Nagihan KALSIN
Ticaret Bakanlığı, yerli firmaları korumak ve güvensiz ürünlerin yurda girişini önlemek amacıyla geçtiğimiz yıl Temu, Amazon ve AliExpress gibi platformlardan yapılan alışverişlere ciddi kısıtlamalar getirmişti. Hızlı kargo limiti 150 eurodan 30 euroya düşürülürken, vergi oranları artırılmıştı.
Ancak alınan önlemlerin artan e-ticaret açığını engelleyememesi Ticaret Bakanlığı’nı harekete geçirdi. Açığın temel sebeplerinden biri olarak Çin’den kontrolsüz şekilde yurda giren ürünler gösterilirken, bakanlık gümrüklerdeki e-ticaret denetimlerini artırma kararı aldı. Bu kapsamda gümrüklerde personel sayısı artırılacak ve her e-kargo titizlikle incelenecek. Ayrıca, kanserojen madde içeren Çin menşeli ürünlerin toplatılması sağlanarak halk sağlığı korunacak.
Mevcut yönetmeliklere göre, bir pakette en fazla 5 ürün, aynı üründen en fazla 2 adet ve bir kişinin ayda en fazla 5 alışveriş yapma hakkı bulunuyor. Ancak, gümrüklerdeki yoğunluk nedeniyle bu kuralların uygulanmasında aksaklıklar yaşandığı tespit edildi. Bakanlık, bu durumu önlemek amacıyla gümrüklerde personel sayısını artırarak tüm e-kargoları sıkı denetime tabi tutacak. Kurallara aykırı alışveriş yapanlara cezai işlemler uygulanacak ve mevzuata uymayan ürünler iade edilecek. Ticaret Bakanlığı’nın son dönemde yaptığı güvensiz ürün denetimlerinde, sağlık riski taşıyan ürünlerin büyük çoğunluğunun Çin menşeli olduğu belirlendi.
Güvensiz Ürün Bilgi Sistemi (GÜBİS) verilerine göre, bu ürünlerde antimon, arsenik, baryum, cıva, kadmiyum, krom, kurşun ve selenyum gibi kanserojen mad delere rastlanıyor. Çin merkezli e-ticaret platformu Temu’nun, Türkiye’de haksız rekabet oluşturacak bir vergi stratejisi izlediği tespit edildi. Temu, ürünlerin vergisiz fiyatlarını göstererek daha ucuz bir algı yaratıyor. Örneğin, 700 TL olarak gösterilen bir ürün, ödeme aşamasında 450 TL’lik vergi eklenerek 1.150 TL’ye satılıyor. Türkiye’de ise yerli firmaların ürünlerini KDV dahil fiyatlarla sunma zorunluluğu bulunuyor. Bu durum, yerli firmalar açısından rekabeti zorlaştırırken, tüketicilerin de yanıltılmasına neden oluyor.
