Ferit PARLAK
GAP Eylem Planı Bilgilendirme ve İstişare Toplantısı”, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ev sahipliğinde, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın katılımıyla Şanlıurfa’da gerçekleştirildi.
Toplantıda konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Eylem planı kapsamında akıllı ve basınçlı sulama sistemleri 400 bin hektarlık alanda yaygınlaştırılarak verimlilik artırılacak ve sürdürülebilir tarım desteklenecek. Kayıp, kaçak sorunu çözülecek, verimlilik yükselecek. 50 bin dekar akıllı merada hayvancılık gelişecek. Bölgenin en büyük ikinci projesi olan Silvan Projesi en kısa sürede tamamlanacak” dedi.
“50 bin dekar akıllı mera geliyor”
Sulama projelerinde kullanılan verimsiz pompalar ve enerji kayıplarının, GAP Bölgesi’ndeki tarımsal sulamada maliyet sorunlarına neden olduğuna dikkat çeken Yılmaz, “GAP Bölgesi, ülkemizin tarımsal sulama kaynaklı enerji tüketiminin yüzde 46’sını gerçekleştirirken, bu tüketimin yaklaşık yarısı kayıp ve kaçak olarak kullanılmaktadır. Yeni dönemde bu sorunların çözümü için projeler hayata geçirilecek, enerji maliyetleri düşürülerek verimlilik artırılacaktır” dedi.
Tarımsal sulamada yenilenebilir enerjinin kullanımı ile pompalı sulamaların maliyetini düşürmeyi hedeflediklerini dile getiren Yılmaz, “Hayvancılıkta ise 50 bin dekarlık alanda akıllı mera yönetimi uygulanarak meraların ıslahı ve küçükbaş hayvan üretiminde artış sağlanacaktır” dedi.
“22 yılda 1 trilyon 40 milyarlık yatırım”
Yeni GAP Eylem Planı’nın akıllı tarım, yüksek teknolojili üretim ve yenilikçi teşvik programlarıyla bölgeyi sürdürülebilir kalkınmanın örnek bir merkezi haline getireceğini vurgulayan Yılmaz, “Irak ile yürütülen Kalkınma Yolu projesi, Suriye’de oluşan yeni dönemin getireceği imkanlar tüm ülkemizin refahını artıracaktır.
Bu gelişmelerden Güneydoğu Anadolu Bölgemiz ise daha fazla istifade edecektir. Yeni lojistik imkanlarla sanayide ve ticarette daha yüksek seviyelere çıkılacaktır. Bu planla birlikte bölge, artan iş olanakları ve daha yüksek yaşam standartlarıyla dünyadaki kalkınma projelerine ilham kaynağı olacaktır. Özellikle yeni nesiller ve gençler için çok daha iyi yarınlar inşa edilecektir” diye konuştu.
GAP bölgesinde 2003-2024 döneminde güncel fiyatlarla yaklaşık 1 trilyon 40 milyar TL kamu yatırımı yapıldığına dikkat çeken Yılmaz, “GAP Bölgesi’nde gerçekleştirilen yatırımlar bölgenin ekonomik ve sosyal gelişimini hızlandırmış, ülke ekonomisine katkısını artırmış ve böylece bölgenin sosyoekonomik göstergelerini iyileştirmiştir. Öyle ki birçok göstergede ülke genelindeki iyileşme ve artışlardan daha yüksek düzeyde gerçekleşmeler yaşanmıştır” şeklinde konuştu.
“İhracat 22 yılda 20 kat arttı”
2002 yılında bölgeden yapılan ihracat sadece 689 milyon dolar iken 20 kat artış göstererek 2023 yılı sonu itibarıyla 13,7 milyar dolara yükseldiğini ifade eden Yılmaz, ülke genelindeki artışın 6.4 kat olduğu bu dönemde, bölgeden yapılan ihracatın Türkiye ihracatı içindeki payının yüzde 1.9’dan yüzde 5.3’e yükseldiğinin altını çizdi.
