Kendimizi bildiğimizden beri Flash’ı kullanarak çeşitli içerikleri görüntüleyebiliyor, oyun oynayabiliyorduk.
Ancak sonra, birdenbire ortadan kayboldu.
Animasyonlar, tarayıcı oyunları ve çeşitli içeriklerde kullandığımız Adobe Flash Player, 2020 yılının sonunda tamamen kapatıldı.
Herkesin bilgisayarında olan bu yazılım, internet kullanıcılarının neredeyse hepsinde bulunuyordu. İnternetin hızla büyüdüğü dönemlerde, henüz ilk başlarda dosya türleri, dönemin tarayıcılarında etkili bir şekilde çalışmıyordu.
Bunun çözümü olarak da hepimizin bildiğimiz eklenti kavramı ortaya çıktı. Eklentiler ise bilgisayarlarda bağımsız olarak çalışmıyor, pek iç açıcı bir kullanım sağlamıyordu. Bu sorunları kökten halledebilmek için ise hayatımıza Adobe Flash Player dahil oldu.
1993’te Charlie Jackson, Jonathan Gay ve Michelle Welsh tarafından kurulan FutureWave, SmartSketch adlı bir çizim uygulaması geliştirmişti.
SmartSketch, günümüzün SVG formatına benzer şekilde vektörel grafikler kullanıyor ve farklı ekran boyutlarında aynı kalitede görseller oluşturabiliyordu. Ancak PenPoint başarısız olunca uygulama, Windows ve Mac sistemlerine taşındı. Daha sonra animasyon özellikleri de eklenerek 1995’te FutureSplash Animator olarak yeniden adlandırıldı.
Aynı yıl Adobe, FutureWave’i satın alma fırsatını geri çevirmişti. 1996’da FutureSplash Player eklentisi piyasaya sürüldü. Bu yazılım, FutureSplash Animator ile yapılan içerikleri çalıştırıyor ve Macromedia’nın Shockwave Player’ı ile rekabet ediyordu.
FutureSplash, Microsoft ve Disney gibi büyük şirketlerin web sitelerinde kullanıldı.
Macromedia ise FutureSplash’i satın aldı ve yazılım ileride Flash platformunun temelini oluşturmuştu. İşte meşhur Adobe Flash, 1996’da Macromedia’nın FutureWave’i satın alıp “Flash” adını vermesiyle doğmaya başladı. İlk önce animasyon ve internet tabanlı içerikler için kullanılan Flash, “Frog in a Blender” gibi viral projeleriyle büyük ilgi gördü ve aynı dönemde “Pico’s School” gibi Flash oyunları, internetin popüler oyun platformlarından biri olan NewGrounds’a taşındı.
2000’lerin başında Flash, ActionScript desteği ile daha karmaşık ve kaliteli oyunlar ve uygulamalar geliştirmeye imkân sağladı. YouTube’un 2005’te Flash ile video barındırmaya başlamasıyla internet kullanıcılarının çoğu Flash’ı bilgisayarlarına yükledi.
Adobe, 2005’te Macromedia’yı 3.4 milyar dolara satın alarak Flash’ı kendi çatısı altına aldı.
Flash, mobil cihazlara uyarlanmak üzere Flash Lite uygulamasını tanıtmıştı. Ancak 2007’de Apple’ın iPhone’u piyasaya sürmesiyle önemli bir dönüm noktası yaşandı. iPhone, Flash desteği sunmuyordu. Dolayısıyla YouTube videoları da izlenemeyecekti. Bunun üzerine Google, videoları iPhone kullanıcılarını kaybetmemek için H.264 formatına dönüştürmüştü.
Steve Jobs, 2010’da şaşırtıcı bir şekilde Flash’ın iOS cihazlarında çalışmaması gerektiğini açıklayarak Flash’ın güvenlik ve performans sorunlarına dikkat çekmişti. Flash’ın mobil sürümleri büyük hayal kırıklığı yaratınca Adobe, 2011’de mobil cihazlar için Flash Player’ı iptal etti.
Esas dönüm noktası ise HTML5’in yükselmesiyle yaşandı.
HTML5, Flash’ın sunduğu pek çok işlevi ek bir eklentiye ihtiyaç duymadan gerçekleştirebiliyordu. 2015’te YouTube, Flash’ı tamamen terk ederek HTML5 tabanlı video oynatıcıya geçti. 31 Aralık 2020’de ise Adobe, Flash Player’ı tamamen işlevsiz hâle getirdi, modern web tarayıcıları Flash içeriklerini engellemeye başladı.
Ancak Flash, Çin gibi bazı ülkelerde reklam gösterimi ve kişisel veri toplama gibi amaçlarla kullanılmaya devam ediyor. Ayrıca eski Flash oyunlarını korumak amacıyla geliştirilen Flashpoint projesi sayesinde Flash içerikleri hâlâ erişilebilir durumda.
Pandemi etkisiyle hepimizin hayatından sessizce çıkan Flash Player, böylece tarihin tozlu sayfalarında yerini almış oldu.
İlginizi çekebilir:
