösterdiği belirtildi. Bütçe harcamalarındaki katılık, ertelenen kamu harcamaları ve sınırına ulaşan vergi performansı nedeniyle, 2025 yılında hedeflenen yüzde 3’lük bütçe açığına ulaşılması için sıkı bir mali disiplin gerektiği ifade edildi.
Vergi dışı gelirler bütçeye katkı sağladı
Bültende, bütçe gelirlerinde vergi dışı gelirlerin önemli bir katkı sunduğu belirtilerek, bu durumun Hazine faiz gelirlerindeki dönemsel artış, idari ve vergi para cezaları ile alınan bağış ve yardımlar gibi kalemlerden kaynaklandığı aktarıldı.
Sosyal koruma ve yoksullukla mücadeleye ayrılan kaynaklar azaldı
2024 yılı bütçesinde cari transfer harcamaları artarken, sosyal koruma harcamalarının toplam bütçedeki payının yüzde 4,2 ile düşük seviyede kaldığı belirtildi. Özellikle seçim sonrası dönemde sosyal koruma ve yoksullukla mücadeleye ayrılan bütçenin reel olarak azaldığı kaydedildi.
Özellikle hane halkına yapılan transferlerin azaldığı, tarımsal destekleme ödemelerinin ise enflasyonun ve genel artış oranlarının altında kaldığı ifade edildi. Doğrudan yoksullukla mücadeleye ayrılan kaynakların toplam bütçedeki payının sadece yüzde 2,5 olduğu ve bu oranın giderek düştüğü bilgisi paylaşıldı.