Bölgede, işgücüne katılma oranının 2002 yılında yüzde 39 iken, 2023 yılında yüzde 44.7’ye çıktığını vurgulayan Yılmaz, istihdam oranının ise 2004 yılında yüzde 34.5 iken 2023 yılında yüzde 39.9 olarak gerçekleştiğini söyledi.
Verimlilik için 64 milyar TL
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, yeni “GAP Eylem Planı” kapsamında 198 projeye, 2024-2028 döneminde, 496 milyar lira kaynak aktaracaklarını bildirdi. Kacır, bölgede pek çok alanda önemli projeleri hayata geçirdiklerini bildirerek, “Bölge Kalkınma İdare’miz son 11 yılda GAP Bölgesi’nde sürdürülebilir büyümeyi hedefleyen 1038 projeye 6,6 milyar lira tutarında kaynak sağladı.” ifadesini kullandı.
Katma değer oluşturacak bu dönüşümü, 2028’e kadar, 475 bin hektar alanı sulamaya açarak gerçekleştireceklerini anlatan Kacır, “570 bin kişiye istihdam sağlayacak programla, hedefimiz kuru tarımda 1605 dolarlık katma değer artışı ve GAP Bölgesi tarımsal Gayrisafi Katma Değer’in ülke içindeki payının yüzde 19’a, bitkisel üretim değerinin de yüzde 21,5’e yükselmesidir” diye konuştu.
Kacır, “Tarımda Hassas Dönüşüm Programı”yla akıllı tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması, rekabetçi tarım ürünlerinde entegre kaynak verimliliği, sulama pompalarında verimlilik ve iyi pamuk uygulamalarını 64 milyar liralık bütçeyle hayata geçirileceğinin bilgisini verdi. Kacır, küçükbaş hayvan varlığının 11,8 milyona, hayvan başına süt veriminin 0,75 litreden 0,9 litreye ve sulama pompalarındaki verimliliğinin yüzde 53’e yükseltilmesinin program hedefleri arasında yer aldığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
Turizm odaklı programa 19 milyar TL’lik bütçe
“GAP Entegre 2.0 Programı’yla kırsal alanda yaşayan, işlemeli tarıma uygun arazilerin az bulunduğu ve sulamadan yararlanamayan nüfusun sosyoekonomik koşullarını tarım dışı gelir ve istihdamla yükseltmeyi hedefliyoruz. Söz konusu hedeflerimiz için 4,6 milyar liralık bütçe öngörüyoruz.”
Bakan Kacır, 19 milyar lira bütçeli “Turizm Odaklı Ekonomik Büyüme Programı”yla da bölgenin kültürel mirasını muhafaza edecek, alt yapıyı güçlendirecek, destinasyonlarla yeşil dönüşümü önceleyeceklerine işaret etti.
“Bölgede istihdam 2.5 milyona çıktı”
Cevdet Yılmaz, bölgede, 2004 yılında istihdam edilen kişi sayısının 1.3 milyon olduğunu ifade etti. Yılmaz, “Bu sayı 2023 sonu itibarıyla 2 milyon 421 bine yükselerek yaklaşık 1,9 katına çıkmıştır.
2002 yılı sonunda sulamaya açılan alan yaklaşık 199 bin hektar iken, bugün itibariyle 675 bini aştığına dikkat çeken Yılmaz, “Yeni Eylem Plan hedefi olan 1 milyon 111 bin hektar alana göre sulama projelerinin yüzde 61’i işletmeye alınmıştır” şeklinde konuştu.
Silvan Projesi tamamlanacak
Yılmaz, bölge için büyük öneme sahip olan, 8 baraj ve 23 sulama tesisinden oluşan Silvan Projesi’ni bu dönemde tamamlayacaklarını belirterek, “Tamamlanma aşamasına gelen Silvan Barajı, 175,5 metre yüksekliği ve 8,7 milyon metreküp dolgu hacmiyle Türkiye’nin ve Avrupa’nın en yüksek beton kaplı kaya dolgu barajıdır. Atatürk Barajı’ndan sonra GAP’ın en büyük sulama barajı olan bu projeyle, 200 bin hektardan fazla alan sulamaya açılacak ve yüzbinlerce kişiye iş imkânı sağlanacaktır” diye konuştu.
